ENDÜSTRİYEL FUTBOLDA DEĞİŞEN TARAFTAR KİMLİĞİ VE GÖZETİM: PASSOLİG UYGULAMASININ ETKİLERİ

Türkiye’de 14 Nisan 2014 tarihinden itibaren Passolig Taraftar Kartı uygulamasına geçilmiş ve kağıt biletlerin yerine Passolig kartı kullanılmaya başlamıştır. Futbol seyircileri arasında artan şiddet olaylarının önlenmesi amacıyla uygulamaya konulan Passolig, spor müsabakalarını izlemedeki kolaylıklarının yanı sıra, kredi kartı olarak kullanılabilmesi nedeniyle ekonomik bir araç olarak da göze çarpmaktadır. Kullanılmaya başlandığı ilk yıllar itibariyle futbol kamuoyundan ciddi eleştiriler alan Passolig, aradan geçen yıllar boyunca yaygınlaşmış, ancak eleştirilmeye devam edilmiştir. Tribün liderlerinden taraftar derneklerine, sosyal medyadan siyasi parti kampanyalarına kadar uzanan geniş bir kamuoyu tarafından tartışmaya açılan Passolig kullanımı, farklı sosyal görünümlere kaynak teşkil etmektedir. Türkiye’de bilimsel literatüre de konu olan Passolig, özellikle ‘gözetim (toplumu)’ kavramı çerçevesinde tribünlerin denetim altına alınması ve siyasal bir enstrüman boyutuyla ele alınmıştır. Çalışmamız, Passolig kullanımını yeni kapitalizm ve tribün kültürünün aşınması/tektipleştirilmesi yönüyle de incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda taraftarlar ve tribün liderleriyle yapılan derinlemesine mülakatların ve konuyla ilgili sosyal medya girdilerinin analizi yoluna gidilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Passolig, Gözetim Toplumu, Endüstriyel Futbol, Taraftar Kimliği

PDF

___

Akşar, T. (2005), Endüstriyel Futbol. İstanbul: Literatür Yayınevi.
Ali Ergur, (2016), “Finans Kapitalizminin İçselleştirilmiş Mantığı Olarak Gözetim”, der: Barış Çoban - Bora
Ataman, Gözetim Toplumu (Panoptikon) içinde, EMO Yayınları, İstanbul, ss.5-14.
Aydın, B. ve Hatıpoğlu, D. (2007), Bastır Ankaragücü: Kent, Kimlik, Endüstriyel Futbol ve Taraftarlık. Ankara: Epos Yayınevi.
Bain, P. ve Taylor, P. (2000), “Entrapped by the ‘Electronic Panopticon’? Worker Resistance in the Call Centre”. New Technology, Work and Employment, 15:1, s.1-18.
Bauman, Z. (2003), Yasa Koyucular ile Yorumcular, çev. Kemal Atakay, İstanbul: Metis Yayınları.
Bauman, Z. ve Lyon, D., (2013), Akışkan Gözetim, çev: Elçin Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bilgin M. (2014), ‘Biri Bizi Gözetliyor’: Gözetim Toplumu Dünyanın Yeni Düzeni mi Yoksa Eskinin Güncel Bir Yorumu Mu Sorunsalı Üzerinden Türkiye’nin Durumu. http://merbicreativewriting.blogspot.com
Boniface, P. (2007), Futbol ve Küreselleşme. Çev: İ. Yerguz, İstanbul: NTV Yayınları.
Çakmak, M. N, (2018), “Modern Toplumun Ontolojik Çıktısı: Passolig Uygulaması” Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives 6 (1) (2018) 29-41
Çamuroğlu Çığ, E., 2016, “Dijital Çağda Bakışın Politikası: Panoptikon ve Aleniyet İlkesi”, Toplum ve Demokrasi, 10(21), Ocak-Haziran, s. 91-113.
Chaney, D. (1999), Yaşam Tarzları. Çev: İ. Kutluk, Ankara: Dost Yayınevi.
Debord, G. (1996). Gösteri Toplumu ve Yorumlar. Çev: A. Ekmekçi ve O. Taşkent İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Foucault, M. (1979). Hapishanenin Doğuşu. Çev: M.A Kılıçbay, İstanbul: İmge Yayınevi.
Foucault, M. (2012), İktidarın Gözü, Çev: I. Ergüden, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Girtler, R. (2006), Terbiyesizliğin Teorisi, Çev: M. Beyaztaş İstanbul: Kale Yayınevi.
Gücüyener, M. (2011), “Panoptikonik Gözetimden Synoptisizme Gözetim Toplumu”, T.C. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar.
Johanna, O. (2012), “Devlet Şiddetinin Yönetimi: Foucault'da Siyasi İktidarın Yönetimsellik Olarak Yeniden Ele Alınması”, Cogito, sayı: 70-71, Yapı Kredi Yayınları, ss.163-178
King, Anthony, (1998), The End of the Terraces: The Transformation of English Football in the 1990s.
Leicester University Press.
Mizrahi, H. (2016). Passolig: Türk futbolunda bir devrim mi yoksa bir fişleme sistemi mi?. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Mutlu, E. (1998). İletişim Sözlüğü. 3.Baskı. Ankara: Bilim ve Sanat.
Özkan, A. (2005). “Küresel Futbol Sirki” başlıklı haber metni. Radikal: 18/02/2005. (http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=143952 adresinden alınmıştır. Erişim Tarihi: 05 Haziran 2015).
Schwier, J. (2007). Soccer Fans and Subcultural Media. Esporte e Sociedade ano 2, n.5.
Sennett, R. (2008), Karakter Aşınması: Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri, çeviren: Barış Yıldırım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Turan, M. O. (2014), “Gözetim Çalışmalarında Yaşanan Değişim Bağlamında ‘Akışkan Gözetim’ Kitabının Eleştirel Bir Okuması”, UHİVE, Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Ocak / Şubat / Mart - Kış Dönemi Cilt: 2 Sayı: 2., ss.1-15
Tümurtürkan, M. (2010), “Gündelik Hayatın Gözetimi: “Panoptikon Toplumu”, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, Sayı: 3 (2), ss.1-19