ПОПЫТКИ ОБРАЗОВАНИЯ ТЕОКРАТИЧЕСКОГО ГОСУДАРСТВА ИМАМОМ Н.ГОЦИНСКИМ НА КАВКАЗЕ И ЕГО СВЯЗИ С ОСМАНСКОЙ ИМПЕРИЕЙ

Öz РезюмеПосле распада Российской империи и переворота октября 1917 года, когда установилась власть большевиков, на национальных окраинах возникли государственные образования, провозгласившие отделение от России. На Северном Кавказе возникло демократическое государственное образование – Горская Республика. После оккупации ее территории Деникинской Армией – противника большевиков, которая стремилась восстановить единую и неделимую Россию, Горская Республика пала. Однако, на Северном Кавказе национально-освободительное движение не прекратилось. Напротив, оно вспыхнуло с новой силой и под зеленым знаменем ислама. Имам Гоцинский  второй раз после Имама Шамиля (главы Имамата и лидера Кавказкой войны) вел народно-освободительную борьбу под мусульманским лозунгом джихада. Главной целью такого движения в 1919-1920-е годы стало образование Имамата на Кавказе, т.е. шариатского государства. Одним из его идеологов был Нажмуддин Гоцинский. Гоцинский в целях достижения своей цели контактировал с иностранными игроками в регионе, в том числе с Турцией, у которой были свои интересы и замыслы.  С утверждением власти большевиков в Дагестане Имам Гоцинский был арестован и расстрелян большевиками в 1925 году. На этом шариатское движение за независимость и создание Имамата на Кавказе было прервано. Однако оно не утихло, отголоски ее раздавались вплоть до 1936 года. Между тем, с потерей религиозного лидера Имама Гоцинского это движение не было организованным.Ключевые слова: Кавказ, Имам Гоцинский, Имамат, шариатское государство. Özet İmam N. Gotsinski’nin Kafkasya’da Teokratik Devlet Kurma Çabaları ve Osmanlı İmparatorluğu ile İlişkileri Sevinc ALIYEVA ***Ali ASKER ****Ekim 1917’de Rusya İmparatorluğunun yıkılmasının ardından milli bölgelerde Rusya’dan ayrıldığını ilan eden yeni devlet teşekkülleri ortaya çıktı. Kuzey Kafkasya’da Dağlı Cumhuriyeti adlı bir devlet oluşturuldu. Bu devlet Bolşeviklerle çatışan ve tek ve bölünmez Rusya uğruna mücadele eden General Denikin’in ordusu bu devleti işgal etti. Böylece Dağlı Cumhuriyetinin varlığı sona ermiş oldu. Bu gelişme Kuzey Kafkasya’da milli bağımsızlık mücadelesini durduramamış, bilakis bu mücadele yeşil İslam sancağı altında devam ettirilmişti. İmam Gotsinski, İmam Şamil’den (İmamet’in ve Kafkas savaşlarının önderi) cihat şiarı altında özgürlük mücadelesine kalkıştı. 1919-20’de devam eden hareketin ana hedefi Kafkaslarda imamet, yani şeriat devleti tesisi etmekti. Bu devletin esas ideologlarından birisi Necmeddin Gotsinski idi. Gotsinski hedefine ulaşmak için bölgedeki aktörlerle, aynı zamanda, bölgeyle ilgili çıkarları ve planları olan Türkiye ile temas kurmuştu. O 1925’de kurşuna dizilmesine kadar Bolşeviklere karşı mücadeleye önderlik etmiştir. Fakat Bolşevik rejimi bu hareketi mağlup etti ve Kafkaslarda Bolşeviklerin 70 seneden fazla süren ateist rejimi tesis edildi. Dağıstan’da Bolşevik iktidarı kurulduktan sonra İmam Gotsinski tutuklanarak 1925’de kurşuna dizildi. Böylece,  Kafkasya’nın bağımsızlığı ve İmamet kurulmasına ilişkin şeriat hareketi durduruldu. Fakat bu hareket bastırılmadı ve yankıları 1936 yılına dek devam etti. Bu hareket dini lideri İmam Gotsinski’nin öldürülmesiyle müteşekkilliğini kaybetti.Anahtar kelimeler: Kafkasya, İmam Gotsinski, İmamet, şeriat devleti. AbstractEfforts of Imam N. Gotsinsky to Establish A Theocratic State in the Caucasus and his Relations with the Ottoman EmpireIn October 1917, after the collapse of the Russian Empire, new states which declared their independence from Russia emerged in some national regions. The Mountainous Republic was established in the Northern Caucasus. The state was occupied by General Denikin's army fighting against Bolsheviks for the sake of indivisible integrity of Russia. Thus, the legal entity of the Mountainous Republic was terminated. However, this could not end the struggle for national independence in the Northern Caucasus. The struggle was sustained under the green flag of Islam. Imam Gotsinsky initiated a jihadi movement for the independence movement inherited from Imam Shamil, one of the leaders of the Imamate and the Caucasian War.The main goal of the movement that maintained in 1919 and 1920 was to form the Imamate, an Islamic state. One of the prominent theorists of the state was Najmuddin Gotsinsky. Gotsinsky, in order to attain his objective, made contact with actors in the region and Turkey, which had interests and plans related to the region. He was the leader of struggle against Bolsheviks until 1925, when he was executed by gunfire. The Bolshevik regime defeated the movement and established an atheist regime in the Caucasus, which lasted more than seventy years. Imam Gotsinsky was captured and executed by gunfire in 1925 after the Bolshevik rule in Dagestan. Thus, the jihadi movement aiming to reach independence of the Caucasus and to form an Islamic state was intercepted. However, the movement could not be suppressed and its echoes continued until the year of 1936. The movement losed its integrity as Imam Gotsinsky, the religious leader, was killed.Keywords: the Caucasus, Imam Gotsinsky, Imamate, Islamic state.*** Dr., Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü.