Türkiye-Azerbaycan ilişkileri: Söylemden reelpolitiğe
8 Ağustos 2008 tarihinde başlayan beş günlük Rus-Gürcü çatışması, Kafkasya politikası için bir dönüm noktası olmuştur. Kafkasya’da dengelerin değişerek yeni bir jeopolitik durumun ortaya çıkardığı yeni konjonktür, bölge ülkelerinin ve bölgeye yönelik çıkarları olan aktörlerin politikalarını yeniden gözden geçirmelerine neden olmuştur. Bu çerçevede Türkiye, Kafkasya politikasını yeniden yapılandırma içerisine girmiştir. Bu anlamda Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu önerisini beklenmedik bir hızla ortaya atan ve Ermenistan ile Ağustos 2007 tarihinde başlatılan normalleşme sürecine çatışma sonrası ivme kazandıran Türkiye, Kafkasya politikasında proaktif ve ön alıcı açılımlarda bulunmuştur. Ancak, Türkiye’nin bu yeni açılımlarından özellikle normalleşme açılımı, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinde tansiyonun yükselmesini de beraberinde getirmiştir. Bu araştırmada Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin daha çok söylem düzeyinde kaldığı ve beklenen stratejik düzeye çıkarılamadığı ileri sürülmektedir. Ayrıca, ilişkilerde sadece enerji alanında somut işbirliği gerçekleştirilmiş, ancak bu siyasal alana yansıtılamamıştır. Buna karşın Davutoğlu döneminde Türkiye, Kafkasya politikasını yeniden dizayn etmeye başlamış ve bununla Azerbaycan ilişkilerinin de stratejik ortaklık boyuta geçilmesi hedeflenmiştir.
Turkey-Azerbaijan relations: From discourse to realpolitic
Started on August 8, 2008, the five-day Russian-Georgian conflict has become a turning point for Caucasian politics. A new emerging geopolitical balance in the Caucasus changed the situation, provided for a new conjuncture and caused the regional actors to change their policies. Under these circumstances, Turkey has started to re-structure her Caucasian policy as well. In this framework, Turkey, one of the most important actors of the region, swiftly initiated the Caucasus Cooperation and Stability Platform and normalization process in terms of relations with Armenia in the Caucasus. Turkey’s new proactive Caucasian policy and particularly normalization process with Armenia have caused tension over Turkish-Azerbaijani relations.” In this study, it is proposed that Turkey-Azerbaijan relations have remained at the level of discourse dimension instead of expected strategic level. Furthermore, in the bilateral relations, concrete cooperation materialized only in energy field, but it could not widen into the political sphere. However, Turkey has begun to redesign its Caucasus policy in the era of Davutoglu and in this context; it has been aimed to raise relations between Azerbaijan and Turkey to the strategic dimension.
___
“Azerbaijani gas price for Turkey to be likely re-considered: Azerbaijani President”, Trend News, 13 Mayıs 2009; http://capital-en.trend.az/oil/oilgas/1469681. html. Erişim tarihi: 15.08.2009.“Erdoğan: İşgal sona ermeden Ermenistan sınırı açılmaz”, Radikal, 13.05.2009, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetay&Date=13.5.2009&ArticleID=935713. Erişim tarihi: 05.10.2009.
“Türkiye-Azerbaycan Ekonomik İlişkileri”, T.C. Dışişleri Bakanlığı, http://www. mfa.gov.tr/turkiye-azerbaycan-ekonomik-iliskileri.tr.mfa. Erişim tarihi: 21.07.2009.
Aras, Bülent. “Davutoğlu Era in Turkish Foreign Policy”, SETA Policy Brief, Brief, No: 32, Mayıs 2009.
Cornell, Svante E. Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus, Routledge Curzon, Taylor & Francis Group, London and New York, 2001.
Çandar, Cengiz. “Türkiye-Azerbaycan-Ermenistan: Yeni Başlayanlar İçin...”, Radikal, 25.04.2009; http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=RadikalYazar Yazisi&Date=25.04.2009&ArticleID=932871. Erişim tarihi: 13.06.2009.
Davutoğlu, Ahmet. “Turkey’s Foreign Policy Vision: An Assessment of 2007”, Insight Turkey, Vol. 10, No: 1, s. 77-96, 2008; http://www.insightturkey.com/ Insight_Turkey_10_1_A_Davutoglu.pdf. Erişim tarihi: 02.05.2009.
Davutoğlu, Ahmet. Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, Küre Yayınları, İstanbul, 2004.
Ekşi, Muharrem. “SETATürkiye-Ermenistan İlişkileri Çalıştayı Raporu”, Kafkasya Çalışmaları 1, SETA, Haziran 2009, http://www.setav.org/document/SETA_ Ermenistan_Calistayi_Raporu.pdf. Erişim tarihi: 02.07.2009.
Ekşi, Muharrem. “Türkiye-Azerbaycan İlişkileri Çalıştayı Raporu”, Kafkasya Çalışmaları 2, SETA, Temmuz 2009; http://www.setav.org/document/ SETA_Azerbaycan_Calistayi_Raporu_26_Haziran_2009.pdf. Erişim tarihi: 02.07.2009.
Ergin, Sedat. “Ermeni Açılımı Karabağ’ı Bekliyor”, Hürriyet, http://arama. hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=12747870. Erişim tarihi: 27.10.2009.
Ergun, Ayça. “Türkiye-Azerbaycan İlişkileri”, Türkiye’nin Avrasya Macerası 1989-2006 (Avrasya Üçlemesi II), (Der. Mustafa Aydın), Nobel Yayınları, İstanbul, 2007, s. 241-267.
Fuller, Graham E. Yükselen Bölgesel Aktör: Yeni Türkiye Cumhuriyeti, Timaş Yayınları, İstanbul, Nisan 2008.
Kalın, İbrahim. “Türkiye’nin Küresel İddiaları”, Sabah, 26.09.2009, http://www. sabah.com.tr/Yazarlar/ibrahim__kalin/2009/09/26/turkiyenin_kuresel_iddialari. Erişim Tarihi:07.10.2009
Lipschutz, Ronnie D. On Security, Columbia University Pres, 1995.
Şiriyev, Zaur. “Türkiye-Azerbaycan İlişkilerinde Kırılma Noktası: Ermenistan Sınırı”, GÜNAKSAM, http://www.gunaskam.com/tr/index.php?option=com_ content&task=view&id=209&Itemid=44. Erişim tarihi: 03.07.2009.
T.C. Başbakanlık Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, http://www. byegm.gov.tr/yayinlarimiz/disbasin/2008/08/22x08x08.htm. Erişim tarihi: 21.07.2009.
Yıldızoğlu, Ergin. “Rusya, Kafkasya ve Türkiye’nin Yeni Jeopolitiği”, 9 Eylül 2008, http://erginyildizoglu.blogspot.com/2008/09/rusya-kafkasya-ve¬turkiyenin-yeni_09.html. Erişim tarihi: 03.02.2009.
İnternet adresleri:
www.tsk.tr. Erişim tarihi: 18.09.2009.
www.jandarma.gov.tr. Erişim tarihi: 18.09.2009.
www.kkk.tsk.tr. Erişim tarihi: 18.09.2009.
www.dzkk.tsk.tr. Erişim tarihi: 18.09.2009.
www.resmi-gazete.org/tarih/20090206-1.htm. Erişim tarihi: 08.06.2009.
http://ajanskafkas.com /haber,22940,turkiye_rusya_ile_savasin_esiginden_donmus.htm. Erişim tarihi: 27.09.2009.
- ISSN: 1300-1604
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 1994
- Yayıncı: Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı