Berkuk Dönemi Siyasi Olayları ve Memlük Devleti'nin Sosyopolitik Yapısının Değerlendirilmesi

Mısır, Hicaz ve Suriye bölgesini kapsayan Memlük Devleti’nin 14. yüzyılın sonlarında hükümdarlığını Berkuk yürütmüştür. Berkuk ismini kendisine veren, onun efendisi olan ve Berkuk’un askeri okullarda yetişmesini sağlayan Emir Seyfettin Yelboğa’dır. Berkuk, efendisi Yelboğa’nın öldürülmesinden sonra Kerek’e sürgüne gönderilmiş ve II. Şaban döneminde Kahire’ye dönmüştür. Bu dönemde talbhane emirliğine ardından emir-i mie (yüzler başı) rütbesine yükselmiştir. Güçlü emirler karşısında varlık göstermeyi başaran Berkuk, onlarla etmiş olduğu mücadeleler neticesinde birinci dereceden emir olmuştur. Bu süreçte, Berkuk’un saltanatına karşı gelen Malatya Valisi Emir Mintaş, 1387’de isyan etmiştir. Berkuk, bunun üzerine topladığı kuvvetlerle Mintaş’ın üzerine yürümüş ve meydana gelen Şakhab Savaşı’yla Mintaş’ı yenmiştir. 1390 yılında tekrar tahta çıkan Berkuk, iktidarını sağlamlaştırmak için isyancıları birer birer ortadan kaldırmıştır. 1393’de Ortadoğu ve Anadolu’da beliren Timur tehlikesini bölgesel ittifaklar kurarak bertaraf etmiştir. Bu makalenin amacı, bahsedilen bu sürecin ifadesiyle, Memluk Sultanı Berkuk döneminde yaşanan siyasi gelişmeleri ve dönemin sosyo-politik yapısını değerlendirmektir.

___

  • Ağır, Abdullah Mesut, Memlûklarda Ticaret, Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya, 2015.
  • Ağır, Abdullah Mesut, Memlûk Askeri Teşkilatıyla İlgili Yapılmış Bazı Araştırmalara Dair, Gaziantep University Journal of Social Sciences, II/14, 2015.