3621 sayılı kıyı kanunu'nda değişiklik öngören kanun tasarısı taslağının yasallık,kamu yararı ve sürdürülebilirlik ilkeleri açısından irdelenmesi

Tarih öncesi dönemlerden itibaren suya yakın olmaları nedeniyle kıyılar, insan yerleşmeleri için cazip olmuşlardır. Zamanla, kıyılardaki alan kullanımları, artan talebe paralel olarak çeşitlenmiştir. Kıyılara olan bu talep, kıt ve yenilenemeyen kaynaklar olarak kabul edilmelerinden dolayı onların “sürdürülebilir kullanımları”nın gerekliliğini gündeme getirmiştir. Bu özel sebepten dolayı, kamu yararı bağlamında, kıyı alanlarının yönetimi merkezi hükümetin sıkı kontrolündedir. Kıyısal alanlara ilişkin Türk yasal düzenlemelerine göre kıyı kelimesi, sadece denizleri değil; doğal ve yapay göller ve nehirler gibi her türlü su kütlesini çevreleyen kara parçalarını ifade etmektedir. Kıyılar üzerinde baskı oluşturan bazı unsurlar; hızlı kentleşme, insanların rekreasyonel eğilimlerindeki değişimler, turizm, ulaşım ve hatta endüstri altyapısı gereksinimlerdir. Kıyılarda alan kullanım kontrolü, bu tür istenmeyen ve beklenmeyen gelişimlere karşı kamu yararı açısından ele alındığında, kaçınılmaz olarak pek çok önlem dikkate alınacaktır. Türkiye’de ülkeyi çevreleyen deniz kıyılarının uzunluğu yaklaşık 8333 km.’dir. Bu miktara göl ve nehir kıyılarının uzunlukları da eklendiğinde ülkenin kıyılar açısından zenginliği daha iyi anlaşılacaktır. Ülkede kıyı alanlarının korunması ve geliştirilmesine ilişkin sorunlar ciddiyetle ele alınmalıdır. Genellikle problem, planların uygulanmasıyla ortaya çıkan elverişsiz alan kullanımları ile ilgilidir. Bu çalışmada konuya ilişkin makale ve fikir yazıları ile 2006 yılında Sayışta tarafından hazırlanmış ve kıyı kullanımının kullanılması ve denetimine ilişkin esasların belirlenmiş olduğu “Performans Denetimi Raporu” değerlendirilmiştir. Çalışmada Bayındırlık Bakanlığı’nın 2006 yılında hazırladığı ve güncel Kıyı Kanunu’na değişiklik getirmeyi öngören kanun tasarısı taslağı kıyıların korunması ve geliştirilmesi açısından irdelenmiştir. Bunun için öncelikle 3621 Sayılı güncel Kıyı Kanunu ile, bu kanunda değişiklik öngören kanun tasarısı taslağı ele alınmış, kanunda ve taslaktaki maddeler sırası ile izlenerek benzer ve farklı yönleri ortaya konulmuştur. Daha sonra içerik açısından farklılık gösteren maddeler yorumlanmıştır. Konunun daha anlaşılır olabilmesi için kıyı kavramı ve kıyı alanları ile ilişkili diğer konuların tümü dikkate alınacaktır.

Rhe investigation of early draft of law that projects change on the coast law from the points of legality, public interest and sustainability principles

Since prehistoric times, coastal areas have been attractive places for human settlement for being near to the water. As time passed by, the land uses on the coasts have been varied in parallel with the increasing demand. This demand related to coastal areas, brings the necessity of their “sustainable use” on the agenda, as they are accepted as scarce and not renewable sources. For this particular reason, the management of coastal areas has to be under the strict control of the central government when the “public interest” principle is considered. According to the Turkish regulations about ‘coastal areas’, the word “coast” means not only the sea shores, but also the shores of all kinds of water masses such as natural and artificial lakes and wide rivers. Some conditions which cause pressure on the coastal areas are; rapid urbanization, changes on the recreational tendencies of people, the needs for tourism and communication infrastructure, and even industry. As far as land use control on the coastal areas against unwanted and unexpected developments from the point of view of social benefit is concerned, a series of necessary precautions have to be taken into consideration inevitably. In Turkey, the length of sea shores surrounding the country is about 8333 km. When the length of the coasts of lakes and rivers are added to this figure, the wealth of the country in this respect will be understood. Many problems have to be taken into consideration in terms of conservation and improvement of coastal areas in this country. Generally the problem is about inconvenient uses of land simply generated by putting the plans into practice. In this study, articles and essays which are related to this subject have investigated. However, “Performance Inspection Report” prepared by Government Accounting Bureau and researched the subjects about planning and inspecting of coasts have been investigated. In the study, the early draft of the Act prepared by the Ministry of Public Works in 2006 and projects which aim to bring changes on the current “Coast Law” are discussed. For this, firstly the 3621 no current coast law and early draft of law which projects changes on this law have been taken up. After that, the items on the law and the early draft of law have been compared one by one and similar and different ways of them have been brought up. After that, the items which display difference have been interpreted. The discussion is done from the points of view of conservation and improvement of coasts. For being more understandable, the concept of coast and other related issues about coastal areas will be taken into consideration.

___

  • Atalay, İ., 2004. Doğa Bilimleri Sözlüğü. İzmir. S. 255.
  • Barış, E., 2006. Türkiye’de Kıyı Yönetimi ve Öneriler. Kıyı Alanlarında Hukukilik ve Sürdürülebilirlik Arayışı. Başkent Mekân Günü Panel ve Arama Konferansı. Mekânsal Gelişim Derneği Yayın No:1. Ankara. S. 69, 71.
  • Cankurt, Ş. E., 2002. Kıyı Kanunu ve İlgili Anayasa Mahkemesi Kararı.www.hukukcu.com/bilimsel/kitaplar/kıyı_kanunu.htm
  • Demirel, B. A., 2006. Kıyı Alanlarında Hukukilik ve Sürdürülebilirlik Arayışı. Kıyı Alanlarında Hukukilik ve Sürdürülebilirlik Arayışı. Başkent Mekân Günü Panel ve Arama Konferansı. Mekânsal Gelişim Derneği Yayın No:1. Ankara. S. 108
  • Geray, C., 2006. Kıyı Yasası’ndaki Değişiklikler Kıyıların Yağmalanmasına Yol Açacak. Kıyı Alanlarında Hukukilik ve Sürdürülebilirlik Arayışı. Başkent Mekân Günü Panel ve Arama Konferansı. Mekânsal Gelişim Derneği Yayın No:1. Ankara. S. 7, 9,15.
  • Keleş, R., 1998. Kentbilim Terimleri Sözlüğü. İmge Kitabevi. Ankara. S. 87.
  • Keleş, R., ve Hamamcı, C., 2002. Çevrebilim. İmge Kitabevi. Ankara. S. 132, 133.
  • Madran, E., 2006. Hukukîlik, Meşruiyet, Sürdürülebilirlik ve Kamu Yararı Üzerine Düşünceler. Kıyı Alanlarında Hukukilik ve Sürdürülebilirlik Arayışı. Başkent Mekân Günü Panel ve Arama Konferansı. Mekânsal Gelişim Derneği Yayın No:1. Ankara.
  • Resmi Gazete, 20495. (17.4.1990). 3621 Sayılı Kıyı Kanunu.
  • ŞPO, 2007. Kıyı Kanunu Tasarısı Kısmi Sorunları Çözmek Yerine Kıyılarımızın Bütününde Yepyeni ve Telafisi Olanaksız Sorun Alanları Tanımlıyor. Basın Açıklaması. http://ankara.spo.org.tr/haber/php/goster.php?id=511.
  • T.C. Sayıştay Başkanlığı, 2006. Performans Denetimi Raporu. Kıyıların Kullanımın Planlanması ve Denetimi. Ankara. S. 16, 20, 34, 38, 48.
  • TMMOB Mimarlar Odası Genel Merkezi. Rant Hırsı Kıyılarımızdan Vazgeçmiyor. http://www.mo.org.tr/index.cfm?sayfa=Belge&Sub=detail& RecID=599