Düzeltme işareti ve Türkçede yazıldığı gibi okunmayan kelimeler

Türkçede, aslen Türkçe kelimelerle ilgili olmayan, münhasıran alıntı kelimelerle ilgili bazı imla hususiyetleri bulunmaktadır. Bunlardan biri alıntı kelimelerde bulunan uzun ünlüleri ve art damak ünlülerinin yanında bulunan ince g, k, l seslerini göstermek üzere kullanılan düzeltme işaretidir. Yazım kuralına göre düzeltme işareti, adı geçen her durumda kullanılmamakta, eş yazımı önlemek üzere kullanılmaktadır ve bu yazım kuralı ile ilgili yanlışlar çok yaygındır. Yazım yanlışlarının yanı sıra bu gibi seslerin telaffuzunda da yanlışlar görülmektedir. Bu yazıda bu yaygın yanlışların sebepleri incelenerek, yanlışların önüne geçmek için yöntemler önerilmektedir. Yazıda önerilen yöntem, dil öğretiminde kullanılan temel materyallerde standart Türkçedeki telaffuzuna göre uzun ünlülerin ve ince g, k, l seslerinin gösterilmesine dayanmaktadır. Türkçeyi ana dili olarak veya yabancılara öğretmekte kullanılan temel materyallerde uzun ünlülerin ve ince okunması gereken konsonantların belirtilmesi ile söz konusu seslerin doğru telaffuzunun öğretilmesi mümkün olabilir. Düzeltme işareti ile ilgili alışkanlıkları ortaya koymak üzere bu çalışma kapsamında bilimsel makaleler ve köşe yazıları taranmıştır.

Circumflex and the deviations from phonetic spelling in Turkish

In Turkish, there are certain spelling characteristics for exclusively loanwords, which aren’t related to originally Turkish words. One of them is the circumflex (lit. ‚correction mark‛) to indicate a long vowel and the soft types of g, k, l consonants before a back vowel in the loanwords. According to the orthography, circumflex isn’t used to indicate all the phonems mentioned above, used on a basis of disambiguation, and mispelling is very common. Additionaly, some of the loanwords are sometimes mispronounced due to these loan phonems. In this study we analise the reasons of the mistakes and offer a teaching method to avoid the spelling and pronunciation mistakes. The method offered in this study is to indicate the long vowels and the soft g, k, l before the back vowels in the basic language teaching materials according to standard Turkish pronunciation. Indicating the long vowels and soft g, k, l consonants can help to teach correct pronunciation. Scientific articles and newspaper columns have been scanned for this study in order to represent the general spelling habits regarding to circumflex.

PDF

___

alfavit.dljavseh.ru/alfavit/a.htm (23.12.2009)
DURSUNOĞLU, Halit, ‚Cumhuriyetin İlânından Günümüze Türkçe ve Edebiyat Öğretiminin Orta Öğretimdeki Tarihî Gelişimi‛, yayim.meb.gov.tr/dergiler/169/halit.pdf (23.12.2009)
ERDEM, İlhan, ‚Yabancılara Türkçe Öğretimiyle İlgili Bir Kaynakça Denemesi‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009, Volume 4/3 Spring: 888-937.
ERENOGLU, Dilek, ‚Dilde Örnekseyerek Türetme ve Türkçedeki Örnekleri‛, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies, İzmir 2006, VL/ 2: 311-315.
ERGENÇ, İclal, Konuşma Dili ve Türkçenin Söyleyiş Sözlüğü, Multilingual yayınları, İstanbul 2002.
KARAAĞAÇ, Günay ‚Alıntı Kelimeler Üzerine Düşünceler‛, Türk Dili, 552: 499-510, TDK yayınları, Ankara 1997.
KOÇ, Raşit, ‚Düzeltme (İnceltme, Uzatma) İşaretinin Kullanımı ile İlgili Tartışmalar‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009, Volume 4/3 Spring: 1453-1468.
MEB, ‚Dil ve Anlatım Dersi Öğretim Programı‛ ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ (22.12.2009)
MEB, ‚İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‛ ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ (22.12.2009)
MEB, ‚Türkçe Dersi (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı‛ ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ (22.12.2009)
MEB, ‚Yurtdışındaki Türk Çocukları için Türkçe ve Türk Kültürü Dersi (1-10. Sınıflar) Öğretim Programı‛ ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ (22.12.2009)
ÖKSÜZ, Neslihan, ‚İki Ayrı Üniversitenin Sınıf Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Çalışmalarında Türkçeyi Kullanma Becerilerinin Tespiti ve Karşılaştırması‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009, Volume 4/3 Spring: 1648-1661.
PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali, Onu Öyle Yazmazlar, Arkadaş yayınları, Ankara 2007.
TDK, İmlâ Kılavuzu, TDK, Ankara 1988.
TDK, Büyük Türkçe Sözlük, http://tdkterim.gov.tr/bts/
TEMİZYÜREK, F., ‚Türkçe Öğretiminde Konuşma Eğitiminin Yeri ve Önemi‛, G.Ü. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler, C. IV, 2004, s. 2769-2784.
TOPUZKANAMIŞ, Ersoy, ‚Türkçe Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin İmla Başarıları‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009, Volume 4/3 Spring: 2171-2189.
TSENG, Lan-Ya, ‚Harf İnkılabından Bugüne Kadar Türkçe Kelimelerin İmlâsı Üzerine Bir Değerlendirme‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009, Volume 4/3 Spring: 2190-2204.
USTA, Çiğdem, ‚Lehçeden Lehçeye Aktarma Sorunlarına Ek: İmlâ ve Noktalama Hataları‛, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/6 Fall 2008: 650-670.
ZÜLFİKAR, Hamza Doğru Yazma ve Konuşma Bilgileri 1, Zerpa yayınları, Ankara 2008.