Öz
Günümüzde ülkelerin tamamı ekonomik yapıları üzerinde olumlu
ya da olumsuz etki bırakan gölge ekonomiyi (“saklı”, “yeraltı”, “kara” vb.)
kabullenmişlerdir. Bu nedenledir ki kayıtdışı ekonomiye sahip olan ülkeler söz
konusu bu ekonominin boyutlarını bilmek istemektedirler. Türkiye’de kayıtdışı
ekonomiye sahip ülkelerden birisidir. Kayıtdışı ekonomiyle ilgili yapılan son
çalışmalardaki tahminler göstermektedir ki Türkiye’de geniş ve gelişmekte olan
bir kayıtdışılık söz konusudur. Bu çalışmada özellikle vergi kayıp ve
kaçakçılığıyla ilgili Türkiye ve Avrupa Birliğinde ki kayıtdışı ekonomiden
bahsedilecektir. Burada belirlenmek istenen nokta vergisel kayıtdışılık açısından
“Avrupa Birliği ne istiyor?” ve “Türkiye Avrupa Birliğine entegre olmak için ne
yaptı ve yapmak zorunda?”. Sonuçlar gösterdi ki Avrupa Birliği bu sorunla ilgili
önemli oranda çözüm sağlamış bulunmakta. Diğer taraftan Türkiye’nin bu
sorunu çözebilmesi için vergi sistemini ve tekniklerini yenilmesi veya vergi
ahlakını yeniden inşa etmesi gibi daha bir çok şey yapması gerekmektedir.
___
Akalın Güneri (2002), Ekonomi-Politik Kriz Ve Piyasa Ekonomisine Geçiş, Akçağ Yayınları, No:438/6, Ankara
Aktan Coşkun Can (1994), Çağdaş Liberal Düşüncede Politik İktisat, Takav Matbaası, Ankara
Aktan Coşkun C. Vd. (2004), Yeni Avrupa ve Türkiye, Türk Harb-İş Sepam Yayınları, Ankara
Barro, J. Robert (1993), Macro Economics, Fourth Edition, John Wiley&Sons, Inc., New York.
Benlikol Sabahattin (1995), Hilal Müftüoğlu, Türk Vergi Sisteminin Avrupa Birliğine Uyumu, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 1995-36, İstanbul
Bernardı Luigi (2003), “Tax Systems And Tax Reforms İn Europe: Rationale And Open Issues Of More Radical Reforms”, Societa İtaliana Di Economia Pubblica, Working Papers No:200/2003, Pavia March
Bilici Nurettin, (2007), Avrupa Birliği Türkiye İlişkileri –Temel Bilgiler, İktisadi ve Mali Konular, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara. Buchanan James (1991), “Economics İn The Post-Socialist Century”, Economic Journal, Vol:101
Buchanan James (1997), “Society And Democracy” Post-Socialist Political Economy,Carıdı, Paolo, Passerını, Paolo (2001), “The Underground Economy, TheDemand For Currency Approach And The Analysis Of Discrepancies; Some Recent European
Experience”, Review Of Income And Wealth, Series:47, No:2, JuneCarone Giuseppe, Salomaki Aino (2001), “Reforms İn Tax-Benefit Systems İn Order
To Increase Employment Incentives İn The Eu”, Economic Paper, (Ecfın 511- En-01), No:160, September
Çağan Nami (1981), Aet Hukukunda Vergilendirme, Prof. Dr. Akif Erginay’a 65 İnci Yaş Armağanı, Ayrı Bası, Olgaç Matbaası, Ankara
Çimen, Ahmet (1996), Gümrük Birliği Ve Avrupa Topluluğu Türkiye İlişkileri,Ankara
Çomaklı, Şafak Ertan (2007), Türkiye’de Kayıtdışı Ekonomi Ve Vergisel Kayıtdışılık, Atatürk Üniversitesi Bap No:2003/295, Turhan Kitabevi, Ankara
Çomaklı, Şafak Ertan (2003), “İkili İlişkiler Çerçevesinde Ab Ve Türkiye Bütçelerinin Ekonomi-Politik Analizi”, Ekonomi Yaz Seminerleri&Konferansları, Pamukkale Üniversitesi, Denizli
Derdiyok Türkmen (1993), “Türkiye’nin Kayıtdışı Ekonomisinin Tahmini”, İktisat Dergisi, Mayıs, Sayı:14
Doğan, Can, Kapuzusoğlu Tuncay (2005), Vergi Dünyası Dergisi, Sayı:283, Mart Dreher Axel, Kotsogıannıs, Christos, Mccorrıston (2005), How Do Institutions
Affect Corruption And The Shadow Economy, Center For Economics And Business Research (Copenhagen) And Autonomous University Of Barcelona, 21 February
Engin, İsmail (2006), Vergi Rekabeti, Spk Yayınları, No:198, Ankara
Eyidemir, Hamza (2002), “Vergisel Yaklaşım Açısından Kayıt Dışı Ekonomiye Giriş -1”, Maliye Ve Sigorta Yorumları, Sayı:375, 1 Eylül
Feıge, Edgar (1990), “Defining And Estimating Underground And Informal Economies:The New Institional Economics Approach”, World Develoment, Vol:, No:7
Flemıng Matthew, Roman John Ve Farrell Graham (2000), “The Shadow Economy”, Journal Of International Affairs, 53/No:2 Spring
Ghersı, Enrique (1997), “The Informal Economy İn Latin America”, The Cato Journal, Vol, 17, No:1, Spring/Summer
Gıles David (1998), The Underground Economy: Minimizing The Size Of Government, University Of Victoria, Canada, March Hall, Robert Ve Taylor, John (1993), Macro Economics, Fourth Ed. W.W. Norton & Company New York
Kandan, Sait (1966), Müşterek Pazar Memleketleri Vergi Sistemleri, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Neşriyatı, No:1966–123,Damga Matbaası
Kasnakoğlu, Zehra (1993), “Monetary Approach To The Measurement Of Unrecorded Economy İn Turkey”, Odtü Gelişme Dergisi, Vol:20, No:1-2
Kepenek, Yakup Ve Yentürk, Nurhan (2000), Türkiye Ekonomisi, 10.B., Remzi Kitabevi, Yayın No:99, 0cak
Kızılot, Şükrü (2005), “Asgari Ücretin Yüzde 70'i Yine Kesinti”, Hürriyet Gazetesi, 24 Aralık
Kızılot, Şükrü Ve Çomaklı Şafak (2004), “Vergi Kayıp Ve Kaçakları Ve Kayıtdışı Ekonomi İlişkisi Ve Boyutlarının Mevzuat Açısından İncelenmesi”, Türkiye’de Vergi Kayıp Ve Kaçakları Ve Önlenmesi Yolları, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara
Musgrave, A.Richard Ve Musgrave B.Peggy (1989), Public Finance In Theory And Practice, Fifth Edition, Mcgraw Hill International Editions Finance Series
Najman Boris (2003), “Development Economic Policy: How To Integrate Shadow Economy?”, Reınventing Development Conference, Instıtute Of Economic Sciences, Belgrade, 7 November
Özsoylu, Ahmet F. (1993), “Gizli Ekonomi- Tanımı, Sebepleri Ve Türkiye’deki Boyutları”, İktisat Dergisi, Sayı:335/336, Şubat-Mart Sayar, Nihad (1961), Âmme Maliyesi, Y.Y.,
Scheneıder, Friedrich (2005), Shadow Economies Of 145 Countries All Over The World: What Do We Really Know?, Revised Version, June
Scheneıder Friedrich Ve Savaşan Fatih (2005), “The Size Of Shadow Economies Of Turkey And Of Her Neighbouring Countries From 1999 To 2005”, First International Conference On Business, Management And Economics, Izmir, Turkey, June 16 – 19
Scheneıder, Friedrich (2003), “The Size And Development Of The Shadow Economies And Shadow Economy Labor Force Of 22 Trabsation And 21 Oecd Countries: What Do We Really Know?”, The Informal Economy İn The Eu Accession Countries, Editor: Boyan Belev, Center For The Study Of Democrasy, Sofia
Scheneıder, Friedrich (2002), “Shadow Economy”, Shadow Economy Encyclopedia, June
Scheneıder, Friedrich, Kırchler Erich, Macıejovsky Boris (2001), "Social Representations On Tax Avoidance, Tax Evasion And Tax Flight: Do Legal Differences Matter?”, Johannes Kepler University Of Linz Working Paper No:0104, March
Scheneıder, Friedrich (2000), “Dimensions Of The Shadow Economy”, The Independent Review, Vol:V, N:1, Summer
Sennholz, Hans (2003), The Underground Economy, Ludwig Von Mises Institue, Online Edition Copyright Straub Stephane (2003), Informal Sector: The Credit Market Channel, Michigan
State University And University Of Edingburgh, 16 May Şenyüz, Doğan (2003), Türk Vergi Sistemi, Dokuzuncu Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa,
Temel Adil, Şimşek Ayşegül Ve Yazıcı Kuddusi (1994), Kayıtdışı Ekonomi, Tanımı, Tespit Yöntemleri Ve Türk Ekonomisindeki Büyüklüğü, Dpt Yayınları, Ankara
Özelmas Ekrem (1974), Ortak Pazar Türkiye İlişkileri, İ.İ.T.İ.A. Türkiye Ekonomisi Enstitüsü Yayınları, No:4, İstanbul
Vogelaar T.H.W. (1970), Tax Harmonization İn The European Community, Common Market Law Review, Vol.7, Vostroknutova, Ekaterina (2003), “Shadow Economy, Rent Seeking Activities And
Perils Of Reinforcement Of The Rule Of Law”, William Davidson Institute, Working Paper Number:578, Michigan 48109-1234, U.S.A., June
Yamak, Nebiye (1996), “Türkiye'de Kayıtdışı Ekonominin Büyüklüğü”, İşletme Ve Finans, Sayı:126
Yereli Ahmet Burçin Ve Karadeniz Oğuz (2004), “Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Vergi Kayıp Ve Kaçakları Üzerine Etkisi”, Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları, Önlenmesi Yolları, 19. Maliye Sempozyumu Uludağ Üniversitesi, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara, Mayıs.
The Underground Economy (Global Evidence of Its Size and Impact) (1997), Editors:
Owen LIPPERT and Michael WALKER, The Fraser Institute, Vancouver, British Columbia, Canada Confederation of British Industry (1968), Taxation in Western Europe (Batı Avrupa’da
Vergileme), (Çev:Ahmet Rasim DURU), İstanbul Sanayi Odası, İstanbul Transparency International (2004), Global Corruption Report, Pluto Press, London,
Official Journal of the European Communities (OJEC) No.L.331 of 27 December 1977
Official Journal of the European Communities (OJEC) No.L.336 of 27 December 1977
Report on the Scope for Convergence of Tax Systems in the Community (1980), Bulletin of the European Communities (BEC), Supplement 1/80, 26.3.1980.
Communication from the Commission to the Council and to the European Parliament. Community Action to Combat International Tax Evasion and Avoidance, COM
Commision of the European Communities(1991), Tax Law and Crossborder Cooperation Between Companies, European File, Office for Official Publications of the European Communities, 1-2/91, Luxembourg, January Lüksembourg Jobs Summit, European Employment Strategy(EES), November 1997 Commission of The European Communities, The Fight Against Fraud, 1989, 1990, 1991 ve devam eden yıllara ait çalışma raporları
Report Of The European Anti Fraud Offıce; Activity report for the period; 1999-2000, 2000-2001
Fourth Activity Report (for the year ending June) 2003
Supplementary Activity Report for the Year 2004
Fifth Activity Report for the year ending June 2004
Negotiating Framework Principles (NFP) Governing The Negotiations, 3 Ekim 2005
Commission of the European Communities (CEC), 1998 Regular Report On Turkey’s Progress Towards Accession, November 1998, Brussels
Commission of the European Communities(CEC), 1999 Regular Report On Turkey’s Progress Towards Accession, November 1999, Brussels
Commission of the European Communities(CEC), 2000 Regular Report On Turkey’s Progress Towards Accession, November 2000, Brussels
Commission of the European Communities(CEC), 2001 Regular Report On Turkey’s Progress Towards Accession, November 2001, Brussels
Commission of the European Communities(CEC), 2002 Regular Report On Turkey’s Progress Towards Accession, November 2002, Brussels
Commission of the European Communities(CEC), 2003 Regular Report On Turkey’s Progress Towards Accession, November 2003, Brussels
Commission of the European Communities(CEC), 2004 Regular Report On Turkey’s Progress Towards Accession, November 2004, Brussels
Commission of the European Communities(CEC), 2005 Regular Report On Turkey’s Progress Towards Accession, November 2005, Brussels
T.C.Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (2003), 2002 Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı, 14 Ekim