İngiltere'nin Mondros Mütarekesi'nin 24. Maddesi'ni Uygulamaya Yönelik Bir Girişimi: Yarbay Kiling Olayı

I.Dünya Savaşı'nın sonunda imzalanan Mondros Mütarekesi İtilaf Devletleri'nin elinde Osmanlı Devleti'ni parçalayacak bir araç haline dönüştürülmek istendi. Mütarekenin 24. Maddesi bu anlayışın sonucunda kaleme alınmıştı. İngiltere bir takım siyasi ve askeri girişimlerde bulundu. Bunlardan biri de Yarbay Kiling Olayı'dır. Yarbay Kiling, 6. Ordu bölgesinde bulunduğu süre içinde Ermenileri Suriye'ye dönmeleri için kışkırttı. Amaç, göçün Ermenilere yapılan baskıdan kaynaklandığını iddia ederek 24. Madde'nin uygulanmasını sağlamaktı.

An Initiative of Great Britain of Putting the 24th Article of Moundros Armistice into Effect. The Study Case of Lieutenant Colonel Kiling

As a result of the First World War, Moudros Armistice was hoped to be the means of partition of Ottoman Empire by the Allied Forces. The 24th article of the armistice was put forward as a result of this idea. Great Britain took political and military actions. One of these actions is the study case of Lieutenant Colonel Kiling. Lieutenant Colonel Kiling, during his service of 6th Army district, provoked Armenians to turn back to Syria. The aim was to put the 24th article of the armistice into effect claiming that immigration was the result of a force.

___

Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Dairesi Başkanlığı Arşivi
Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi
Selçuk URAL, Vilâyât-ı Şarkiye'de Mondros Mütarekesi'nin Uygulanışı ve İtilaf Devletleri Tarafından Kontrolü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum 2002
Yavuz ÖZDEMİR, Yarbay Rawlinson'un Erzurum'daki Faaliyetleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum 1990.
Ali TÜRKGELDİ, Moudros ve Mudanya Mütarekelerinin Tarihi, Ankara 1948
Tevfik BIYIKLIOĞLU, "Mondros Mütarekesi Anlaşması", VI. Türk Tarih Kongresi, Ankara 1967.
Gotthard JAESCHKE, Kurtuluş Savaşı İle İlgili İngiliz Belgeleri, Ankara 1986.
K. Tuncer ÇAĞLAYAN, "Büyük Ermenistan Projesi ve İngiltere", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı:44,1999.
Selçuk URAL, "İtilaf ve Ermeni Esirlerinin İadesi Meselesi", Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü Atatürk Dergisi, Sayı: III/3, Ocak 2003.
Ali İhsan SABİS, Birinci Dünya Harbi, IV, İstanbul 1991
Mehmet SARAY, Yeni Türk Cumhuriyetleri Tarihi, Ankara 1999.