UŞAK’TA VATAN CEPHESİ (12 EKİM 1958-27 MAYIS 1960)
1957 milletvekili seçimlerinden sonra, iktidar-muhalefet ilişkilerinde cepheleşme eğilimleri baş göstermiştir. Muhalefet partileri Güç Birliği adında siyasi bir yapılanma oluştururken Adnan Menderes, 12 Ekim 1958 tarihinde Manisa mitinginde yaptığı konuşmasında muhalefetin yıkıcı faaliyetlerine karşı tüm vatandaşları kapsayacak bir Vatan Cephesi kurulacağını belirtmiş ve herkesin Vatan Cephesi çatısı altında birleşmesini istemiştir. Bu açıklamanın ardından Uşak Demokrat Parti il ve ilçe teşkilatlarının etkili çalışmaları ve muhalefet partilerinin yönetim teşkilatlarından gelen istifalar ile Uşak’ta DP’ye 1958-1959 yılları arasında yoğun katılımlar meydana gelmiştir. Uşak’ta sadece muhalefet partileri değil aynı zamanda dernekler, esnaf teşkilatları, Uşak’ın önde gelen aileleri ve bireysel katılımlarla binlerce kişi Vatan Cephesi’nin birer üyesi haline gelmiştir. Özellikle DP’nin çalışmalarından duyulan memnuniyet ve Adnan Menderes’in şahsı katılımları olumlu yönde etkilemiştir. Vatan Cephesi ve DP’ye yönelik katılımların hepsi dönemin yerel basınında isim listesi halinde DP’ye iltihaklar başlığı altında yerini almıştır. 1960 yılında Uşak’ta Vatan Cephesi’ne katılımlarda belirgin bir düşüş yaşanmış ancak yeni ocaklar açılmaya devam etmiştir. Bu makalede 12 Ekim 1958 tarihinde oluşum süreci başlayan ve 27 Mayıs askerî müdahalesi ile sona eren Vatan Cephesi’nin Uşak’taki durumu, DP’ye katılımlarla ilgili Başbakan Adnan Menderes’e gönderilen telgraflar göz önünde bulundurularak başta T.C Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi’nden edindiğimiz belgeler olmak üzere dönemin yerel basınının ışığında detaylı bir şekilde incelenmiştir.
THE FATHERLAND FRONT IN UŞAK (12 OCTOBER 1958 – 27 MAY 1960)
After the 1957 parliamentary elections, confrontation trends appeared in the power-opposition relationship. While the opposition parties created a Union of Forces Adnan Menderes, in his speech in the Manisa on 12 October 1958, stated that a Fatherland Front would be established to cover all citizens against the destrucive activities of the opposition and everyone wanted to fall under the Fatherland Front. Following this announcement, Uşak Democratic Party worked effectively with the provincial and district organizations and with the regisnation of the administrators and members coming from the management organizations of opposition parties, there were intense attendance at Uşak DP during 1958-1959. In Uşak, not only opposition parties, but also associations, artisan organizations, Uşak’s prominent families and individual participation, thousands of people became members of the Fatherland Front. Particularly the satisfaction of the work of the DP and the personal participation of Adnan Menderes influenced positively. Participation in the Fatherland Front and the DP took place in the DP as a list of names in the local press. In 1960, there was a significant decline in participation in the Fatherland Front in Uşak, but new quarries continued to open. In this article, the status of Fatherland Front in Uşak, which started its formation process on October 12, 1958 and ended with the military intervention on May 27, is addressed based on the documents we obtained from the Prime Ministry Republic Archive especially considering the telegrams sent to Prime Minister Adnan Menderes about the DP participation in the light of the local press.
___
- BCA, 010.09.217.674.3.65 9 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.64 10 Ekim 1958.
- BCA, 010.09. 217.674.3.60 15 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.62 16 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.61 16 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.59 18 Ekim 1958
- BCA, 010.09.217.674.3.58 19 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.10 19 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.10 19 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.56 19 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.10 22 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.52 24 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.53 24 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.49 25 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.50 25 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.47 27 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.54 30 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.55 30 Ekim 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.44 1 Kasım 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.45 1 Kasım 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.46 1 Kasım 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.40 7 Kasım 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.41 7 Kasım 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.42 7 Kasım 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.43 8 Kasım 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.38 11 Kasım 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.9 15 Aralık 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.9 22 Aralık 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.34 22 Aralık 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.35 26 Aralık 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.8 29 Aralık 1958.
- BCA, 010.09.217.674.3.33 3 Ocak 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.7 4 Ocak 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.6 9 Ocak 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.6 12 Ocak 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.31 26 Ocak 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.30 3 Şubat 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3. 10 Şubat 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.7 20 Şubat 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.67 27 Şubat 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.27 28 Şubat 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.69 9 Mart 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.26 15 Mart 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.5 17 Nisan 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.69 17 Nisan 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.4 17 Nisan 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.25 27 Nisan 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.23 30 Mayıs 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.24 30 Mayıs 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.4 6 Temmuz 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.21 7 Temmuz 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.20 2 Ekim 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.18 23 Kasım 1959.
- BCA, 010.09.217.674.3.16 12 Ocak 1960
- BCA, 010.09.217.674.3.15 12 Mart 1960.
- BCA, 010.09.217.674.3.3 1 Mayıs 1960.
- BCA, 010.09.217.674.3.3 8 Nisan 1960.
- BCA, 010.09.217.674.3.1 3 Mayıs 1960.
- Demokrat İzmir
- Demokrat Uşak
- Kim
- Milliyet
- Ulus
- Yeni Asır
- Zafer
- Aslan, Zehra, “Trabzon’da Vatan Cephesi (12 Ekim 1958-27 Mayıs 1960)”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, S 36, Kış 2013.
- Aslan, Zehra, Yassıada’da Yargılanan Trabzon Milletvekilleri I, Libra Yayınları, İstanbul 2017.
- Aslan, Zehra, “Vatan Cephesi Davası (Kararname, Savunmalar ve Karar), History Studies, C 4, s.2, 2012, ss.1-37.
- Burçak, Rıfkı Salim, On Yılın Anıları (1950-1960), Kişisel Yayınları, İstanbul 1998.
- Doğaner, Yasemin, Türk Demokrasi Tarihinde Vatan Cephesi, Siyasal Kitabevi, Ankara 2013.
- Doğaner, Yasemin, “Vatan Cephesi”, Türkiye’nin 1950’li Yılları, haz. Mete Kaan Kaynar, İletişim Yayınları, İstanbul 2016, ss.177-191.
- Ersarı, Nevra, “Ellili Yıllarda Radyo ve Siyaset”, Türkiye’nin 1950’li Yılları, haz. Mete Kaan Kaynar, İletişim Yayınları, İstanbul 2016, ss.393- 422.
- Gülizar, Jülide, “Türkiye Radyoları”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C 10, İletişim Yayınları, İstanbul, ss.2738-2747. Karpat, Kemal, Türk Demokrasi Tarihi, İstanbul 1967.
- Şahin, Enis-Tunç, Bilal “Demokrat Parti’nin Kuruluş Süreci ve DP-CHP Siyasi Mücadelesi”, Siyasal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, C 1, S 2, Sakarya 2015.
- Tuna, Işıl, “Verilişinin 70. Yılında Demokratikleşme Belgesi Olarak Türk Siyasal Hayatında Dörtlü Takrir”, ÇTTAD, XV/30, İzmir 2015, ss. 203-219.
- Tuna, Işıl, Yassıada’da Yargılanan Demokrat Parti Kadın Milletvekilleri, Libra Yayınları, İstanbul 2018.
- Tuna, Işıl, Türkiye’de İktidar-Muhalefet İlişkileri (1946-1960), Libra Yayınları, İstanbul 2018.
- Uyar, Hakkı, Türk Siyasal Yaşamında Cepheleşmelere Bir Örnek Vatan Cephesi, Boyut Yayınları, İstanbul 2012.
- Yıldırmaz, Sinan, “Vatan Cephesi: Demokrat Parti’nin Politik Meşruiyet Krizi ve Toplumsal Muhalefeti Kontrol Altına Alma Çabası”, Türkiye’de Siyasal Muhalefet 1923-1980, Ayşegül Komsuoğlu (der), Bengi Yayınları, İstanbul 2008.
- Ersarı Gözübüyük, Nevra, The Democrat Party and the State Radio (1946-1960), Boğaziçi Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İstanbul 1999.
- İnal, Buğra, Cumhuriyet Döneminde Uşak’ta Siyaset ve Siyasetçiler (1923-1980), Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak 2011.
- http://www.ismetinonu.org.tr/index.php/heybeliada-ismet-inonu-evi Erişim Tarihi: 16.05.2018.
- http://www.ysk.gov.tr/tr/1950-1977-yillari-arasi-milletvekili-genelsecimleri/3007 Erişim Tarihi: 16.05.2018.
- http://www.ysk.gov.tr/tr/1950-1977-yillari-arasi-milletvekili-genelsecimleri/3007 Erişim Tarihi: 16.05.2018.
- ISSN: 1011-727X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1984
- Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Basında Atatürk Orman Çiftliği (1925-1938)
Hacı Bedir Ağa’nın Millî Mücadeledeki Rolü ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki Faaliyetleri
BASINDA ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ (1925-1938)
TARİH ÖĞRETİMİNDE KAVRAMLARIN YERİ VE ÖNEMİ: PROBLEMLER VE ÖNERİLER
CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HAYVANCILIĞIN SANAYİYE TATBİKİNE BİR ÖRNEK: MERİNOS YETİŞTİRİCİLİĞİ
HACI BEDİR AĞA’NIN MİLLÎ MÜCADELEDEKİ ROLÜ VE TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NDEKİ FAALİYETLERİ
Azerbaycan’ın Latin Alfabesine Geçişinin Türkiye’deki Alfabe Tartışmalarına Etkisi
TRABLUSGARP SAVAŞI’NDA ALMAN KIZILHAÇ (SALİB-İ AHMER) CEMİYETİ’NİN ÇALIŞMALARI
AZERBAYCAN’IN LATİN ALFABESİNE GEÇİŞİNİN TÜRKİYE’DEKİ ALFABE TARTIŞMALARINA ETKİSİ
ÜLKELERİN BAĞIMSIZLIK MÜCADELELERİ VE HABER AJANSLARI İLİŞKİSİ – ANADOLU AJANSI ÖRNEĞİ