TBMM’DE EKONOMİK GÜNDEM: RUS ALTINLARI (1920-1922)

1918 yılına gelindiğinde, I. Dünya Savaşı Yakındoğu bölgesi içinhenüz neticeye kavuşmamıştı. TBMM Hükûmeti Bolşevik Rusya’sıylabir yandan siyasî ilişkilerini geliştirirken bir yandan da maddî yardımların yapılması için görüşmelerini sürdürdü. Uzun süren müzakerelerden sonra altın rubleler halinde yardım yapılması konusunda mutabakata varıldı. Altınlar mali sıkıntıların giderilmesi maksadıyla piyasayasürüldü. Eylül 1920 tarihinden itibaren 1 altın ruble 59 kuruş, kasım1921 tarihinden sonra ise 75 kuruş üzerinden işlem görmeye başladı.Öte yandan millî bir bankanın olmayışı, Maliye Vekâletinin sabit birdeğer üzerinden altın politikasını yürütmesine sebep oldu. Bu durumyeni tartışmaları beraberinde getirdi. Hazinenin zarara uğratıldığınayönelik yapılan yorumlar, meclisin gündemine taşınmıştı. Meclisintartıştığı konular sadece bununla sınırlı değildi. Altın kaçakçılığını önlemek adına atılan adımlar yetersiz kalmıştı. Altın fiyatlarındaoynama yapılmasına rağmen istenilen sonuca ulaşılamamıştı. Dolayısıyla altın kaçakçılığı, bir an önce çözüme kavuşturulması beklenensorunların başında gelmekteydi.

ECONOMIC AGENDA IN THE GNAT: THE RUSSIAN GOLD (1920-1922)

By 1918, World War I had not yet reached the conclusion for the Near East region. The government of the Grand National Assembly continued financial aid with the Bolshevik Russia on the one hand while expanding its political relations. After long negotiations, it was agreed that there would be assistance in the form of gold rubles. As of September 1920, 1 Gold ruble started trading on 59 kurus, and after November 1921, 75 kurus. On the other hand, the absence of a national bank caused the Government to carry out its gold policy on a fixed value. This brought with it new discussions. Comments on the damage to the treasury were moved to the agenda of the assembly. The issues discussed by the Assembly were not limited to this. The steps to prevent gold smuggling were insufficient. Despite the fact that gold prices were juggled, the desired result could not be achieved. Therefore, gold smuggling was one of the problems expected to be solved as soon as possible.

PDF

___

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
BCA, Fon Kodu: 30.18.1.1, Yer No: 3.25.17. BCA, Fon Kodu, 30.10.0.0, Yer No: 180.242.1.
Gizli Celse Zabıtları
TBMM Gizli Celse Zabıtları, 25 Eylül 1336 (1920), C IV.
TBMM Gizli Celse Zabıtları, 5 Mayıs 1337 (1921), C X.
TBMM Gizli Celse Zabıtları, 14 Mayıs 1337 (1921), C X.
TBMM Gizli Celse Zabıtları, 9 Şubat 19338 (1922), C II.
TBMM Gizli Celse Zabıtları, 24 Mart 1338 (1922), C XVIII.
TBMM Gizli Celse Zabıtları, 11 Nisan 1338 (1922), C III.
Zabıt Ceridesi
TBMM Zabıt Ceridesi, 8 Ekim (Teşrin-i Evvel) 1337 (1921), C XIII.
TBMM Zabıt Ceridesi, 17 Ağustos 1338 (1922), C XXII.
Hâkimiyet-i Milliye
İkdam
Akyıldız, Ali, Osmanlı Finans Sisteminde Dönüm Noktası Kâğıt Para ve Sosyo-Ekonomik Etkileri, Eren Yayıncılık, İstanbul 1996.
Çavdar, Tevfik, Millî Mücadele başlarken Sayılarla Vaziyet ve Manzara-i Umumiye, Milliyet yayınları, İstanbul 1971.
Eldem, Vedat, Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu Ekonomisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1994.
Ferid, Hasan Osmanlı’da Para ve Finansal Kredi: Evrak-ı Nakdiye, Haz. Mehmet Hakan Sağlam, Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, C 2, İstanbul 2008.
Müderrisoğlu, Alptekin, “Kurtuluş Savaşı’nın Mali Kaynakları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S 13, Ankara 1994.
Özkaya, Yücel, “Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nda Anadolu’nun ve Kamuoyunun Durumu”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S 5, Ankara 1990.
Türk İstiklâl Harbi, C VII, Genelkurmay Harp Daire Başkanlığı, Ankara 1975.
Türkmen, Saim, “Kuvayi Milliye’nin İaşe İkmali ve Heyeti Temsiliye’nin Kaynakları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S 22, Ankara 1998.
Yaman, Ahmet Emin, “Kurtuluş Savaşı Ekonomisi ve Maliyesi”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S 12, Ankara 1993.
Çamur, Gazi, Türk-Sovyet Münasebetlerinin İktisadî Boyutları (1923- 1938), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Ana Bilim Dalı Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2018.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi