Kurtuluş Savaşı Öncesi Azınlıklar Sorununa Bir Bakış

I. Dünya Savaşı'nda, kendilerine devlet kurabilecekleri vaadi verilerek kandırılan azınlıklar eski devletleri Osmanlı İmparatorluğu’na karşı Ruslar, İngilizler, Fransızlar ve Amerikalılarla işbirliğine girmişlerdir. Almanya ise Avrupa içindeki azınlıkları yukarıda adı geçen müttefiklere karşı kullanma çabalan içinde idi. Ermenilerin ve Rumların ve Süryanilerin İngiliz, Fransız ve Ruslar tarafından Kurtuluş Savaşı öncesi kullanılmaları, ileri sürülmeleri hakkında birçok eser olmasına karşın müttefikleriyle birlikte Bakü ve Orta Doğu petrolü peşinde koşan Amerika'nın rolü konusunda kapsamlı bir araştırma yapılmış değildir. Oysa, Amerika aynı diğer müttefikleri gibi azınlıkların peşinde koşmuştur. Başkan Wilson tarafından yayınlanan ve çeşitli soyların devlet kurmalarını öneren ondört nokta ilk bakışta her ne kadar Türklere ümit vermiş olsa da asıl amacın Osmanlı toprakları üzerinde azınlıkların kuracağı yeni devletlere yol açmak olduğu anlaşılmaktadır. Hatta ABD, Erzurum Kongresi sırasında manda sorunu görüşülürken mandater olma konusunda epeyi ümit beslemiştir. General Harbord'un Ermeniler konusundaki raporu bugün iyi bilinen konulardandır. Amerika'yı Osmanlı İmparatorluğunun yağmasından geri çeken olay, acemiliği yüzünden 1917 yılında, yani savaş başladıktan üç yıl sonra savaşa katılmasına karşın, en büyük asker kaybına uğramış olmasıdır. Amerikan kamuoyu gereksiz buldukları bu kayıp karşısında Amerika'nın Avrupa'nın işlerinden el çekmesini sağlamıştır. Amerika’nın Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemindeki azınlıklara karşı tutumunu Washington'daki arşiv belgelerinin ışığında incelemeye çalışacağız. Bu inceleme bize Kurtuluş Savaşı’nın ne zor şartlar altında gerçekleştiğini daha iyi açıklayacağı gibi bu savaşı yapanların dehasını da bir daha kanıtlayacaktır.

A Glance at the Minority Issue Before the War of Independence

In World War I, the minorities, who were deceived by promising them to establish a state, cooperated with the Russians, the British, the French and the Americans against the Ottoman Empire. Germany, on the other hand, was trying to use the minorities in Europe against the allies mentioned above. Although there are many works about the use and allegation of Armenians and Greeks and Assyrians by the British, French and Russians before the War of Independence, no comprehensive research has been conducted on the role of America, who is pursuing the oil of Baku and the Middle East with its allies. However, America has pursued minorities just like its other allies. Although fourteen points, published by President Wilson and suggesting various lineages to establish a state, at first glance, it is understood that the main purpose was to lead to new states established by the minorities on the Ottoman lands. In fact, the USA had a lot of hope in becoming a mandater while discussing the mandate issue during the Erzurum Congress. General Harbord's report on the Armenians is one of the well-known issues today. The event that withdrew America from the fall of the Ottoman Empire was that due to its inexperience, it joined the war in 1917, three years after the war began, but it was the largest soldier lost. In the face of this loss, which the American public finds unnecessary, America has pulled the European affairs. We will try to examine America's attitude towards minorities in the last period of the Ottoman Empire in the light of the archive documents in Washington. This investigation will explain to us better how hard the War of Independence took place and will prove the genius of those who fought this war.

___

  • David Fromkin, A. Peace to End AU Peace, Avon Books, New York, 1989, s. 533
  • Report of llıe American Military Mission to Armenia. 60th Congress, 2d Sessioıı, doc. 266, April 13.1920, s. 3.
Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1011-727X
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1984
  • Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi