İtilaf Devletleri’nin Türk-Yunan Savaşı’nda Tarafsızlık İlanı (13 Mayıs 1921) / Allied Powers’ Announcement as Neutrality in the Greeco-Turkish War
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın akabinde İtilaf Devletleri akdettikleri antlaşmayı ihlal ederek Osmanlı topraklarını işgal etmişlerdi.
İngiltere ve Fransa’nın desteğini arkasına alan Yunanlılar da Batı
Anadolu ve Doğu Trakya’yı işgal etmişlerdi. Baskı altında kalan Osmanlı hükümetleri işgallere karşı gereken tepkiyi gösterememişlerdi. Bu şartlar altında Kuva-yı Milliye işgallere karşı mücadele etmeye başlamıştı. Bu mücadele, Türk tarihinde İstiklal Savaşı, Yunan tarihinde Küçük Asya Savaşı adı verilen Türk-Yunan Savaşı’na dönüşmüştü.
Yunanlılar Osmanlı topraklarını işgal ederken Atina’da beklenmedik siyasi gelişmeler meydana gelmişti. Kral Alexander’in ölümünden sonra müttefikler tarafından desteklenen Venizelos hükümeti iktidardan düşmüş, Kral Konstantin tahtına dönmüştü. Bu gelişmelerin ardından İtilaf Devletleri Yunanistan’a verdikleri desteği kesmeye başlamışlardı. Bu arada İngiliz hükümeti yayınladığı bir talimat
ile silah, cephane ve benzeri malzemelerin İngiltere’den ihracını yasaklayan yeni bir liste hazırlanmıştı. Önceki listede satışına izin verilen birçok malzemenin ihracına kısıtlama getirilmişti. Bundan sonra İngiltere’nin teklifi doğrultusunda İtilaf Devletleri, Türk-Yunan
Savaşı’nda tarafsızlıklarını ilan etmişlerdi. Bu tarafsızlık yerli kaynaklarda sadece Boğazlar bölgesinin tarafsız hale getirilmesi olarak
izah edilmiştir. Oysa söz konusu tarafsızlık İtilaf Devletleri’nin
Türk-Yunan Savaşı’nda tarafsızlıklarını ilan etmelerini kapsamaktadır.
Anahtar Kelimeler:
İtilaf Devletleri, Yunanistan, Türkiye, Osmanlı Devleti, Milli Mücadele
Allied Powers’ Announcement As Neutrality In The Greeco-Turkish War (13 May 1921)
After the Mudros Armistic, the Allied War Powers invaded Ottoman states by breaching armistic. Greek which was supported by Allied Powers except İtaly, invaded west Asia Minor and east Thrace.
Ottoman Governments which was under pressure made no sign to
the invaders. In this circumstances Turkish National Forces started
to struggle with invaders. This struggle converted to Grece-Turkish
War which known as Asia Minor War in the Greek history and Independence War in the Turkish history.
While Greeks invaded Ottoman states vital political movements
happened in Greece. After the death of King Alexander, Venizelos
cabinet which suppported by Allies, fell from power and King Konstantin came back to throne.
After those develelopments Allied Powers stopped to supporting
Greece. In the meantime Great Britain announced that by orders, the
existing list of arms and amnunition and smilar goods prohibited to
be exported from United Kingdom has been revoked, and a new list
substituted. The export of several articles on the previous list unrestricted by new list. After that Allied Powers, issue an announcement
to the effect that, as the Allies are neutral in the Grece-Turkish War.
Keywords:
Allied Powers, Greece, Turkey, Ottoman Empire, National Movement,
___
- Arşiv Vesikaları Public Record Office, War Office (WO), 32/5775;
- 1A, 1B, 3A, 5A, 7A, 8A, 9A, 10A, 13A, 13C, 13D, 14A, 15B, 16A,
- 17A, 17B, 18A, 19A, 20B, 21B, 21C, 21D, 24B, 29A, 30A, 32A,
- 32B, 33C, 33D, 34A, 35A, 43A, 47C, 47D, 51B, 54B, 55A, 57A,
- 62A, 63A, 64A, 65A, 69C, 72A, 73A, 74A, 75B, 80A, 86A, 89A,
- 91A, 91B, 93A, 94B, 98A, 104B, 109A, 130B, 135B, 138A.
- Araştırma Eserler Erim, Nihat, Devletlerarası Hukuku ve Tarih Metinleri, I, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1953.
- Hatipoğlu, M. Murat, Yunanistan’daki Gelişmelerin Işığında Türk-Yunan İlişkilerinin 101 Yılı (1821-1922), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara 1988.
- Şimşir, Bilal, İngiliz Belgeleri ile Sakarya’dan İzmir’e 1921-1922, Bilgi Yayınları, Ankara 1989.
- Makaleler Ali Arslan, “Ülkenin Kurtarılmasında Kuvâ-yı Milliye’nin Görüşü ve Yalnız Siyaseten Müdafaanın İflası (1918-1920)”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi, Tarih Dergisi. Sayı: 36, İstanbul 2000, s.7.
- M.Murat Hatipoğlu, “Elefterios Venizelos’un 1910 Yılında İktidara Gelmesiyle Megali İdea’nın Kazandığı Yeni Karakter”, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Üçüncü Askeri Tarih Semineri, Ankara 1986, s.463-466
- N. Fahri Taş, “Birinci Dünya Savaşı Sonrasında Fransızların Trakya’yı İşgali”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XX. (Kasım 2004), s. 60, 2004
- Yuluğ Tekin Kurat, “Yunanistan’ın Küçük Asya Macerası”, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Üçüncü Askeri Tarih Semineri, Ankara 1986, s. 410-411.
- ISSN: 1011-727X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1984
- Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türk-Alman Propagandası Karşısında Arap Bürosu’nun Kuruluşu
1926 İlkmektep Müfredatı ve Cumhuriyet Tuncay TUNÇ Dönemi Eğitiminin Ekonomik Hedefleri
Türk Tarihinin Seyrine Bir İşaret Levhası: Çanakkale Savaşları
Kocaeli Yarımadası’nda Karakol Cemiyeti-Mustafa Kemal Paşa Rekabeti ve Yahya Kaptan Olayı II