Cumhuriyetin İlk Yıllarındaki Gelişmeleri Basının Yorumlayışı (1923-1926)

1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun 77 inci maddesine göre matbuat kanun dairesinde serbest olmasına ve neşrinden evvel teftiş ve muayeneye tabi olmamasına rağmen, Türk basınının çok partili hayata geçmeden önce tam bir hürriyet havası yaşadığı iki dönem söz konusu olmuştur. Bunlardan ilki meşrutiyetin ilan edildiği 1908 yılında başlayıp 1909 yılında bitmiş, ikincisi ise 1923’te Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanıyla başlayıp 4 Mart 1925 tarihli Takrir-i Sükun Kanunu’yla sona ermiştir. Makalede Saltanatın kaldırılmasından İzmir suikastına kadarki süreçte yaşanan olaylar ve Ankara Hükümeti’nin aldığı kararlar karşısında Türk basınının tavrı ve bu kararlar ve olaylar nedeniyle basının kendi arasında yaşamış olduğu kutuplaşma ve çatışmalar hakkında bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Türk basını, Türkiye Cumhuriyeti, Cumhuriyetin ilanı, İzmir suikastı

The Comments Of The Press About Developments In The Early Years Of The Republic

Although the press was, according to the Article 77, 1924 Constitution, free by law and not subject to any inspection or investigation prior to publication, there were two periods of complete freedom lived by the Turkish press before the multi-party era started. The first of these started in 1908, when the Constitutional government was proclaimed, ending in 1909; the second started with the proclamation of the Turkish Republic in 1923, and ended with the law, Establishment of Public order dated March 4, 1925. This paper will present information related to the events from the abolition of the Sultanate to Izmir Assassination, attitude of the Turkish press towards the decisions that the Ankara government made during this period, and polarization and conflict lived within the press itself due to these events and decisions.

Keywords:

Turkish press Turkish Republic, Abolition of the Sultanate, İzmir Assasination, Proclamation of the Republic,

PDF

___

ABACALI, Alpay, Türk Basınında Demokrasi, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayını, 1994.
ARAR, İsmail, Atatürk’ün İzmit Basın Toplantısı, İstanbul, cumhuriyet Gazetesi Yayını, 1997.
AVŞAR, Abdülhamit, Serbest cumhuriyet Fırkası, İstanbul, Kitabevi Yayınları, 1998.
AYBARS, Ergün, İstiklal Mahkemeleri, İstanbul, Milliyet Yayınları, 1998.
BALKANLI, Remzi, Mukayeseli Basın ve Propaganda, Ankara 1961.
BAYAZIT, Taner , İzmir Basınında Demokrasi Mücadelesi (1923-1950), İzmir 1992.
BOZDAĞ, İsmet, Basın İstibdadı, İstanbul, Emre Yayınları, 1992
ÇULCU, Murat, Gazeteciler Davası, İstanbul, Kastaş Yayınları, 1993.
GOLOĞLU, Mahmut, Devrimler ve Tepkiler (1924-1930), C.IV, Ankara 1972.
KANDEMİR, Feridun, Suikast, İstanbul, 1955.
KOLOĞLU, Orhan, Türk Basını, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayını, 1993.
ÖRS, İbrahim-Meriç, Orhan, Türk Basınında cumhuriyetin 60 Yılı, İstanbul, Hürriyet Ofset, 1984.
ÖZ, Nurettin, Türkiye’de Basın İktidar İlişkileri (1920-1927), Ankara, Gazi Üniversitesi Yayını, 1991.
ŞAPOLYO, Enver Behnan, Türk Gazeteciliği Tarihi, Ankara, Güven Matbaası, 1969.
TÜRKER, Hasan, Türk Devrimi ve Basını 1922-1925, İzmir, Dokuz Eylül Yayınları, 2000.
TOPUZ, Hıfzı, Türk Basın Tarihi, İstanbul, Remzi Kitabevi, 1973.
ZURCHER, Erik Jan, Milli Mücadelede İttihatçılık, İstanbul, Bağlam Yayıncılık, 1987.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi