Birinci Dünya Savaşı’nda Emperyalizme Karşı Türklerin Yanında Yer Alan Darfur Hakimi Ali Dinar (1898-1916)

Bugünkü Sudan’ın Kızıldeniz Sahili 1821 yılı Öncesinde Osmanlı Dev- leti’nin Habeşistan Eyaleti’ne dahil olarak İstanbul’dan yönetilirdi. Su- ian’m iç kısımları ise Osmanlı Devleti’nin Merkezi Yönetimi dışında ol¬makla beraber yine Osmanlı hakimiyetinde bulunuyordu. Bu dönemde Os¬manlI Hakimiyetini kabul eden yerel sultanlıkların sayısı üç tane idi. Bun¬lardan birisi de Fur Sultanlığı’dır. Bu çalışmada; Birinci Dünya Savaşı’nda Emperyalizme karşı Türklerin yanında yer alan Darfur Hakimi Ali Dinar’ın faaliyetleri İncelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti, Sudan, Darfur, Ali Dinar

Sultan of Darfur Ali Dinar who Against the Imperializm in the First World War DR. FATİH M. SANCAKTAR (1898-1916

The Sultanate of Fur which had been ruling the west part of Sudan which called Darfur, from the 17tfl century up to the 19th century, continued again by Sultan Ali Dinar who was the last Sultans that belong to this dynasty, Darfur Sultanate was the only one of its kind that survival related to the Ottomans in the middle of Africa. Although Sudan had been under the British colony since 1897, Ali Dinar had managed to keep his Sultanate independent for 18 years during vvhich Ali Dinar was not only consider as a Sudanese national leader but also an African leader who fought against the imperialist power in Africa. Here the article is dealt with how Sultan Ali Dinar who consider his Sultanate as a part of the Ottoman State had been trying to keep Darfur save from the imperialist powers and his war against the British supporting the Ottomans during the First World War.

Keywords:

First World War, Ottoman State, Darfur, Ali Dinar, Sudan,

PDF

___

Holt, A Modern History
K.D.D. Henderson, The M a kin g of the Sudan, London 1952
Hol t, a.g.e., s. 124.
1-1 Şibeka, a.g.e., s. 517.
9 Şevval 1321 tarihli Yıldız baş kitabet dairesinden yazılan tezkire, BOA. İrade-i Hususiye, nr. 44.
2!f 3 Zilhicce 1327 tarihli Hicaz Vilayetinden Sadarete yazılan telegraf; sDH. MUİ. Nr.45-1/36,
Ali Arslan, "‘Sudan ‘ut Hukuken Türkiye’den Ayrılma Süreci’’ Hazırlayan: Halil Bal- Muham¬met Erat; Prof. Dr. Mehmet Saray’a Armağan: Türk Dünyasına Bakışlar, İstanbul 2002, s. 111.
Rizİk, a.g.e., s. 236.
25 21 Mart 1899 tarihli Hariciye Nezaretinde tercüme edilen antlaşma metni, BOA, HR. SYS. nr. 1004 dosya 28, s.l.
Mekki Shibeiyka, Birittsh Poltcy in Sudan (1882-1902), London 1952
’7 Mekki Abbas, The Sudan Qucstion, London 1951
,H Şibeka, a.g.e., s. 511; Şugır, a.g.e.
Yunan Lebib Rizîk, Es-Sudaıı H Ahd el-Hükm es-Sunai’l-evvel 1899- 1924, Kahire 1976
B Fevzi, İbrahim Paşa, Kilabii’s-Sudan beyn yedey Gordon ve Kitchener, Kahire 1901, s. 143.
Mekkİ Şibeka, Es-Sudan Abr el-Kunın, Beyrut 1964, s.509. Alî Dinar’ın büyükbabası Sultan Muhammedi El-Fadıl Fur hanedanın yirmi beşinci sultanı idi (Şibeka, A.g.e., s. 509; Holt, a.g.e., s. 115),
Şibeka, a.g.e., s, 510. Musa Mübarek El-Haşan, Tarihli Darfur es-Siyasi 1882-1928, s. 359-360.
P. M. Holı, A Modern History of tlıe Sudan from tlıe Funj Sultanate to the Preseni Day, Lon- don 1961, s. 26

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi