Atatürk Dönemi Demiryolu Politikasına Bir Bakış

Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda ülkedeki ulaştırma imkânları, ülke ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzak ve oldukça kötü durumdaydı. Yolsuzluk ve taşıma araçlarının azlığı ülkenin en önemli sorunuydu. Ülkede tamamı yabancılar tarafından inşa edilmiş 4112 kilometre uzunluğunda demiryolu vardı. Yabancı şirketlerin işlettiği bu demiryollarında taşımacılık çok pahalıydı. Ülkenin yol ihtiyacı daha Milli Mücadele yıllarında ele alınmaya başlandı. Yapımına Birinci Dünya Savaşı yıllarında başlanan ve 80 kilometresi yapılan, Ankara-Sivas hattının inşasına devam edilerek 127. kilometredeki izzettin İstasyonu'na kadar dar bir demiryolu yapıldı. Karayollarının geliştirilmesi için 21 Şubat 1921'de kabul edilen "Tarik Bedeli Nakdisi" Kanunu ile 18-60 yaşlan arasındaki erkekler yol vergisine tâbi tutulmuşlardır.

Anahtar Kelimeler:

Atatürk, Demiryolu, Cumhuriyet Dönemi, Altyapı

Muslims of British India and The Kemalist Reform in Turkey Iqbal, Jinnah and Atatürk, 1924-1938

Ever since his emergence as the leader of the Turkish nationalists, Kemal Atatürk had attracted wide support from among the Müslim of British India. Though the adulation of Kemal had sprung from the Indian in- volvement with pan-Islam but basically it was his apparent defence of the caliphate which had endeared him to his well-wishers in the Subcontinent. Thus, ali through the exuberance of the Khilafat movement (1918-1924), Mustafa Kemal was lauded for his perceived stand against Western im- perialism in the hour of Islam's grave crisis. Even when the relations between the sultan-caliph at İstanbul and the nationalists at Ankara fell to their lowest ebb, as in Nowember 1922 owing to the separation of the sultanate and the caliphate, no widespread stir w as created in India. The clash came only in March 1924, when Kemal abolished the caliphate which to him had become anomalous and anachronistic. The reaction in India was instantaneous and sharp, but somehow the break was soon repaired. After the initial shock, the Indian public opinion, spearheaded by those who understood the Turkish predicament, began to tilt again in favour of the nationalists and the new situation generally came to be accepted.

Keywords:

British India United Kingdom, Muslims, Atatürk, Turkey,

PDF

___

Müderrisoğlu, Kurtuluş Savaşının Mali Kaynakları, Ankara 1981.
Karayolları Genel Müdürlüğü, Cumhuriyetin 50. Yılında Karayollarımız, Ankara 1973.
Ökcün, G., Türkiye İktisat Kongresi, Ankara 1981.
Yavuz, Ünsal, "Askeri Strateji Açısından Türkiye'deki Demiryolları (1856-1923)", Birinci Askeri Tarih Semineri Bildiriler II, Ankara 1983.
Abisel, M. Arslan, "Demiryol Politikamızın 25. Yıl Dönümü", Demiryolları Dergisi, C XXIII, S 285-287, Eylül 1949.
Tezel, Y. S., "Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi Anti-Emperyalist miydi? Chester Ayrıcalığı", A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt XXV, Ankara 1970.
Türkiye'nin Siyasal Andlaşmaları, Ankara 1989.
Demiryolları Mecmuası, C VI, S 66-70, I. Kanun 1930.
Tütengil, C. Orhan, İçtimai ve İktisadi Bakımdan Türkiye'nin Karayolları, İstanbul 1961.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Kavanin Mecmuası, C 2.
T. C. Nafıa Vekaleti, Bayındırlık İşleri Dergisi, Yıl 5, Sayı 5, I Teşrin 1938.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 2, C 26.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 2, Cilt 21-22, Sıra No 82.
Cumhuriyet Arşivi, 030-10, Kutu No: 151, Dosya No: 69, Belge No: 18.
Cumhuriyet Arşivi, 030-10, Kutu No: 151, Dosya No: 69, Belge No: 19.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 6, C 2.
T.C. Nafıa Vekaleti, Bayındırlık İşleri Dergisi, Yıl 5, Sayı 5, I. Teşrin 1938.
Cumhuriyet Arşivi, 030-18, Kutu No: 152, Belge No: 55.
Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim, Uygulamaya Geçerken Türkiye’de Devletçiliğin Oluşumu.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 6, C 11.
Tezel, Y. Sezai, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi 1923-1950, Ankara 1986.
Abisel, M. Arslan, Bir Karış Fazla Şimendifer, Ankara 1948.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 2, Cilt 8/1.
Yunus Nadi, "Ecnebi Sermayeli Son Şimendifer de Satın Alınıyor", Cumhuriyet, 30 Ocak 1936.
T.C. Nafıa Vekaleti, Bayındırlık İşleri Dergisi, Yıl 5, Sayı 5, I. Teşrin 1938.
Hakımiyet-i Milliye, "Devlet Demiryollarında Nakliyat Kolaylıkları", 25 Ağustos 1934.
Demiryolları Mecmuası, Cilt 6, Sayı 66-70, I. Kanun 1930.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 3, C 19.
Woods, H. Colonel, Economic Conditions In Turkey, London 1934.
The Economist, "Turkey-Railway Extensions in Asia Minor-Drought in Anatolia", 8 September 1928.
Yıldırım, İsmail, Cumhuriyet Döneminde Demiryollarımızdaki Gelişmeler, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 1993.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi

Arşiv