ÜSTÜ-HÜRE FESTİVALİ: TUVALARIN DİNİ İNANIŞLARI VE HALK MÜZİĞİ
Tuva Türkleri, Budist ve şamanist olmak üzere iki dini inanca sahiptir. Günümüzde Tuva Budizm’i resmi din olarak kabul eden tek Türk topluluğudur. Budizm ve Şamanizm’in bir arada uyum içinde yaşamasındaki en büyük etken, Tuvaların tabiata duyulan saygıdır. Tuva’da Sovyetler Birliğinin ardında yapılan Üstü-Hüre Festivalinde dini inanşların yeniden canlanması, bir hayat tarzının başlangıcı olmuştur. Üstü-Hüre Festivali’nin kutlanması SSCB döneminde, ne geldikleri yöreden, ne oraya ait deneyimlerinden ne de inanşların kendine özgü yapısından bağımsız olamamıştır. Geleneğin yeniden üretimi sürecinde bir taraftan bir şeyler yeniden üretilerek geleceğe aktarılırken diğer taraftan ortaya çıkan yeni şartlar biçiminde gerçekleşen yeniden üretim nedeniyle gelecek özgün bir formda inşâ olmaktadır. Bu çalışmada, SSCB sonrası döneminde yeniden canlandırılan Üstü-Hüre Festival’i araştırılmaktadır. Üstü-Hüre, Tuvaların kültürel-dini pratiklerden yola çıkılarak şamanizm ve Budizm bir arada kutlanan festivaldir. Bu festivalde, Tuvaların söylenen modernleşen müzikleri ve yapılan dini inanışları da yazılacaktır. Makalenin yazınsal incelenmesinde Tuva ve Rusya araştırmacıları hariç Batı seyahatçileri tarafından yapılan çalışmaları da içerir. Bununla birlikte, 8-28 Temmuz 2017 yılının arasında Tuva’da yapılan alan araştırmalarına dayanılmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Tuva, Üstü-Hüre Festivali, Nadım, Şaman Ritüeli, Tuva Gırtlak Şarkıları
USTU-HURE FESTIVAL: TUVAN RELIGIOUS BELIEFS AND TRADITIONAL MUSIC
Tuvan Turks have two beliefs, Buddhism and Shamanism. Today, Tuva is the only Turkish community that accepts Buddhism as its official religion. The greatest factor in the harmonious coexistence of Buddhism and Shamanism is the respect of Tuvan’s nature. The revival of Ustu-Hure Festival in Tuva is the beginning of a new way of life after post-Soviet era. In the period of the USSR, to celebrate acceptance of Ustu-Hure Festival was depent on the region they came from, their experiences and the unique nature of their beliefs. In the reproduction process, tradition is reproduced from one side and transferred to the future, while the in a unique form. It takes place in the form of new conditions emerging from the other side. In this article, we will try to talk about the feasts celebrated together with shamanism and Buddhism, starting from the cultural-religious practices of Tuvan. This bibliographical survey covers Tuva and Russian researchers except by Western travelers works. However, the article presents the author’s field studies investigations in Tuva between July 8th and 28th, 2017. Importantly, this article includes observations during the time spent in the Ustu-Hure festival’s.
Keywords:
Tuva, Festival of Ustu-Hure, Nadym, Shaman’s Rituals, Tuva Throat Singing,
___
- Anohin, Andrei (1924). Altay Şamanları Hakkında Kaynaklar (4. Cilt). St. Petersburg: Klassik.Alekseev, Edward (1988). Modernleşme Dönemindeki Geleneksel Kültür Kavramı, Moskova: Sovremenni KompozitorAssmann, Jan (1997). Kültürel Bellek Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik, (Çeviren: Ayşe Tekin), İstanbul: Ayrıntı yayınları.Beahrs, (2014). Post-Soviet Tuvan Throat-Singing (Xöömei) and the Circulation of Nomadic Sensibility, Ph.D. Diss. Berkeley: University of California. Brunton, Bill (1994). “Tuva, Land of Eagles. The Foundation’s 1993 Expedition to Tuva”, The Foundation for Shamanic Studies Journal, Shamanism, Vol. 7 (1), Spring, Available on site: http://www.shamanism.org/articles/article08.html.Crehan, Kate (2006). Gramsci Kültür Antropoloji, İstanbul: Kalkedon yayınları.David, Dargie (1991). “Umngqokolo: Xhosa Overtone Singing and the Song Nondel’ekhaya”, Internatıonal Library of African Music, Vol:7. No:1, s. 33-47.Dırtık-ool, (2016). “1920-1940’larda Geçen Genişler Devrimi: Foto Tarih (Fotoistochniki po İstorii pionerskih Dvijeniya v Tuve, 1920-1940)”, Journal of Cultural Studies and Art History, Tomsk. Vol:23, No:3, s. 172-179. Fridman, (2004a). Sacred Geography: Shamanism Among The Buddhist Peoples of Russia. Budapest: Akadémiai Kiadó Published for the International Society for Shamanistic Research. Fridman, (2004b). Shamanism Encyclopedia of World Beliefs, Practices and Cultures, (Ed. Mariko Namba Walter, Eva Jane Naumann Fridman), ,USA: ABC Clio Inc.Guenon, Rene (2005). Modern Dünyanın Bunalımı, Ankara: Hece Yayınları. Handler, R. ve Linnekin, J. (1984). “Tradition, Genuine or Spurious?”, Journal of American Folklore, Vol: 97, No:385, s. 273-290.Hobsbawm, E. ve Ranger T. (1992). The Invention of Tradition. Cambridge: Cambridge University Press.Hertek, Saydana (2007). Popüler müzik dünyasının bağlamındaki Tuva Rock (Тувинский рок в контексте мировой популярной музыки), Moskova: Canlı ses. Hoppal, M. (1993). “Shamanism: Universal Structures and Regional Symbols”, Shamans and Cultures. Los Angeles: International Society for Trans-Oceanic Research.Jacobson, Esther (1993). The Deer Goddess of Ancient Siberia: A Study in the Ecology of Belief (Studies in the History of Religions), Boston: Brill Academic, January.Julanova, Nina (2000). “Gençlerin Folk Devrimi”, Folklor ve Gençler (Фольклор и Молодёжь). Мoskova, s. 3-29.Kenin-Lopsan, M (2006). Tuvaların geleneksel kültürü. Tuva: Kyzyl. Kuban, Doğan (2015). Doğan Kuban Yazıları Antolojisi: Sanat, Mimarlık, Toplum Kültürü Üzerine Yazılar (Cilt:1), İstanbu: Boyut Yayın Grubu.Laufer, Berthold (2017). “Origin of the Word Shaman”, American Anthropologist, Vol: 19, No:3, July - September, s. 361-371Levin, Theodore C. ve Edgertan, Michel E (1999). “The Throat Singers of Tuva”, Scientific American Journal, (September 1999), s.80-87. Mannai-ool, M. (1995). Moğolistan Tuvaları: gelenek ve modernleşme. Tuva Studies, Vol:18. s. 56-61. McCartthy, B. (2011). “How Rock Music Brought the Soviet Union Down”, www.pri.org , 19.05.2011, 6:40 PM CDT http://www.pri.org/stories/2011-05-19/how-rock-and-roll-brought-soviet-union-down 26.01.2018 tarihinde ereşildi Pierre, Nora (2006). Hafıza Mekanları, (Çevirmen Mehmet Emin Özcan ), İstanbul: Dost Kitabevi, Pang, Guek Cheng (2010). Mongolia, Cultures of The World. New York: Marshall Cavendish Benchmark.Roy, Christian (2005). Traditional Festivals: A Multicultural Encyclopedia (s. 45-47). Oxford: ABC-CLIO. Süzükei, V. Yu (2007), “Tuvan throat-singing “Hoomei” in the context of contemporaneity”, Mir nauki, kul'tury, obrazovaniia (Rus), No: 2, s. 48–51. Turner, Barry (2013). “Exploring the industrial subculture”, Springer Customer Service Center Gmbh.Tylor, Edward (1958). “Primitive culture”, First Harper torchbooks edition.Uçan, Ali (2016). Türk Müzik Kültürü, İstanbul: Evrensel Müzik ve Yayınevi. Vainshtein, Sevyan (1979-80), “A Phenomenon of Musical Art Born in the Steppes”, Soviet Anthropology and Archaeology, Vol: 18, No: 3, s. 68-81.Weber, Max (1993), The Sociology of Religion by Max Weber, Boston: Beacon Press (1789).
- ISSN: 2602-2877
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Mehmet Akif KARA