Rize Merkez İlçesi Kültürel Peyzaj Alanlarında Zamansal Değişimin Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Belirlenmesi
Bu çalışmanın amacı bir kültürel peyzaj alanı olarak seçilen Rize Merkez ilçesinin 1955-2009 yılları arasındaki kültürel peyzaj dokusunun; arazi kullanım şekilleri ve arazi örtüsünün zamansal değişiminin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımı ile tespit edilmesi ve bu değişimin altında yatan faktörlerin irdelenmesidir. Bu amaçla 1955, 1989 ve 2009 yıllarına ait hava fotoğrafları, topoğrafik haritalar, önceden üretilmiş haritalar, raporlar gibi sayısal ve sayısal olmayan verilerin Coğrafi Bilgi Sistemleri yardımı ile bilgisayar ortamına aktarılması, yorumlama, analiz ve sayısallaştırma işlemleri sonucunda her üç tarih dilimi için arazi örtüsü ve arazi kullanım şekilleri tespit edilmiştir. Daha sonra, 54 yıllık süreç içerisinde, zamansal değişim gösteren arazi örtüsü ve arazi kullanım şekilleri nitelikleri ve nicelikleri ile ortaya konmuştur. Bu değişimlerin altında yatan faktörlerinin neler olduğunu ve bu değişimi nasıl etkilediklerini anlamak amacı ile yerel yöneticiler, kamu kurum ve kuruluşları ile görüşmeler yapılmıştır. Çalışmanın son aşamasında ise, önceki aşamalarında elde edilen değerlendirme ve analiz sonuçları temel alınarak, Rize Merkez’de zamansal kültürel peyzaj değişiminin ortaya çıkardığı sorunlar ve çözümleri üzerine genel bir değerlendirme yapılmış ve çözüm önerileri sunulmuştur
Anahtar Kelimeler:
Kültürel peyzaj, Kültürel peyzaj değişimi, Coğrafi bilgi sistemleri (CBS), Rize
Determination of Cultural Landscape Area Changes Using Geographic Information System (GIS) in Rize Merkez District
This study covers the selected region of cultural landscape area, Rize Merkez district, between the years of 1955-2009 and scrutinizes Rize Merkez district’s cultural landscape structure; land use and land cover and its change in time with the use of the Geographic Information System (GIS) and analysis of the causes leading to this transformation. For this purpose, aerial photographs dated on 1955, 1989 and 2009, digital and non-digital data, topographic maps, thematic maps, pre-generated maps and reports are analyzed, digitized, interpreted, mapping by using the Geographic Information System for all these three time slots. In addition, this analysis, in the course of 54 years, has revealed the change both qualitatively and quantitatively, in land use and land cover of terrain over time. In order to identify the factors with their role on affecting this change, interviews were conducted with local administrators, government bodies and organizations. The last section of this research, based on the interpretation and analytical results from the previous sections, problems that stem from the change in cultural landscape in Rize Merkez district are identified and solution recommendations to these problems are offered.
___
- Anderson JR (1976) A land use and land cover classification system for use with remote sensor data: Geological Survey Professional Paper 964. http://landcover.usgs.gov/pdf/anderson.pdf (Erişim Tarihi: 7 Mart 2014)
- Anonim (2003) ArcGIS. İşlem Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Eğitim Ltd. Şti, Ankara.
- Birnbaum CA (1996) USNPS preservation brief 36: Protecting Cultural Landscapes: Planning, Treatment and Management of Historic Landscapes. preserve/briefs/36-cultural-landscapes.htm (Erişim Tarihi: 7 Mart 2014)
- Buckle RJ (2002) Managing cultural landscapes: A case study of Stirling, Alberta. University of Calgary Master Tezi, Canada, 90 s.
- Fowler PJ (2003) UNESCO World Heritage Cultural Landscapes 1992-2002 World Heritage series http://whc.unesco.org/documents/publi_wh_pap ers_06_en.pdf(Erişim Tarihi: 7 Mart 2014)
- Gilbert CA (1985) Ebey’s landing national historic reserve: Reading the Cultural Landscape. http://www.nps.gov/ebla/index.htm Tarihi: 7 Mart 2014) (Erişim
- Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (1993) Rize ili arazi varlığı. İl Rapor No 53. Ankara: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Yayınları.
- Head L (2001) Cultural Landscape and Environmental Change. Oxford University Press A Hodder Arnold Publication, London.
- Melnick RZ, Sponn D, Saxe EJ (1984) Cultural Landscape; Rural Historic Districts in the National Park System. National Park Service U.S. Dept. of the Interior, Washinghton D.C.
- Özsüle Z (2005) Geleneksel Yerleşimlerin Korunması Açısından Kültürel Peyzaj Değerlendirmesi: Mudanya Örneği. İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 23s s.
- Parks Canada (1994) An Approach to Cultural Landscapes. http://www.pc.gc.ca/eng/index.aspx (Erişim Tarihi: 7 Mart 2014)
- Reis S, Bayrak T, Yalçın A, Sancar C, Erduran M, Atasoy M, Nişancı R, Ekercin S (2009) Rize iline (tr904) ait heyelan risk bölgeleri ve uygun yerleşim alanlarının coğrafi bilgi teknolojileri ile belirlenmesi. TÜBİTAK Proje No: 106Y018.
- TUİK (2009) Türkiye istatistik kurumu 2009 adrese dayalı nüfus sayımı Rize ili nüfusun sosyal ve ekonomik nitelikleri istatistikleri. http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.z ul(Erişim Tarihi: 7 Mart 2014)
- Turoğlu H (2000) Coğrafi bilgi sistemlerinin temel esasları. Acar Matbaacılık ve Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. İstanbul.
- Türk T (2003) Uzaktan algılama (UA) ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak tarım ve doğal belirlenmesi-Söke, Kuşadası ve Davutlar örneği. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir, 172 s. kent baskısının
- ISSN: 2146-1880
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2000
- Yayıncı: Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Prunus Spinosa L.’nin Genetik Çeşitliliği ve Yerli Popülasyon Kaynaklarının Kullanımındaki Zorluklar