Orhan DENGİZ, Mehmet Arif ÖZYAZICI, Betül BAYRAKLI, Mehmet AYDOĞAN, Emel KESİM, Hakan YILDIZ, Öztekin URLA, Ediz ÜNAL

Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının bazı makro ve mikro bitki besin maddesi konsantrasyonları ve ters mesafe ağırlık yöntemi (IDW) ile haritalanması

Bu araştırma, Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının bazı bitki besin maddesi kapsamlarını belirlemek, coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak ele alınan toprak değişkenleri yönünden veri tabanı ve dağılım haritalarını oluşturmak amacıyla yürütülmüştür. Araştırma kapsamında, tarım alanlarını temsil edecek şekilde 2.5 x 2.5 km grid aralıklarla 0-20 cm toprak derinliğinden toplam 3400 adet toprak örneği alınmıştır. Alınan toprak örneklerinde; toplam azot (N), ekstrakte edilebilir kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), sodyum (Na), bor (B), demir (Fe), bakır (Cu), çinko (Zn) ve mangan (Mn) analizleri yapılmıştır. Toprak analiz sonuçları, belli kriterlere göre sınıflandırılarak, besin maddelerinin eksiklik, yeterlilik veya fazlalık seviyeleri belirlenmiştir. Toprak parametrelerinin sınıflandırılmasından sonra CBS kapsamında veri tabanı oluşturulmuş ve ters mesafe ağırlık yöntemi (IDW, Inverse Distance Weighted) kullanılarak toprak dağılım haritaları üretilmiştir. Araştırma sonucuna göre, Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının büyük çoğunluğunun toplam N, ekstrakte edilebilir Fe, Cu ve Mn yönünden yeterli durumda olduğu; analiz edilen toprak örneklerinin % 66.88'inde ekstrakte edilebilir Ca ve % 81.44'ünde ekstrakte edilebilir Mg'un iyi, % 64.56'sında ekstrakte edilebilir Na'un ise orta seviyede olduğu belirlenmiştir. Bölge topraklarının % 34.35'inde B ve % 51.36'sında Zn noksanlığı görülmektedir

Concentrations of some macro and micro plant nutrient of cultivated soils in Central and Eastern Blacksea Region and their mapping by inverse distance weighted (IDW) method

The aim of this study was to determine plant nutrients content and to in terms of soil variables their soil database and generate maps of their distribution on agricultural land in Central and Eastern Black Sea Region using geographical information system (GIS). In this research, total 3400 soil samples (0-20 cm depth) were taken at 2.5 x 2.5 km grid points representing agricultural soils. Total nitrogen, extractable calcium, magnesium, sodium, boron, iron, copper, zinc and manganese contents were analysed in collected soil samples. Analysis results of these samples were classified and evaluated for deficiency, sufficiency or excess with respect to plant nutrients. Afterwards, in terms of GIS, a soil database and maps for current status of the study area were created by using inverse distance weighted (IDW) interpolation method. According to this research results, it was determined sufficient plant nutrient elements in terms of total nitrogen, extractable iron, copper and manganese in arable soils of Central and Eastern Blacksea Region while, extractable calcium, magnesium, sodium were found good and moderate level in 66.88%, 81.44% and 64.56% of total soil samples, respectively. In addition, insufficient boron and zinc concentration were found in 34.35% and 51.36% of soil samples, respectively

PDF

___

Adiloğlu A, Adiloğlu S (2004) An investigation on nutritional problems of hazelnut (Corylus avellana) grown in acid soils of Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences 7(8): 1433-1437
Anonim (1984) Samsun ili arazi varlığı. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Topraksu Genel Müdürlüğü Yayınları, İl Rapor No: 55, Genel Yayın No: 748, Ankara
Anonim (1987) Giresun ili arazi varlığı. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, İl Rapor No: 28, Ankara
Anonim (1990) Artvin ili arazi varlığı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, İl Rapor No: 08, Ankara
Anonim (1993a) Ordu ili arazi varlığı. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, İl Rapor No: 52, Ankara
Anonim (1993b) Rize ili arazi varlığı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, İl Rapor No: 53, Ankara
Anonim (1996a) Sinop ili arazi varlığı. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara
Anonim (1996b) Gümüşhane ili arazi varlığı. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara
Anonim (1996c) Trabzon ili arazi varlığı. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara
Arslanoğlu M, Özçelik M (2005) Sayısal arazi yükseklik verilerinin iyileştirilmesi. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 28 Mart-1 Nisan, AnkaraBaşayiğit L, Şenol H (2009) The production of fertility maps of potential land for orchards using geographical ınformation systems. Journal of Plant & Environmental Sciences 1: 36-45
Başayiğit L, Şenol H, Müjdeci M (2008) Isparta ili meyve yetiştirme potansiyeli yüksek alanların bazı toprak özelliklerinin coğrafi bilgi sistemleri ile haritalanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 3(2): 1-10
Beeson KC (1945) The occurence of mineral nutritional diseasses of plants and animals in the United States. Soil Sci. 60 : 9-13
Çakıcı H, Çiçekli M, Arslan H (2012) Bağyurdu-İzmir yöresi kiraz plantasyonlarının beslenme durumu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 49(1): 7-15
Delibaş L, Bağdatlı MC, Danışman A (2015) Topoğrafya ve bazı toprak özelliklerinin coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ortamında analiz edilerek ceviz yetiştiriciliğine uygun alanların belirlenmesi: Tekirdağ ili merkez köyleri örneği. GÜFBED 5(1): 50-59
Demirer T, Kaleli Ş, Öztokat Kuzucu DC (2003) A study to determine fertility status in the ÇanakkaleLapseki agricultural areas, Turkey. Journal of Arid Environments 54: 485-493
Dengiz O, Göl C, Başkan O (2007) Büyükçay Havzası (Çankırı) toprak özellikleri ve haritalanması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 8(1): 46- 58
Dengiz O, Erel A, Erkoçak A, Durmuş M (2012) Kuşkonağı Havzası temel toprak özellikleri, sınıflandırılması ve haritalanması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 49(1): 71-82
Dengiz O, Özyazıcı MA, Sağlam M (2015) Multi-criteria assessment and geostatistical approach for determination of rice growing suitability sites in Gokirmak catchment. Paddy and Water Environment 13(1): 1-10
Dindaroğlu T, Canbolat MY (2011) Kuzgun baraj gölü su üretim havzasının toprak kalitesi bakımından değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 42(2): 145-151
Doğan HM, Yılmaz DS, Kılıç OM (2013) Orta Kelkit Havzası’nın bazıtoprak özelliklerinin ters mesafe ağırlık yöntemi (IDW) ile haritalanması ve yorumlanması. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi 6: 46-54
Erdal I (2005) Leaf Nutrient Concentrations of Apple Orchards in Isparta Province. Tarım Bilimleri Dergisi 11 (4) 411-416
Erşahin S (1999) Aluviyal bir tarlada bazı fiziksel ve kimyasal toprak özelliklerinin uzaysal (Spatial) değişkenliğinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13(19): 34-41
Eyüpoğlu F, Kurucu N, Talaz S (1996) Türkiye topraklarının bitkiye yarayışlı bazı mikro elementler (Fe, Cu, Mn, Zn) bakımından genel durumu. Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Yıllığı-1995. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü APK Dairesi Başkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Şube Müd., Yayın No: 98, 338-350, Ankara
FAO (1990) Micronutrient, Assessment at the Country Level: An International Study. FAO, Soils Bulletin by Mikko Sillanpaa, Rome
Güler M, Kara T (2007) Alansal dağılım özelliği gösteren iklim parametrelerinin coğrafi bilgi sistemleri ile belirlenmesi ve kullanım alanları, genel bir bakış. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22(3): 322-328
Heuvelink GBM (2006) Incorporating Process Knowledge in Spatial Interpolation of Enviromental Variables. Lisbon, Portugal: 7th Inernational Symposium on Spatial Accuracy Assessment in Natural Resources and Enviromental Sciences
Jackson ML (1958) Soil Chemical Analysis. Englewood Cliffs, NJ: Prentice- Hall. Inc.
Kacar B (1994) Bitki ve toprağın kimyasal analizleri III. Anakara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayını No: 3 Ankara
Kacar B, Fox RL (1967) Boron status of some Turkish soils. University of Ankara Yerarbook of the Faculty of Agriculture, 1966: 99-111
Kılıç CC, Ongun AR, Okur B, Anaç D (2008) Gümüldür Büyük Alan mevkiindeki turunçgil bahçelerinin mikrobesin elementlerince beslenme durumunun jeoistatistiksel yöntemlerle belirlenmesi. 4. Ulusal Bitki Besleme ve Gübre Kongresi, Bildiriler Kitabı, 143-152
Lillesand TM, Kiefer RW (2000) Remote Sensing and Image Interpretation 4 th ed., ISBN 0-471-25515-7 John Wiley & Sons, Inc.,New York, USA
Lindsay WL, Norvell WA (1969) Development of a DTPA Micronutrient Soil Test. Soil Sci. Am. Proc. 35: 600- 602
Lindsay WL, Norvell WA (1978) Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Sci. Soc. Am. J. 42(3): 421-428
Loue AT (1968) Diagnostic petiolaire des prospectian etudes sur la nutrition at la fertilization potassiques de la vigne. Societe Commerciale des Potasses d’Alsace. Services Agronomiques, 31-41
Mulla DJ, Mc Bratney AB (2000) Soil Spatial Variability. Handbook of Soil Science CRS Pres., pp. 321-352
Mustafa AA, Singh M, Sahoo RN, Ahmed N, Khanna M, Sarangi A, Mishra AK (2011) Land Suitability Analysis for Different Crops: A Multi Criteria Decision Making Approach using Remote Sensing and GIS. Researcher, 3(12)
Müftüoğlu NM, Yüce E, Turna T, Kabaoğlu A, Özer SP, Tanyel G (2010) Çay tarımı yapılan alanların bazı toprak ve bitki özelliklerinin değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Özel Sayı s. 309- 316
Özkan CF, Arpacıoğlu AE, Arı N, Demirtaş EI, Asri FÖ (2009) Antalya bölgesinde elma yetiştirilen toprakların verimlilik durumlarının incelenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2(2): 95-99
Özyazıcı MA, Özyazıcı G, Dengiz O (2011) Determination of micronutrients in tea plantations in The Eastern Black Sea Region, Turkey. African Journal of Agricultural Research 6(22): 5174-5180
Parlak M, Fidan A, Kızılcık İ, Koparan H (2008) Eceabat ilçesi (Çanakkale) tarım topraklarının verimlilik durumlarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 14(4): 394- 400
Reis M, Abız B, Dindaroğlu T (2014) Kahramanmaraş ili Halfalı Deresi yağış havzasında bazı toprak özelliklerinin coğrafi bilgi sistemleri ile haritalanması. I. Ulusal Havza Yönetimi Sempozyumu (Uygulamalar, Politikalar ve Yeni Yaklaşımlar), Bildiri Özetleri, 10-12 Eylül, Çankırı, s. 51
Ryan P, Lee J, Peebles TF (1967) Trace elements in releation to soil units in Europe. F. A. O. Rome Worid Soil Resources Report 31
Sağlam M (2008) Gökhöyük tarım işletmesinde yaygın toprak serilerinde bazı kalite göstergelerinin uzaysal değişkenliğinin jeoistatistiksel yöntemlerle incelenmesi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Sağlam M (2013) Çok değişkenli istatistiksel yöntemler ile toprak özelliklerinin gruplandırılması. Toprak Su Dergisi 2(1): 7-14
Sarımehmet M, Müftüoğlu NM (1993) Doğu Karadeniz Bölgesi çay tarım topraklarının azot durumu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 30(3): 57-64
Saygın F, Dengiz O (2013) Bafra Ovası sol sahilinde yer alan fener köyü ve yakın çevresinde dağılım gösteren farklı toprakların sınıflandırılması ve dağılım alanlarının belirlenmesi. Topraksu Dergisi 2(2): 63-72
Sillanpaa M (1982) Micronutrients and The Nutrient Status of Soils. A Global Study. FAO Soils Bulletin No: 48 Rome
Soil Survey Staff (1992) Procedures for collecting soil samples and methods of analysis for soil survey. Soil Survey Invest. Rep. I. U.S. Gov. Print. Office, Washington D.C.
Sungur M, Özuygur M (1986) Türkiye topraklarının mikro element durumu hakkında bir araştırma. Toprak İlmi Derneği 9. Bilimsel Toplantı Tebliğleri, Yayın No: 4, 29-1
Tarakçıoğlu C, Yalçın SR, Bayrak A, Küçük M, Karabacak H (2003) Ordu yöresinde yetiştirilen fındık bitkisinin (Corylus avellana L.) beslenme durumunun toprak ve yaprak analizleriyle belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 9(1): 13-22
Thome DW, Wann FB, Robinson W (1951) Hypolesis conceming lime induceed chlorosis. Soil Science Society Amer. Pro. 15: 254-258
Townsend GR (1939) Diseas of Beans in Southern Florida. Florida Agr. Exp. Sta. Bull. 336
Turan MA, Katkat AV, Özsoy G, Taban S (2010) Bursa ili alüviyal tarım topraklarının verimlilik durumları ve potansiyel beslenme sorunlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 24(1): 115-130
Van Moren AF (1964) Unpublished data. Uni. Of Calofirnia, Agri Ext. Ser. Riverside
Wilding LP (1985) Spatial Variability: It's documentation, accommodation and implication to soil surveys. In: Soil Spatial Variability, (Eds: Nielsen, D.R. and J. Bouma) Pudoc, Wageningen, The Netherlands, pp: 166-194
Wolf B (1971) The determination of boron in soil extracts, plant materials, composts, manures, water and nutrient solutions. Soil Science and Plant Analysis 2(5): 363-374
Zabunoğlu S (1972) Çarşamba ovası topraklarının alınabilir çinko durumu üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı 22, 3-4: 326-339