Türkiye’nin Güneydoğu Bölgesinde Herediter Hemokromatoz Gen Mutasyonları

Herediter hemokromatoz (HH), otozomal resesif kalıtılan sık bir demir metabolizma bozukluğudur. Etkilenen bireylerin büyük kısmında 282. aminoasit pozisyonundaki tirozinin yerini sistein (C282Y) almıştır. Bir diğer sık mutasyon da 63. pozisyondaki aspartın yerine histidinin geldiği H63D mutasyonudur. Bu ikinci mutasyonda demir düzeylerinde daha hafif bir yükselme gözlenir ve C282Y mutasyonunun eşlik etmediği olgularda nadiren demir yüklenmesi klinik bulguları ortaya çıkmaktadır. HH tanısı genetik ve fenotipik özelliklerin birlikte değerlendirilmesi ile yapılmaktadır. Biz bu çalışmada yüksek transferrin satürasyonu olup klinik olarak HH düşünülen hastalarımızda HH gen mutasyonları sıklıkları ve dağılımlarını değerlendirmeyi amaçladık. Değerlendirdiğimiz 97 hastamızın 19’unda heterozigot H63D mutasyonu saptanırken başka diğer hastalarımızda herhangi bir mutasyon saptamadık. Merkezimize başvuran tüm hemokromatoz hastaları sekonder demir yüklenmesi olgularında oluşmaktaydı ve HH olgusuna hiç rastlamadık. Ülkemizde yapılan diğer toplum taraması çalışmaları da bulgularımızı destekler nitelikte olsa da bu mutasyonların sıklığı ve etkilerini değerlendirmek için daha geniş ölçekli çalışmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler:

Herediter hemokromatoz, HFE gen mutasyonu, Demir metabolizma hastalıkları, C282Y, H63D

Hereditary Hemochromatosis Gene Mutations in the South Eastern Region of Turkey

Hereditary hemochromatosis (HH) is a common disorder of iron metabolism with autosomal recessive inheritance.Most affected patients are homozygous for the missense mutation which results in the substition of tyrosine forcysteine at amino acid 282(C282Y). A more common mutation is the substition of aspartat for histidine at amino acid63 (H63D); this mutation may contribute to minor increases in iron levels but rarely iron overload in the absence ofC282Y. Diagnosis of HH is usually based on a combination o f various genetic or phenotypic criteria. We conducteda study to describe the HH mutations in the patients with high transferrine saturation, and with clinical suspicion orfindings that attributed to HH. 19 of 97 patients (19,5%) have heterozygous H63D mutations and no other mutationwas detected. In our medical center all of the hemochromatosis cases are associated with secondary iron overload andno patient with HH was detected. The results of other population based studies in our country supporting our datahowever further population based studies are required to confirm this data in our region.

Keywords:

Hereditary hemochromatosis, HFE gene mutation, Iron metabolism diseases, C282Y, H63D,

PDF

___

Aslan M. Demir birikimi olan hastada C282y/H63d mutasyonu: Herediterhemokromatozis olgusu. Turk Klinik Biyokimya Derg. 2013; 11(1): 31-5.
Bacon BR, Britton RS. Hemochromatosis. In: Feldman Mark, ed. Gastrointestinal and liver diseases pathophysiology, diagnosis, management. 8th ed. Canada: Saunders Elsevier, 2006: 1589-99.
Beutler E. Hemochromatosis: genetics and pathophysiology. Annu Rev Med. 2006; 57: 331-47
Bacon BR, Powell LW, Adams PC, Kresina TF, Hoofnagle JH. Molecular medicine and hemochromatosis: At the crossroads. Gastroenterology. 1999; 116: 193-207.
Beutler E. Hemochromatosis: genetics and pathophysiology. Annu Rev Med. 2006; 57: 331-47.
Tuzun Y, Yakut M, Dursun M, Bayan K, Yilmaz S, Batun S. Kriptojenik ve HBV ilişkili sirozda HFE gen mutasyonları. Akademik Gastroenteroloji Dergisi. 8 (2), 69- 73.
Bayram Y, Turkay C. Herediter Hemokromatozis tanı ve Tedavi. Güncel Gastroenteroloji. 14 (2), 76-83.
Di Bisceglie AM, Axiostis CA, Hoofnagle JH, Bacon BR. Measurament of iron status in patients with chronic hepatitis. Gastroenterology. 1992; 102: 2108-13.
Chapman RW, Morgan MY, Laulict M, Hoffbrand AV, Sherlock S. Hepatic iron stores and markers of iron overload in alcoholics and patients with idyopathic haemochromatosis. Dig Dis Sci. 1982; 27: 909-16.
Mac Cullen MA, Crawford DH, Hickman PE. Screening for haemochromatosis. Clin Chim Acta. 2002; 315: 169-86.
Basset ML, Halliday JW, Ferris RA, Powell LW. Diagnosis of haemochromatosis in young subjects: Predictive accuracy of biochemical screening tests. Gastroenterolgy. 1984; 87: 628-33.
Niederau C, Fischer R, Purschel A, Stremmel W, Haussinger D, Strohmeyer G. Long term survival in patients with hereditary haemochromatosis. Gastroenterology. 1996; 110(4): 1107-19.
Tavill AS. Diagnosis and management of haemochromatosis. AASLD Practice Guidelines. Hepatology. 2001; 33: 1321-8.
Olynyk JK, Cullen DJ, Aquilia S, Rossi E, Summerville L, Powell LW. A populaion-based study of the clinical expression of the haemochromatosis gene. N Engl J Med. 1999; 341:718-24.
Şimşek H, Sumer H, Yilmaz E, Balaban YH, Özcebe O, Hasçelik G, et al. Frequency of HFE Mutations among Turkish blood donors according to transferin saturation: genotype screening for hereditary hemochromatosis among voluntary blood donors in Turkey. J Clin Gastroenterol.. 2004; 38(8): 671-5.
Şimşek H, Balaban YH, Yilmaz E,Sümer H, Büyükaşık,Y, Cengiz C, et al. Mutations of the HFE gene among Turkish hereditary hemochromatosis patients. Ann Hematol. 2005; 84(10): 646-9.
Yönal O, Hatırnaz Ö, Akyüz F, Özbek U, Demir K, Kaymakoğlu S, et al. HFE mutation, Chronic Liver Disease, and Iron Overload in Turkey. DigDis Sci. 2007; 52:3298- 3302.
Yönal O, Hatırnaz Ö, Akyüz F, Köroglu G, Özbek U, Cefle K, Mungan Z. Definition of C282Y mutation in a hereditary hemochromatosis family from Turkey. TurkJ Gastroenterol. 2007; 18(1) 53-7.
Bozkaya H, Bektas M, Metin O, Erkan O, İbrahimoğlu D, Dalva K, et al. Screening for hemochromatosis in Turkey. Dig Dis Sci. 2004; 49: 444-9.
Aydınol B, Yılmaz S, Genç S, Aydınol MM. HFE geninde, C282Y homozigot mutasyonu saptanan bir olgu takdimi ve bu nedenle ailesinde HFE gen mutasyonu sıklığı. Turk J Biochem 2014; 39 (2) ; 150–154.