Artuklu’da 19. Yüzyıldan Günümüze Cumbalı Bir Yapı: Ferit Koç Evi Restorasyon Önerisi

Mardin, Mezopotamya coğrafyasında birçok uygarlığa kucak açmış ve günümüzde bu kültürlerin izlerini taşıyan kozmopolit bir kenttir. Organik kurgudaki sokakları ve Mezopotamya ovasına bakan yerleşim dokusu nedeniyle oldukça karmaşık bir planlamaya sahiptir. Arazi koşulları göz önüne alındığında eğimli bir yapıya sahip olan Mardin’de yerleşim, araziye ve komşu yapıya saygı gösterecek şekilde yapılmıştır. Mardin ve civarında bulunan sivil mimarlık örnekleri 19. ve 20. yüzyıllara tarihlendirilmektedir. Ferit Koç Evi Mardin’de günümüze kadar yıkılmadan ayakta kalabilmiş kültürün taşa işlendiği önemli yapılarından bir tanesidir. Tarihi Mardin kentsel sit alanı içerisinde yer alan yapı 1979 yılında tescil edilmiştir. Yapıda yapılan incelemeler neticesinde günümüzün konfor şartlarını karşılayamadığı ve uygunsuz onarımlar sonucu zarar gördüğü tespit edilmiştir. Hatalı onarımların yanında sorunların büyük bir kısmının terk nedeniyle olduğu anlaşılmıştır. Yapının Mezopotamya’ya bakan güney cephesinde cumba bulunmaktadır ve Mardin’deki iki yapıdan biri olma özelliğine sahiptir. Çalışma sonucunda evin zaman içerisinde zarar gören yerleri tespit edilmiş ve gerekli müdahale kararları verilmiştir. Projede süreç içerisinde yok olan veya değişen kapı pencere kasaları, süslemeler ve kopan parçalar benzer dönem örnekleri göz önüne alınarak tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

koruma, restorasyon, mardin, kültürel miras

From the 19th century a Building With a Bay Window in Artuklu: Ferit Koç House Restoration Proposal

Mardin is a cosmopolitan city that embraced many civilizations in the Mesopotamian geography and carries the traces of these cultures today. It has a very complex planning due to its organically designed streets and the settlement pattern overlooking the Mesopotamian plain. Civil architecture examples found in and around Mardin are dated to the 19th and 20th centuries. Ferit Koç House is one of the important structures of the culture that has survived until today in Mardin, where the stone is processed. Artuklu District, Teker Neighborhood. The building, which is located in the historical Mardin urban site, was registered in 1979. As a result of the examinations made in the building, it was determined that it could not meet today's comfort conditions and was damaged as a result of inappropriate repairs. There is a bay window on the south side of the building, facing Mesopotamia, it is one of the two buildings in Mardin. As a result the study, the damaged parts of the house over time were determined and necessary intervention decisions were made. In the project, door and window frames, decorations and broken pieces that disappeared or changed during the process were completed by considering examples of similar periods.

Keywords:

conservation, restoration, mardin, cultural heritage,

___

Ahunbay, Z. (2017). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon (9. Baskı). İstanbul: Yem.

Alioğlu, F. (2000). Mardin Şehir Dokusu ve Evler. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.

Gabriel, A. (2014). Şarki Türkiye’de Arkeolojik Geziler (Çev. İdil Çetin). Ankara: Dipnot.

Genç, S. (2021). Mardin İli Artuklu İlçesi, Ferit Koç Evi Restorasyon Önerisi.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.

Göyünç, N. (1991). XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı. Ankara: Türk Tarih Kurumu.

ICOMOS. International Council on Monuments and Sites. (2013). Türkiye Mimari Mirası Koruma Bildirgesi. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0784192001542192602.pdf. Erişim Tarihi: 13 Mart 2021

Minorsky, V. (1997). “Kürtler” İslam Ansiklopedisi. C.VII. (s. 321). Eskişehir: Milli Eğitim Bakanlığı.

Niebuhr, C. (1792). Travels through Arabia, and other Countries in the East. Robert Heron (Ed.), Edinburgh: R.Morison and Son

Şengül, B. A. (2017). Mardin'de Kültürler Arası Yaşam: Konut Mimarisi Bağlamında Bir Değerlendirme. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 54, 7-60.

Venedik Tüzüğü. (1964). Tüzük Maddeleri. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0243603001536681730.pdf. Erişim Tarihi: 4 Şubat 2021.

Yaldız, E., Yavuz, G., & Yılmaz, Ü. S. (2011). Tarihi Taş Yığma Konutların Güçlendirilmesinde Kullanılan Yöntemler: Ürgüp İbrahim Paşa Köyünden Bir Konut Örneği. Engineering Sciences, 6, 1034-1052.