SU KAYNAKLARI VE KÖY MORFOLOJİSİ: ÜÇ GELENEKSEL İRAN KÖYÜNDEN DERSLER

Su, çağdaş dünyada giderek daha önemli bir rol oynamaktadır, ancak önemi tarih boyunca, özellikle İran gibi kurak iklimlerde belirgin olmuştur. Suyun köyler gibi yapılı çevreler üzerindeki etkisini anlamak, her ülkenin mirasının ayrılmaz bir parçası olan bu tarihi yerleşimleri şekillendiren biçim ve etkileri anlamak için çok önemlidir. Bu nedenle, suyun bu köylerin morfolojisi üzerindeki etkisinin kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesi ve analizi gerekli hale geliyor. Bu çalışma, İran'ın merkezindeki farklı geleneksel köy türlerinde çeşitli su kaynaklarının ve yönetim uygulamalarının kullanımını ve bunların köylerin morfolojisi üzerindeki etkisini araştırıyor. Bu araştırmanın amacı, bu bölgede bulunan farklı köy formları üzerinde suyun etkisini göstermektir. Bu çalışma, su kaynaklarının çeşitliliğini ve yönetim yöntemlerini inceleyerek, bunların köy biçimini nasıl etkilediğini göstermektedir. Bu araştırmadan elde edilen bulgular, özellikle iklim değişikliği ve su kıtlığı tehdidi karşısında tarihi mirasların ve kırsal kalkınma planlarının korunması için faydalıdır. Çalışma bir literatür taraması ile başlar ve ardından saha araştırmaları yoluyla İran'da seçilen vaka çalışmaları üzerinde suyun etkilerinin analizine odaklanır. Su kaynaklarının mevcudiyeti ve yönetiminin bir köyün şekil ve morfolojisinin yanı sıra kalkınması ve sürdürülebilirliğinde oynadığı kritik rolü vurgulamaktadır. Son olarak, her vaka çalışması arasındaki sonuçları karşılaştırır.

WATER RESOURCES AND VILLAGE MORPHOLOGY: LESSONS FROM THREE TRADITIONAL IRANIAN VILLAGES

Water plays an increasingly prominent role in the contemporary world, but its significance has been evident throughout history, particularly in arid climates like Iran. Understanding the impact of water on the built environments, such as villages, is crucial for comprehending the form and effects that have shaped these historical settlements, which are an integral part of each country's heritage. Therefore, a comprehensive review and analysis of the water's influence on the morphology of these villages becomes essential. This study explores the utilization of various water sources and management practices in different distinct types of traditional villages in the center of Iran, and their impact on the villages' morphology. The objective of this research is to demonstrate the influence of water on the different types of village forms found in this region. By examining the diversity of water sources and their management methods, this study illustrates how they have impacted the form of villages. The findings derived from this research are beneficial for the preservation of historical heritages and rural development plans, especially with the threat of climate change and water scarcity. The study begins with a literature review and then, through site surveys, focuses on analyzing the effects of water on the selected case studies in Iran. It highlights the crucial role that the availability and management of water resources play in a village's development and sustainability, as well as its form and morphology. Finally, it compares the results between each case study.

___

  • Abaszadegan, M. (2017). Manzar Roostahaye Iran (View of Iranian villages). Tehran: Markaz Tahghighat Rah, Maskan va Shahrsazi (Road, Housing and Urban Development Research Center of Ministry of Roads & Urban Development).
  • Abaee, M. (2022). The study of urban form in Iran. Urban Form, ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3069-3920
  • AL-Sudani, A. H. (2018). Analyzing the Influence of Urban Morphology on Thermal Microclimate in a Temperate Maritime Climate . University of Liverpool.
  • Ahmadi-Lari, O. (2013). Imen Sazi Baft Tarikhi Roostaye Abyaneh ba Mehvariat Shivehaye Tarahi Va Sakht o saz boomi (Securing the historical context of Abyaneh village with the focus on local design and construction methods). Tehran: Thesis, Shahid Beheshti University, faculty of Architecture and Urbanism.
  • Akyıldız, N. A., & Akbaş, E. (2020). Yaş Dostu Kent Kriterlerinin Kentsel Morfolojiyi Biçimlendirmesi. Sosyal Çalışma Dergisi, 4(2), 84-90.
  • Alemohammad, H., & Gharari, S. (2010). Qanat: An Ancient Invention for Water Management in Iran. Water Resources Management, 24(14), 3967-3976. doi: 10.1007/s11269-010-9658-6
  • Ameri, H., & Ahmadi, M. (2003). Roosta 2 (Village 2). Tehran: Payam Noor University.
  • Ameri, H., & Ahmadi, M. (2017). Roosta 1 (Village 1). Tehran: Payam Noor University.
  • Cowan, R. (2005). The Dictionary of Urbanism,. Tisbury: Streetwise Press.
  • Ganji, M. H. (2014). Brresi va arzyabi Vijegihaye Kalbody va Fazayi ghale ghourtan bar asas andishehaye … (Investigating and evaluating the physical and spatial features of Of Ghourtan Fort based on christopher alexander theories). Isfahan, Art University of Isfahan.
  • Cömert, N. Z. (2013). Testing an Integrated Methodology for Urban Typo-morphological Analysis on Famagusta and Ludlow . Eastern Mediterranean University.
  • Gauthier, P., & Gilliland, J. (2006). Mapping urban morphology: A Classification Scheme For Interpreting Contributions To the Study of Urban Form. International Seminar on Urban Form, 10, 41-50. Retrieved from http://www.urbanform.org/online_unlimited/pdf2006/200d6101_41-50.pdf
  • Ghafarisade, A. (1995). Boom Shenas iDar Shahrhaye Kohan Iran Markazi(Ecology in the ancient cities of Central Iran). Sofe., 5(4-3), 1-17.
  • Ghobadian, V. (2014). Baresi eghlimi abnie sonati Iran(Climatic study of traditional Iranian buildings). Tehran: University of Tehran.
  • Hadi Plan, (2012). Hadi's revised plan of the village of Qehi,Office of Technical Affairs and Plans Preparation,. Esfahan: Bonyad Maskan Enghelab Eslami.
  • Hajrasouliha, A. (2018). Tarh Hadi va Gardeshgari roostahaye ghoortan va balan(Hadi and Tourism plan for ghoortan and Belan Villages). Tehran: Bonyad maskan enghelab eslami.
  • Heydarian, M. (2006). The registration report of Ghortan Fort in. Isfahan: Heritage Organization.
  • Kiani-Abari, S. (2015). baresi parametr ha va Rahbordhaye toseye gardeshgari roostayi dar roostaye Ghourtan(Investigation of parameters and strategies for Rural Tourism Development in Ghourtan village). Isfahan: Master thesis, Art university of Isfahan.
  • Maleki, Ahmad Khorsandi-aghayi,. (2015). Qanat Dar Iran ,Motale Moredi Qanavat dar Tehran(Qanat in Iran, case study research in Iran ). Tehran: Sherkat Pardazesh Va Barnamerizi Shahri (Urban processing and planning company).
  • Mohammad-Nejad Kobaria, H. (2005). Shenakht,tarh va maremat va ehyaye baft tarikhi roostaye ghehi va (Recognizing, planning and restoring and revitalizing the historical fabric of qehi village and revitalizing Imamzadeh Abdulvahid and its surrounding area). Tehran: University of Tehran.
  • Mohebi, F. (2004). Ecomooze Ghourtan Ba Mehvariat Ghale Tarikhi Roosta(Ghourtan Ecomuseum with the focus on the historical castle of the village). Tehran: Shahid Beheshti University.
  • Oliveira, V. (2019). J.W.R. Whitehand and the Historico-geographical Approach to Urban Morphology. Springer International Publishing.
  • Hadi Plan, (2012). Hadi's revised plan of the village of Qehi,Office of Technical Affairs and Plans Preparation,. Esfahan: Bonyad Maskan Enghelab Eslami.
  • Pakzad, J., Ebrahimnia, V., Besharatizaadeh, A., Ayedi, m., & Kaveh, e. (2017). Tarkh shahr va shahrneshini dar Iran az Aghazta Selseleye Qajar(History of the city and urbanization in Iran from the beginning to the Qajar dynasty). Tehran: ArmanShahr.
  • Pirnia, M. k. (2009). Sabkshenasi Memari Iran( Styles of Iranian architecture). Tehran: Sourosh Danesh.
  • Saqafi, A. (2007). Tarh behsazi Roostaye Tarikhi Abyaneh (Abyaneh Historical Village Improvement plan). Abadi(24), 86-93.
  • Whitehand, J. W. (2007). Conezenian Urban Morphology and Urban Landscapes. Istanbul: Proceedings, 6th Internathional Space Syntax Symposium.
  • Ye, Y. (2015). Urban Form Index For Quantitative Urban Morphology And Urban Design Analyses. University of Hong Kong.
  • Zargar. (2003). Daramadi bar Shenakht Memari Roostayi Iran(An Introduction to the Knowledge of Rural Architecture in Iran). Tehran: Shahid Beheshti University .
  • Zargar, A. (2014). Vijegi am Roostayi Iran(General features of rural architecture in Iran). Sofeh(25), 14-19.