Yaratım Sürecinde İstisnai Çözümler ve Mutlu Kaza

Sınırsız sayıda olasılığın beklenmedik bir zamanda yan yana gelmesi gerçeğine dayanan rastlantı olgusu hem sanatın hem de gündelik hayatın temas noktalarından biridir. Bu yanı ile rastlantının evrende sürekli gezindiği ve olaylara belli durumlarda temas ettiği söylenebilir. Bu makalede yirminci yüzyıl başlarından itibaren sanatta sıklıkla karşılaşılan rastlantı ve serendip, (mutlu kaza) kavramlarına odaklanılmaktadır. Araştırmada ele alınan kavramların yaratım sürecinde gerçekleşme biçimleri, etki alanları ve yarattığı dönüşümler hem bilimsel hem de sanatsal örnekler eşliğinde irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Serendip, stokastik, Tesadüf, Patafizik, Rastlantısallık

PDF

___

AKAY, A. ve ZEYTİNOĞLU E. (1998). Kavramın Sınırlarında, İstanbul: Bağlam Yayınları.
BAUDRİLLARD, J. (2012). “Sanat Komplosu”, Yeni Sanat Düzeni ve Estetik 1, Sunuş: Sylvere Lotrınger, ed. Ali ARTUN, 4. Baskı, çev. Elçin Gen, Işık Ergüden, İstanbul: İletişim Yayınları, s.18
BÜRGER, P, (2003). Avangard Kuramı, Sunuş: Kuramda Avangardlar ve Bürger’in Avangard Kuramı, çev. Erol Özbek, İstanbul: İletişim Yayınları.
Eco, U. (2001). Açık Yapıt, Düşünce Dizisi 16, 1. Basım, çev. Pınar Savaş, İstanbul: Can Yayınları
HANÇERLİOĞLU, O. (1976). Felsefe Ansiklopedisi, Kavramlar ve Akımlar, İstanbul: Remzi Kitabevi.
KARASU, B. (1995). Ne Kitapsız Ne Kedisiz “Denemeler l”, Bütün Yapıtları 5, 3. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
LYNTON, N. (1982). Modem Sanatın Öyküsü, çev. Cevat. Çapan, Sadi Öziş, İstanbul: Remzi Kitabevi.
MAY, R. (1998). Yaratma Cesareti, çev. Alper Oysal, İstanbul: Metis Yayınları
MOLES, A. (2004). Belirsizin Bilimleri, İnsan Bilimleri İçin Yeni Bir Epistemoloji, (Cogito), çev: Nuri Bilgin, İstanbul: YKY Yayınları.
ÖZAYTEN, N. (1992). Yayınlanmamış Doktora Tezi, "Batıda Obje Sanatı, Kavramsal Sanat/Post Kavramsal Sanat ve Türkiye’de 1965-1992 Yılları Arasındaki Benzer Eğilimler”, İstanbul Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
RUELLE, D. (1996). Rastlantı ve Kaos, çev. Deniz Yurtören, Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
SOYKAN, Ö. N. (1998). Bilgi ve Betimleme. İstanbul: Küyerel Yayınları
İnternet Kaynakları
Serendip, https://en.wikipedia.org/wiki/Horace_Walpole, Erişim Tarihi: 20/09/2022.
Görsel Kaynaklar
Edward N. Lorenz'in “Kelebek Etkisi” Çizimi
Görsel 1. https://www.researchgate.net/figure/Lorenz-butterfly-strange-attractor_fig3_304355791, Erişim tarihi: 28.08.2022
Görsel 2. Marcel Duchamp, “Üç Standart Stopaj”, 1913, Birer Metre Uzunluğunda üç Adet İplik, Ahşap Cetvel, Paris. https://www.tate.org.uk/art/artworks/duchamp-3-stoppages-etalon-3-standard-stoppages-t07507, Erişim tarihi: 16.08.2022
Görsel 3,4,5. Bernar Venet, “Kaza”, 1996, Enstalasyon, 31 Adet Çelik Boru, Paris. http://images.math.cnrs.fr/Bernar-Venet-de-l-art-et-des.html?lang=es, Erişim tarihi: 20.09.2022.