Herodotos’un Aynası: Öteki Tasavvuru Üzerine Bir Deneme

Öz M.Ö. 5.yy. yazarlarından olan Herodotos’un Tarih’inin (Historiai) edebi açıdan da büyük bir üstünlüğünün olduğu, Roma İmparatorluk Çağı entelektüellerinden biri olan Lukianos’un (MS. 125-180) ağzından, Herodotos adlı eserinde şöyle dile getirilir:1 “söylemindeki güzellik, sözcüklerin ahengi, İon lehçesine yakınlığı, sıra dışı düşünme yetisi, ayrıca bütünlük kazandırdığı, öykünmesi güç onca güzel şey...”. Herodotos’un Tarih’i, içinde destandan, etnografyadan, geometriden, coğrafyadan, antropolojiden izler taşıyan metinselleşmiş bir kültür niteliğindedir. Bu kültürün kaynakları taş üzerine yazılmış epigramlar, kehanetler, kendinden önceki logograph’lar2 (özellikle Hekataios) ve Herodotos’un kendi gözlemleri, kendi duyduğu anlatılardır. O, mitos düşkünüdür (φιλόμυθος); gezmeyi, görmeyi, dinlemeyi sever; kimi zaman gördüğü kimi zaman duyduğu şeyleri anlatır. Önemli tarihi meselelerin yanı sıra, θῶμα’yı yani olağanüstü ilginç şeyleri, hayranlık uyandıran şaşılası olayları anlatılmaya değer görür. Kimi zaman kulaktan duyduğu sıra dışı öyküleri bir delil göstermeksizin anlatır, kimi zaman anlattığı bir coğrafyayı sayısal verilerle takdim eder. 

François HARTOG, Herodotos’un Aynası: Öteki TasavvuruÜzerine Bir Deneme, Çev. Mehmet Emin Özcan, İthaki Yayınları, Ankara,2014, 375 s. (ISBN: 978-605-375-355-1)

___

  • Diog. Laert. Diogenes Laertios, Ünlü Filozofların Yaşam ve Öğretileri, Çev.: Candan Şentuna, Yapı Kredi Yayınları, 2007.
  • Hdt. Herodotos, Tarih, Çev.: Müntekim Ökmen, İş Bankası Kültür Yayınları, 2006.
  • Hesych. Hesychii Alexandrii Lexicon, Moritz Schmidt (ed.), 1867.
  • Immerwahr 1966: H. R. Immerwahr, Form and Thought in Herodotus, Press of Western University, 1966 (American Philological Association Monograph 23).
  • Lukian. Herod. Lukianos, Herodotos, şurada: Luciani Samosatensis Opera, I, K. Jacobitz (ed.), Leipzig 1896.
  • Thuky. Thukydides, Peloponnesosluların Atinalılarla Savaşı: 1.Kitap, Çev.: Halil Demircioğlu, Türk Tarih Kurumu Yayınları 1950.