Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitiminde Coğrafya Disiplininin Rolü

Sosyal Bilgiler kaynağını sosyal bilimlerden alan disiplinlerarası bir eğitim alanıdır. Coğrafya bilimi de bu Sosyal Bilgiler disiplinlerden birini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Sosyal Bilgiler dersinde değerler eğitiminde coğrafya disiplininin rolü hakkında Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin görüşlerini ortaya koymaktır. Çalışma nitel yöntemle gerçekleştirilmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış mülakat yöntemi ile toplanılmıştır. Çalışma, 2013-2014 eğitim-öğretim döneminde Kastamonu il merkezinde görev yapan 31 Sosyal Bilgiler öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmada araştırmaya katılan Sosyal Bilgiler öğretmenleri coğrafya disiplini ile programda verilen doğal çevreye duyarlılık, kültürel mirasa duyarlılık, sorumluluk ve vatanseverlik değerlerinin kazandırılabileceğini belirtmektedirler. Bu değerleri teknolojiden yararlanarak ve gezi ve gözlem yaparak öğrencilere kazandırdıklarını ifade etmektedirler. Coğrafya disipliniyle ilgili değerleri İnsanlar, Yerler ve Çevreler; Üretim, Dağıtım ve Tüketim ve Kültür ve Miras öğrenme alanlarıyla ilişkilendirmektedirler. Coğrafya disiplininin çocuğun dünyayı ve çevresini tanımasını sağladığını ve çevre bilinci kazandırdığını belirtmektedirler. Sosyal Bilgiler öğretmenleri coğrafya disiplinini, Sosyal Bilgiler dersinde değerleri kazandırmada en etkili gördükleri ikinci disiplin olarak düşünmektedirler. 

THE ROLE OF DISCIPLINE OF GEOGRAPHY IN EDUCATIONAL VALUES IN SOCIAL STUDIES

Social studies is an interdisciplinary educational field which grounds on social sciences. Geography is one of the disciplines in social studies. The aim of this study is to present the social studies teachers’ opinions on the role of geography within values education in social studies lessons. The study adopts the qualitative research tradition. It involved 31 social studies teachers working in the Kastamonu province in 2013-2014 academic year and the data were collected through semi-structured interviews with these teachers. The social studies teachers participating in this study stated that environmental awareness, cultural heritage awareness, responsibility and patriotism values listed in the programme could be gained through the discipline of geography. They pointed out that these values could be taught with the help of technology and via field trips and observations. They associated the values related to the discipline of geography with the learning domains of People, Places and Environments, Production, Distribution and Consumption and Culture and Heritage. The teachers also stated that geography helped pupils to familiarise the world and his/her environment and to gain environmental awareness. The social studies teachers described the discipline of geography as the second most effective discipline in teaching values in social studies lessons.

___

  • Akbulut, G. (2004). Coğrafya ve aktif öğretim yöntemleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 65-77.
  • Ambarlı, A. (2010). Türkiye’de Cumhutiyet’ten günümüze Sosyal Bilgiler programları (değişiklikler, düzenlemeler, güncellemeler), Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
  • Artvinli, E. ve Kaya, N. (2010). 1992 uluslararası coğrafya eğitimi bildirgesi ve Türkiye’deki yansımaları. Marmara Coğrafya Dergisi, 22, 93-127.
  • Atasoy, T. ve Koç, H. (2015). Coğrafya öğretiminin aktif vatandaşlık eğitimindeki rolü: öğretim üyesi görüşleri. Journal of World of Turks, 7(2), 113-131.
  • Balcı, F. A., Yanpar Yelken, T. (2013). İlköğretim Sosyal Bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 195- 213.
  • Başaran, T. (2007). İlköğretim okullarında Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi programının uygulanışına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.