Türkiye’de Yaşlı İstismarı ve İhmali

Yaşlılık pek çok soruna neden olmaktadır. Bu sorunlardan biri de yaşlı istismarı ve ihmalidir. İstismar ve ihmal yaşlıların sağlık ve yaşam kalitelerini etkileyen ciddi ve karmaşık bir sorundur. Özellikle mental bozukluğu, temel ihtiyaçlarını karşılamada başkalarına bağımlılığı, depresyonu olan ya da hasta yaşlı bireyler risk gruplarını oluşturur. Yaşlı istismarı ve ihmali fiziksel, psikolojik, ekonomik, duygusal, cinsel, bakım verici ihmali ve yaşlının kendini ihmali şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Bu durumla karşılaşan yaşlılar, utanç veya damgalanma korkusuyla maruz kaldıkları kötü muameleleri çoğunlukla dile getirememektedirler. İstismar ve ihmal yaşlıları bedenen, ruhen ve sosyal yönden etkileyen önlenebilir bir toplumsal sorundur. Yaşlı istismarı ve ihmalinin önlenmesinde istismar ve ihmal belirtilerini ve risk gruplarını bilmek önemlidir. Yaşlı bireyin istismarı ile ilgili olarak kişileri eğitmek, bağımlı yaşlısı olan ailelere sosyal destek sağlamak, kişileri istismara yol açan ailesel ve kişisel problemlerle başa çıkmak için tedavi ve danışmanlık hizmeti almaya cesaretlendirmek, sağlık çalışanlarına bu konuda hizmet içi eğitimler düzenlemek istismar ve ihmali önlemede yardımcı olabilir.

Elder Abuse and Neglect in Turkey

Senility causes many problems. One of these problems is abuse and neglect of elderly. Abuse and neglect is a serious and complex problem that affects the health and quality of life of the elderly. Especially older adults who have mental disorder, dependence others to meet basic needs or have depression or patient constitute the risk groups. Elder abuse and neglect include physical, psychological, economical, emotional, sexual, caregiver neglect and elderly people’s own neglect of themselves. Because of shame and fear of stigmatization, the elderly who face this situation often cannot report the abuse and exploitation they have been exposed to. Abuse and neglect are preventable societal problems that influence elderly individuals physically, spiritually and socially. It is important to know the signs of neglect and abuse, and risky groups in avoiding abuse and neglect of the elderly. Educating people about abuse of the elderly, providing social support for dependent old people, encouraging treatment and counselling to cope with familial and personal problems that lead to abuse of persons, organizing in-service trainings in this area can help health workers to prevent abuse and neglect.

PDF

___

Özdemir L, Akdemir N, Akyar İ. Hemşireler için geliştirilen yaşlı değerlendirme formu ve geriatrik sorunlar. Turkish Journal of Geriatrics 2005;8(2):94-100.
Beğer T, Yavuzer H. Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim 2012;3 (25):1-3.
TÜİK. (2017). İstatistiklerle Yaşlılar, 2016 http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=24644 adresinden 21.10.2017 tarihinde edinilmiştir.
Bilir N, Sağlıklı ve güvenli yaşlanma. IV Ulusal Yaşlılık Kongresi Kitabı; 22-24 Kasım, 2007; Ankara, Türkiye. Ankara: Gazi Kitabevi; 2007. s. 2-11.
Çilingiroğlu N, Demirel S. Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi 2004; 7(4):225-230.
Polat Ü, Kahraman BB. Yaşlı bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişki. Fırat Tıp Dergisi 2013;18(4):213- 218.
Gönüllü Taşkesen C. Kırsal ve kentsel alanda yaşlanma, yaşlılık ve yaşlılar: Denizli ili örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2017;4 (1):92-124.
Kalaycı I, Özkul M, Özbek Yazıcı S, ve ark. İhmal ve istismarın görünmeyen yüzü: yaşlı istismarı ve ihmaline bir önlem olarak sağlık hizmetlerinde yardımcı personel eğitiminin önemi. Sosyal Bilimler Dergisi. 2017;4:576- 593.
Sayan A, Durat G. Yaşlı istismarı ve ihmali: Önleyici girişimler. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004;7:97-106.
Karagöz M. Yaşlı ve Adli Tıp. Gerofarm. 2010;1:97-110.
Akduman GG, Korkusuz İ, Akduman B. Yaşlı istismarı ve ihmali. Adli Psikiyatri Dergisi. 2006;3:3-8.
Artan T. Huzurevinde kalmakta olan yaşlılarda yaşlı istismarının bir türü olarak ekonomik istismar. HSP. 2016;3:48-56.
World HealthOrganization. (2002). The Toronto declaration on the global prevention of elder abuse. http://www.who.int/ageing/projects/elder_ abuse/alc_toronto_declaration_en.pdf adresinden 23.10.2017 tarihinde edinilmiştir.
Kıssal A, Beşer A. Yaşlı istismar ve ihmalinin değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2009;8:357-364.
Uysal A. Dünyada yaygın bir sorun yaşlı istismarı ve ihmali. 2002 http:// dergipark.ulakbim.gov.tr/spcd/article/view/5000107932/5000100642 adresinden 20.10.2017 tarihinde edinilmiştir.
Gülen M, Aktürk A, Acehan S, ve ark. Yaşlı istismarı ve ihmali. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2013;22:393-407.
Kılıç Ü, Şelimen D. Yaşlıları huzurevi yaşamını seçmeye zorlayan nedenlerin belirlenmesi. JAREN. 2017;3:73-82.
Dong XQ. Elder abuse:Systematic review and ımplications for practice. Journal of J Am Geriatr Soc. 2015;63:1214-1238.
Ertin H, Özkaya H. Etik açıdan yaşlıya kötü muamele/ istismar ve Toronto Bildirgesi. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics, Lawand HistorySpecial Topics. 2016;2:77-84.
Wang JJ. Psycological abuse and its characteristic correlates among elderly Taiwanese. Arch Gerontol Geriatr. 2006;42:307-318.
Akdemir N, Görgülü Ü, Çınar Fİ. Yaşlı istismarı ve ihmali. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2008:68-75.
Ersanlı K, Yılmaz M, ve Özcan K. Algılanan duygusal istismar ölçeği (ADİÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2013;32:147-164.
Fadıoğlu Ç, Şenuzun Aykar F. Yaşlıda istismar ve ihmale yaklaşım. Ege Tıp Dergisi 2012;51(Supplement):69-77.
Kalaycı I, Yazıcı S.Ö, Şenkaynağı A. Yaşlı yakınlarının şiddet algısı: Süleyman Demirel hastanesi örneği. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2015;1:22-33.
Göçer Ş, Özdemir Ç, Akın S, ve ark. Yaşlıların yaşam tarzları ve yakın çevreleriyle olan ilişkileri. Türkiye Klinikleri J Health Sci. 2017;2:1-6.
Kuzeyli Yıldırım Y. Yaşlı istismarı ve önlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2005;21:167-174.
Artan T. Aile İçi Fiziksel Yaşlı İstismarı (Yüksek lisans tezi) 1996 https://tez. yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Artan T. Huzurevinde kalmakta olan yaşlılarda aile içi istismar. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi. 2013;24:109-122.
Keskinoğlu P, Giray H, Pıçakçıefe M, ve ark. Yaşlıda fiziksel, finansal örselenme ve ihmal edilme. Türk Geriatri Dergisi 2004;7:57-61.
İlhan F. Ankara İli Yenimahalle İlçesi Anadolu Mahallesinde Aile İçi Yaşlı İstismarının Saptanması (Yüksek lisans tezi) 2005https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
Ergören AT, Can İÖ ve Toprak G. Jinekoloji polikliniğine başvuran kadınlarda yaşlı istismarı. Adli Psikiyatri Dergisi. 2007;4:13-18.
Özden D, Kelleci M ve Güler N. Yaşlı bireylerin ruh sağlığının şiddete maruz kalma ve bazı özellikler açısından incelenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2010;3:5-13.
Ölçer S, Polat O, Polat N, ve ark. Van ilinde yaşlı istismarına yönelik bir alan çalışması. 15.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı; 2-6 Ekim, 2012: Bursa, Türkiye. s.606-607.
Ergin F. Aydın Merkezinde Yaşlı istismar/ihmal prevalansı ve ilişkili faktörler. 15.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı; 2-6 Ekim, 2012: Bursa, Türkiye. s.1079-1081.
Kendirli B, Keskin H. ve Uçku, R. Yaşlılarda istismar varlığı ve etkileyen etmenler. 19. Halk Sağlığı Kongresi Kitabı; 15 - 19 Mart, 2017: Antalya, Türkiye. s. 348.
İnce H, Aliustaoğlu S, Yazıcı Y, ve ark. İstanbul’da adli tıp bakışı ile yaşlı ölümleri ve özellikleri. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;70:34-38.
TCK. (2004). https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5237.html adresinden 30.10.2017 tarihinde edinilmiştir.
DPT. (2007). Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı, 2007. https://sgb.saglik.gov.tr/content/files/2016WEBSITESIREVIZYON/ yaslanma_ulusal_eylem_plani.pdf adresinden 25.10.2017 tarihinde edinilmiştir.