Bu çalışmada, 28.5.1983 tarih ve 3463 sayılı Kanun'la değişik Pasaport Kanunu md. 22 ve 23'ün, 1982 Anayasası md. 23 ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi'ne (İHAS) Ek IV No.lu Protokol md. 2'ye aykırılığı sorunu ele alınmaktadır. 2001 Anayasa Revizyonu ile; temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasına ilişkin genel hüküm niteliğindeki md. 13'te yer alan "genel sınırlama nedenleri"nin tümünün yanı sıra, yurt dışına çıkma özgürlüğünü düzenleyen md. 23'te yer alan "özel sınırlama nedenleri"nden biri (ülkenin ekonomik durumu) Anayasa metninden çıkarılmıştır. Bundan böyle, yurttaşların yurt dışına çıkma özgürlüğü, yalnızca yurttaşlık ödevi ve ceza kovuşturması veya soruşturması nedenleriyle sınırlanabilecektir (1982 Anayasası md. 23/5). Söz konusu özgürlüğün bağlı olduğu Anayasal rejimdeki bu değişiklikler, Pasaport Kanunu md. 22 ve 23'ün yanı sıra, yurt dışına çıkma özgürlüğünü sınırlayan diğer bazı yasa hükümlerinin de Anayasa'ya uygunluğu tartışmasını gündeme getirmiştir. Bu çerçevede, yurt dışına çıkma özgürlüğünün olağan ve olağanüstü hukuk rejimlerinde sınırlanması ve durdurulmasına ilişkin hükümler, özgürlükler hukuku teorisinin genel ilkeleri çerçevesinde incelenmektedir.

In this article, we will try to explore the constitutionality of the provisions 22 and 23 of the Passport Code (amended with the code dated May 28, 1983 and numbered 3463) under the article 23 of the 1982 Turkish Constitution. We will also examine whether the above-mentioned articles of the Passport Code infridge the article 2 of the Fourth Protocol to the European Convention for Human Rights and Fundamental Freedoms (ECHR). After the last constitutional revision (dated October 3, 2001 and numbered 4709), the "general restriction reasons" set forth in article 13 and one of the "special restriction reasons" (national economic situation) set forth in the article 23 are removed from the text of the 1982 Turkish Constitution. Therefore, from now on citizens' freedom to leave the country will be restricted with regard to civic obligations and criminal investigation or prosecution (article 23/5 of the 1982 Turkish Constitution). Similar to the problem about the articles 22 and 23 of the Passport Code, these constitutional amendments caught a problem of uncontitutionality of the provisions of some other statutes. In this context, we are going to study to what extend could the right of the citizens' to leave the country be retrictable in ordinary and emergency law regimes under the general principles of the freedoms law.