Hegemonyanın Harcı: AKP Döneminde İnşaata Dayalı Birikim Rejimi

Bu makale Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002 yılında iktidara gelişinden bu yana inşaat ve gayrimenkul sektörlerinin Türkiye ekonomisinde artan önemini konu edinmektedir. Bu kapsamda, AKP döneminde inşaat ve gayrimenkul sektörlerinin bir tür büyüme motoru olarak ekonominin merkezine yerleştiği verilerle ortaya konmuş ve yaşanan inşaat patlamasının AKP iktidarlarının stratejik tercihi sayesinde geliştiğini savunulmuştur. Bu tercihin arkasındaki motivasyonlarına dair değerlendirme, inşaat tercihinin günümüz kapitalizminde yapılı çevre üretiminin tüm dünyada önem kazanmasının Türkiye’ye yansımasından ibaret olmadığını, AKP’nin yeni hegemonya projesiyle ilintili bir dizi “ekonomi dışı” faktör tarafından da şekillendiğini göstermiştir. Bu bağlamda, inşaat tercihi söz konusu dönemde hem AKP’ye organik olarak bağlı bir sermaye fraksiyonu oluşturarak sermaye sınıfı içerisindeki güç dengelerini dönüştürebilmesine ve hem de AKP’nin İslami modernleşme söylemiyle geniş kitleleri kendi hegemonya projesine dahil edebilmesine olanak sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kentsel İktisat, Birikim Rejimi, Finansallaşma, Neoliberalizm, Hegemonya

The Mortar of Hegemony: Construction-Led Accumulation Regime in the AKP Period

This article scrutinizes the growing importance of the construction and real estate sectors in the Turkish economy during the rule of the Justice and Development Party. In this respect, it has been shown by factual data that construction and real estate sectors have assumed pivotal roles in the economy as growth engines, and it has been argued that this construction boom has been made possible through the systematic choices of the JDP governments. The evaluation about motivations of this strategic choice has revealed that this choice is not merely a reflection of the ascending importance of built-environment production in contemporary capitalism that is taking place across the globe, but has been shaped by certain extra-economic factors that are related with the new hegemonic project of the JDP. In this context, the choice of construction has provided JDP the means to transform the power relations within the capitalist class by forming a capitalistclass fraction that is organically linked with the party as well as to integrate large masses into its hegemonic project through an Islamic-modernist discourse

Keywords:

Urban Economics, Regime of Accumulation, Financialization, Neoliberalism, Hegemony,

PDF

___

Aalbers, Manuel (2012), “The Real Estate/Financial Complex”, https://ees.kuleuven.be/geography/ projects/index.html?project_id=499&category=0&select_name=Aalbers%20Manuel&title= &dsyyyy=2011&deyyyy=2017 (09.09.2015).
Akçay, Ümit (2013), “Hükümet-Cemaat kavgası, İnşaat Odaklı Birikim ve 17 Aralık Krizi: Bir Dönemin Sonu Mu?”, http://baslangicdergi.org/hukumet-cemaat-kavgasi-insaat-odaklibirikim-ve-17-aralik-krizi-bir-donemin-sonu-mu-umit-akcay/ (09.09.2015).
Akçay, Ümit ve Ali Rıza Güngen (2014), Finansallaşma, Borç Krizi ve Çöküş: Küresel Kapitalizmin Geleceği (İstanbul: NotaBene Yayınları).
Balaban, Osman (2011), “İnşaat Neyin Lokomotifi?”, Birikim, 270: 19-26.
Bora, Tanıl (2011), “Türk Muhafazakarlığı ve İnşaat Şehveti - Büyük Olsun Bizim Olsun”, Birikim, 270: 15-18.
Balkan, Neşecan, Erol Balkan ve Ahmet Öncü (Der.) (2014), Neoliberalizm, İslamcı Sermayenin Yükselişi ve AKP (İstanbul: Yordam Kitap).
Boyer, Robert (1990), The Regulation School: A Critical Introduction (New York: Columbia University Press).
Boyer, Robert (2000), “Is a Finance-Led Growth Regime a Viable Alternative to Fordism? A Preliminary Analysis”, Economy and Society, 29 (1): 111-145.
Brenner, Neil, Jamie Peck ve Nik Theodore (2010), “Variegated Neoliberalization: Geographies, Modalities, Pathways”, Global Networks, 10 (2): 182-222.
Buğra, Ayşe ve Osman Savaşkan (2015), Türkiye’de Yeni Kapitalizm (İstanbul: İletişim Yayınları).
Castells, Manuel (1983), The City and The Grassroots: A Cross-Cultural Theory Of Urban Social Movements (Oakland: University of California Press).
C avuşoğlu, Erbatur ve Julia Strutz (2014), “Producing Force and Consent: Urban Transformation and Corporatism in Turkey”, City, 18 (2): 134-148.
Demyanyk, Yuliya ve Otto Van Hemert (2011), “Understanding the Subprime Mortgage Crisis”, Review of Financial Studies, 24 (6): 1848-1880.
Doğuş GYO, “GYO Şirketlerinin Gelişimi”, http://www.dogusgyo.com/Articles.aspx?path=/gyolarin_gelisimi (09.09.2015)
Dumenil Gerard ve Dominique Levy (2011), The Crisis of Neoliberalism (Ann Harbor: Harvard University Press).
Dymski, Gary A. (2012), “Irka Dayalı Dışlama ve İkinci Kalite İpotek Kredileri Krizinin Ekonomi Politiği”, Lapavitsas, Costas (Der.), Finansallaşma ve Kapitalizmin Krizi (İstanbul: Yordam) (Çev. Tuncel Öncel): 75-120.
Epstein, Gerald A. (Der.) (2005), Financialization and the World Economy (Northampton: Edward Elgar Publishing).
Engels, Friedrich (1992), Konut Sorunu (İstanbul: Sol Yayınları).
Ergüder, Başak (2015), “2000’li Yıllarda Türkiye’de Hanehalkı Borçlanması: Konut Kredileri ve Toplumsal Refah”, Praksis, 37: 99-127.
Garcia, Marisol (2010), “The Breakdown of the Spanish Urban Growth Model: Social and Territorial Effects of the Global Crisis”, International Journal of Urban and Regional Research, 34 -(4): 967-980.
Gramsci, Antonio (1971), Selections from the Prison Notebooks of Antonio Gramsci (New York: International Publishers).
Gürkaynak Refet S. ve Selin Sayek Böke (2013), “AKP Döneminde Türkiye Ekonomisi”, Birikim 296: 64-69.
GYODER, (2014), “Gayrimenkul Sektörü Araştırma Raporu”, http://www.gyoder.org.tr/img/mccontent/20141209154141_25912014_yili_3_ceyrek_verileri_ile_gayrimenkul_sektoru.pdf (09.09.2015).
Halkbank (2015), “Türkiye’nin Mega Projeleri 130 Ülkenin Gelirini Aştı”, http://www.halkbankkobi.com.tr/NewsDetail/Turkiye-nin-mega-projeleri-130-ulkeningelirini-asti/486- (09.09.201
Harvey, David (2001), “Globalization and the Spatial Fix”, Geographische Revue, 2 (3): 23-31.
Harvey, David (2005), A Brief History of Neoliberalism (New York: Oxford University Press).
Harvey, David (2010), The Enigma of Capital and the Crisis of Capitalism (New York: Oxford University Press).
Harvey, David (2013), Asi Şehirler: Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Ayşe Deniz Temiz). IMF (2015), “Global Housing Watch”, http://www.imf.org/external/research/housing/ (09.09.2015).
Jessop Bob (1990), “Regulation Theories in Retrospect and Prospects”, Economy and Society, 19 (2): 153-216.
Jessop, Bob (1997), “A Neo-Gramscian Approach to the Regulation of Urban Regimes:
Accumulation Strategies, Hegemonic Projects, and Governance”, Lauria, Mickey (Der.),
Reconstructing Urban Regime Theory (London: Sage): 51-73.
Jessop, Bob (2005), Hegemonya, Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet,
Yaral, Betül ve Alev Özkazanç (Der.), (İstanbul: İletişim Yayınları).