VERGİ CEZA HUKUKUNDA NON BİS İN İDEM İLKESİ

Türk vergi ceza hukuku hükümlerine bakıldığında, belli durumlarda, tek bir fiilin hem vergi kabahati hem de vergi suçu olarak öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, kişi vergi kanunlarını ihlal eden tek fiilinden ötürü iki kez cezalandırılabilmektedir. Dahası, failin aleyhinde bu cezalara ilişkin olarak birbirinden bağımsız iki ayrı yargılama süreci yürütülmektedir. Bu durum, ulusal ve uluslararası ceza hukuku alanında genel kabul görmüş "non bis in idem" prensibine diğer bir ifade ile "aynı fiilden dolayı iki kez yargılama ve cezalandırma olmaz" ilkesine aykırılık teşkil etmektedir. Bu çalışmamızda, Türk vergi ceza hukukunun vergi kabahatleri ve suçlarına ilişkin hükümleri "non bis in idem" ilkesi çerçevesinde ele alınacaktır. Özellikle, bu ilke ışığında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin verdiği Glantz v. Finlandiya Kararı incelenecektir.

Non Bis in Idem Principle in Tax Criminal Law

According to the provisions of Turkish tax criminal law, an act may be defined tax misdemeanor as well as tax crime in certain circumstances. Individual, who acts against the tax statutes only once, may be subjected to two separate sanctions. Furthermore, two different litigation procedures are carried out against the alleged offender independently from one another. This constitutes a contradiction to "non bis in idem", which means that "a person may not be tried for a criminal offence for which he or she has previously been finally convicted or acquitted", is generally accepted principle in domestic and international criminal law. In this Article, we will examine the rules of Turkish tax criminal law concerning tax misdemeanors and tax crimes within the scope of non bis in idem principle. Glantz v. Finland Verdict concluded by the European Court of Human Rights pursuant to this principle will be particularly analyzed.

___

  • Akdoğan, Abdurrahman, (2013), Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, Gazi Kitabevi, 11. Bası, Ankara.
  • Alacakaptan, Uğur, (1975), Suçun Unsurları, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, No: 372.
  • Aslan, M. Yasin, (2009), İdari Yaptırımlar, TBB Dergisi, Sayı 85.
  • Başaran Yavaşlar, Funda, (2006), İdari Nitelikli Vergi Suç ve Cezaları, Vergi Dünyası Temmuz, s. 116-147.
  • Başaran Yavaşlar, Funda, (2008), Vergi Ceza Hukukundaki Değişim Süreci ve Bu Sürecin Vergi Ceza Sistemine Etkileri, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 233, s. 72-94.
  • Başaran Yavaşlar, Funda, (2008), Vergi Suç ve Kabahatler Hukuk'unda Son Durum, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 82, Sayı 2008/6, s. 2840-2859.
  • Bilici, Nurettin / Dilemre Öden, Begüm, (2014), Vergi Hukuku Uygulamaları, Savaş Kitabevi, Ankara, 2. Bası.
  • Candan, Turgut, (2010), Vergi Suçları ve Cezaları, 3. Bası, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara.
  • Centel, Nur / Zafer, Hamide / Çakmut, Özlem, (2010), Türk Ceza Hukukuna Giriş, Beta Yayıncılık, 6. Bası, İstanbul.
  • Çağan, Nami, (1982), Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme, AÜHFD, Cilt XXXVII, Sayı 1-4.
  • Çağan, Nami, (1982), Vergilendirme Yetkisi, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul.
  • Çağlayan, Ramazan, (2006), İdari Yaptırımlar Hukuku, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
  • Dönmezer, Sulhi / Erman, Sair, (1985), Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt III, Filiz Kitabevi, İstanbul
  • Gemalmaz, Mehmet Semih, (2007), Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Teorisine Giriş, Legal Yayıncılık, 6. Bası, İstanbul.
  • Gözübüyük, Şeref / Gölcüklü, Feyyaz, (2007), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve uygulaması, Turhan Kitabevi, 7. Bası, Ankara.
  • Güriz, Adnan, (1987), Hukuk Başlangıcı, AÜHF Yayınları, Ankara.
  • Hafızoğulları, Zeki, (1996), Ceza Normu, Normatif Bir Yapı Olarak Ceza Hukuku Düzeni, US-A Yayıncılık, Ankara.
  • İçel, Kayıhan / Sokullu Akıncı, Füsun / Özgenç, İzzet / Sözüer, Adem / Mahmutoğlu, Fatih S. / Ünver, Yener, (2000), İçel Yaptırım Teorisi, 1. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul.
  • Kaneti, Selim, (1989), Vergi Hukuku, 2. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul.
  • Karakoç, Yusuf, (2012), Vergi Hukuku, Yetkin Kitabevi, 6. Bası, Ankara.
  • Karlsson, Sandra, (2011), Ne Bis In Idem- A Comparative Study of the Interpretation of the Principle in Sweden and Norway Concerning Tax Surcahrge and Tax Fraud, Jönköping International Business School. Kaşıkçı, Mahmut, (2007), Türk Hukukunda Vergi Kaçakçılığı Suçları, Ethemler Yayıncılık, İstanbul.
  • Kılıç, Ayhan, (2014), Kabahatler Kanunu'nun Genel Hükümlerinin Vergi Kabahatleri Bakımından Uygulanabilirliği, TAAD, Yıl 5, Sayı 18.
  • Kırbaş, Sadık, (1995), Vergi Hukuku, Siyasal Kitabevi, 7. Bası, Ankara. Mahmutoğlu, Fatih Selami, (1995), Kabahatleri Suç Olmaktan Çıkarma Eğilimi ve Düzene Aykırılıklar Hukukunda Yaptırım Rejimi, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul.
  • Mutluer, M. Kamil, (1994), Vergi Suç ve Cezalarına İlişkin Görüşler ve Vergi Suç ve Cezalarında Yapılması Düşünülen Değişiklikler, Yaklaşım Yayıncılık, Sayı 14.
  • Öncel, Mualla, / Kumrulu, Ahmet / Çağan, Nami, (2014), Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, 23. Bası, Ankara.
  • Özen, Mustafa, (2010), Non Bis İn İdem (Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz) İlkesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XIV, Sayı 1.
  • Özgenç, İzzet, (2013), Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 9. Bası, Ankara.
  • Özgüven, A. Volkan, (2007), Türk Vergi Hukukunda Geriye Yürümezlik İlkesi, Maliye ve Hukuk yayınları, Ankara.
  • Saban, Nihal, (2014), Vergi Hukuku, Beta Yayıncılık, 6. Bası, İstanbul.
  • Soysal, Mümtaz, (1981), Jack Wiseman'ın "Üniter Bir Devlet Sistemindeki Bir Az Gelişmiş Ülkede Merkezi İdare ile Yerel Yönetimler Arasında Gelir Bölüşümü" Konul Tebliği Üzerine Yorum, Vergi Reformları, Vergi Reformları Tebliğ ve Yorumları, İİTİA Ekonomi Fakültesi Kamu Maliyesi Enstitüsü Yayını, Meter Matbaası, İstanbul.
  • Şenyüz, Doğan / Yüce, Mehmet / Gerçek, Adnan, (2014), Vergi Hukuku, Ekin Kitabevi, 5. Bası, Bursa.
  • Taşdelen, Aziz, (2010), Vergi Kabahatleri, Turhan Kitabevi, Ankara.
  • Thuronyi, Victor [Ed.], (1996), Tax Law Design and Drafting, International Monetary Fund, Birleşik Devletler.
  • Ulusoy, Ali D., (2013), İdari Yaptırımlar, XII Levha Yayıncılık, İstanbul .
  • Ulusoy, Ali D., (2008), Erkler Ayrılığı ve Yürütme-Yargı İlişkileri Bağlamında Kabahatler Kanununun Değerlendirilmesi, Danıştay ve İdari Yargı Günü 140. Yıl, Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları No: 77.
  • Ünver, Yener / Hakeri, Hakan, (2014), Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Kitabevi, Ankara Vervaele, John A.E., (2005), The Transnational Ne Bis In Idem Principle in the EU Mutual Recognition and Equivalent Protection of Human Rights, Utrecht Law Review, Cilt 1.
  • Van Bockel, Bas (2010), The Ne Bis In Idem Principle in EU Law, Kluwer International, Birleşik Krallık.
  • Weber, Till Olaf / Fooken, Jonas / Herrmann, (2014), Behavioural Economics and Taxation, Taxation Papers Workin Paper N.41, European Commission,