ULTRAHAZARDOUS ACTIVITY LIABILITY IN PPP MODELS: EFFICIENT ALLOCATION OF RISK

The development of Public-Private Partnership (PPP) models -which is an arrangement/set of contract that is concluded between the private sector company and the administrative authority in order to provide public servicesshift the risks to private sector, which is much more capable of bearing the risk of such activity, changes and blurs the types of responsibility of the public authorities. Which type of PPP models should be used in ultrahazardous activities is a problematic issue, since the acceptance of the new Turkish Code of Obligations a new rule have been established for ultrahazardous activity liability. The new rule has many gap holes, such as who should be responsible and which type of liability is it actually regulating, causing big financial institutes like PPP models to take under undetermined risks. Whether the private sector company or the administrative authority should undertake these risks is an issue that has yet to be determined. The question addressed in this paper is the following: how to allocate the risk of ultrahazardous activity liability between transaction parties (namely the administrative authority and the private sector company) in PPP models/contracts to favor efficiency?

Kamu-Özel İşbirliklerinde Tehlike Sorumluluğu: Riskin Etkin Dağılımı

Kamu hizmetlerinin sunumu için özel sektör şirketi ile kamu otoritesi arasında işbirliği sağlamak amacıyla yapılan sözleşme veya sözleşmeler bütünü olan Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) modelleri, faaliyetten doğabilecek riskleri daha iyi yüklenebilecek olan özel sektöre aktardığı için kamu otoritesinin sorumluluk türlerini değiştirmekte ve bulandırmaktadır. Önemli ölçüde tehlikelilik arz eden faaliyetlerde hangi KÖİ modelinin kullanılacağı hususu, özellikle yeni Türk Borçlar Kanununun kabulü ile beraber yeni bir norm olan ‘Tehlike Sorumluluğu’nun düzenlenmesiyle bir sorunsal oluşturmaktadır. Yeni norm sorumlu tarafın belirlenmesi ve normun aslında nasıl bir sorumluluk türü düzenlediği gibi pek çok açıklanması gereken boşluk içermesi nedeniyle, KÖİ gibi büyük finansal kurumların belirlenemeyen/saptanamayan riskler altına girmesine sebep olmaktadır. Bu tür riskleri özel sektör şirketinin mi yoksa kamu otoritesinin mi yüklenmesi gerektiği sorunsalı henüz çözümlenmemiştir. Bu makalede ele alınan soru şudur: KÖİ modelleri/sözleşmelerinde, önemli ölçüde tehlike arz eden bir faaliyetten kaynaklanan sorumluluk riski sözleşmesel taraflar, yani kamu otoritesi ve özel sektör şirketi, arasında etkinliği sağlamak için nasıl tahsis edilmelidir?

PDF

___

AKKAYAN YILDIRIM, Ayça, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Düzenlemeleri Çerçevesinde Kusursuz Sorumluluğun Özel Bir Türü Olarak Tehlike Sorumluluğu”, İÜHFM, Year: 2012, Volume:I.XX, Number: 1, pp. 203-220.

AKTAN, Coşkun Can/ DİLEYİCİ, Dilek, “Altyapı Reformu: Altyapı Hizmetlerinin Sunumu ve Finansmanında Yeni Trendler- Alternatif Yöntemler” (Altyapı Reformu), Altyapı Ekonomisi: Altyapı Hizmetlerinde Serbestleşme ve Özelleştirme, (Ed. C.C. Aktan /D. Dileyici/İ.Y. Vural), Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005, pp. 43-63.

AKTAN, Coşkun Can/ DİLEYİCİ, Dilek, “Genel Olarak Altyapı” (Altyapı), Altyapı Ekonomisi: Altyapı Hizmetlerinde Serbestleşme ve Özelleştirme, (Ed. C.C. Aktan /D. Dileyici/İ.Y. Vural), Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005, pp. 11-20.

ANTALYA, Gökhan, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na göre Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt I, 2. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2013.

ARDIYOK, Şahin, “Regülasyon Teorisi Işığında Elektrik Piyasası İçin Model Önerisi”, Enerji Hukuku Cilt:1 Elektrik Piyasasında Rekabet ve Regülasyon, (İ.Y. ASLAN/G. ALTINAY/A. ILICAK etc.), Ekin Yayınevi, Bursa, 2007, pp.149-281.

ARMAĞAN, Tuncay, İdarenin Sorumluluğu ve Tam Yargı Davaları, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1997.

ATAMER, Yeşim, “Revize Edilmiş Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’na İlişkin Değerlendirme ve Teklifler”, HPD, Year: 2006, pp.8-37.

ATAMER, Yeşim, Haksız Fiilden Doğan Sorumluluğun Sınırlandırılması- Özellikle Uygun Nedensellik Bağı ve Normun Koruma Amacı Kuramları, Beta Yayınevi, İstanbul, 1996.

ATAY, Ender Ethem/ ODABAŞI, Hasan, Teori ve Yargı Kararları Işığında İdarenin Sorumluluğu ve Tazminat Davaları, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2010

AYDOĞDU, Murat, Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletenin ve Nükleer Madde Taşıyanın Hukukî Sorumluluğu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009.

BING, Li/ AKINTOYE, A. /EDWARDS, P.J. etc, “The allocation of risk in PPP/PFI construction projects in the UK”, International Journal of Project Management, Year: 2005, Volume: 23, Issue: 1, pp. 25-35.

ÇAĞLAYAN, Ramazan, İdare Hukuku Dersleri, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.

ÇAĞLAYAN, Ramazan, Tarihsel, Teorik ve Pratik Yönleriyle İdarenin Kusursuz Sorumluluğu, Asil Yayın Dağıtım, Ankara, 2007.

ÇEKİN, Mesut Serdar, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Madde 71 Çerçevesinde Tehlike Sorumluluğu, XII Levha, İstanbul, 2016.

CHAN, A./ YEUNG, J./YU, C. etc. “Empirical Study of Risk Assessment and Allocation of Public-Private Partnership Projects in China”, Journal of Management in Engineering, Year: 2011, Number: 27 Issue: 3, pp. 136–148.

ÇITAK, Halim Alperen, İdarenin Kusursuz Sorumluluğu Bağlamında Sosyal Risk İlkesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.

Commission of the European Communities, Green Paper on Public-Private Partnerships and Community Law on Public Contracts and Concessions, 2006.

Commission of the European Communities, Guidelines for Successful Public – Private Partnerships, 2003.

Commission of the European Communities, Commission interpretative communication on the application of Community law on Public Procurement and Concessions to institutionalised PPP (IPPP), 2008.

CORNER, David, “The United Kingdom Private Finance Initiative: The Challenge of Allocating Risk”, The Challenge of Public-Private Partnerships, (Ed. G. Hodge/ C. Greve), Edward Elgar Publishing, Cheltenham, 2005, pp. 44-61.

DAM, Cees Van, European Tort Law, Oxford University Press, Oxford, 2009.

DANIŞMAN, H. Tolga/ SEVİM ÇİFTÇİ, Itır/ GEDİK, Hakkı etc., “Country Reports: Turkey”, International Project Finance and PPPs: A Legal Guide to Key Growth Markets, (Ed. J. Delmon/ V. Rigby Delmon), Kluver Law International, Alphen aan den Rijn, 2013, pp. Turkey 1-78.

DARANDELİ, Vahap, Yargıtay, Danıştay ve Uyuşmazlık Mahkemesi İçtihatları Işığında Adli Yargı Yerlerinde Görülen İdari Uyuşmazlıklar ve Davalar, Yetkin Yayınları, Ankara, 2004.

DELMON, Jeffrey, Private Sector Investment in Infrastructure, 2nd ed., Kluwer Law International, Alphen aan den Rijn, 2009.

DELMON, Jeffrey/ RIGBY DELMON, Victoria, “Introduction to PPPs”, International Project Finance and PPPs: A Legal Guide to Key Growth Markets, (Ed. J. Delmon/V. Rigby Delmon), Kluver Law International, Alphen aan den Rijn, 2013, pp.1-23.

DEUTSCH, Erwin, Allgemeines Haftungrecht, 2. Auflage, Köln, 1996.

DEUTSCH, Erwin, “Zurechnung und Haftung im Deliktsrecht”, Zurechnung und Haftung im zivilen Deliktsrecht Festschrift für Richard M. Honig (Ed. E. Barth), Göttingen, 1970. pp.33-52.

DURAN, Lütfi, Türkiye İdaresinin Sorumluluğu, Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara, 1974.

EMEK, Uğur, “Karşılaştırmalı Perspektiften Kamu Özel İşbirlikleri: Avrupa Topluluğu ve Türkiye”, Rekabet Dergisi, Year: 2009, Volume: 10, Number: 1, pp.7-53.

EPSTEIN, Richard A, The Theory of Strict Liability: Toward a Reformation of Tort Law, CATO Institute, San Francisco, 1980

EREN, Fikret, “Hukuka Aykırılık Bağı veya Normun Koruma Amacı Teorisi”, Prof. Dr. Mahmut Koloğlu’na Armağan, Ankara, 1975, No: 367, pp.461-491.

EREN, Fikret, Sorumluluk Hukuku Açısından Uygun İlliyet Bağı Teorisi, Ankara Üniversitesi Yayınları, No:361, Ankara, 1975.

ERİŞGİN, Nuri, “Tehlike Bağı”, AÜHFD, Year: 2000, Volume: 49, Number: 1-4, pp. 137-154.

EVANS, Joanne/ BOWMAN, Diana, “Getting the Contract Right”, The Challenge of Public-Private Partnerships, (Ed. G. Hodge/C. Greve), Edward Elgar Publishing, Cheltenham, 2005, pp.62-80.

FEDTKE, Jörg/ MAGNUS, Ulrich, “Germany”, Unification of Tort Law: Strict Liability, (Ed. B.A. Koch/H. Koziol), Kluwer Law International, London, 2002.

GÖZÜBÜYÜK, A.Şeref / TAN, Turgut, İdare Hukuku Cilt 1 (Cilt 1), Turhan Kitabevi, Ankara, 2016.

GÖZÜBÜYÜK, A.Şeref / TAN, Turgut, İdare Hukuku Cilt 2 (Cilt 2), Turhan Kitabevi, Ankara, 2016.

GRIMSEY, Darrin/ LEWIS, Mervyn K, “Evaluating the Risks of Public Private Partnerships for Infrastructure Projects”, International Journal of Project Management, Year: 2002, Volume: 20, pp.107-118.

GÜRKAN, Mehmet Fatih, Kamu Özel Ortaklığı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.

GÜRZUMAR, Osman Berat, Türk Medenî Hukukunda Üst Hakkı Kamu Malı Taşınmazlar Üzerindeki Üst Hakkı ve Yap-İşlet Devret Model Dahil Uygulamadan Sözleşme Örnekleri ile Birlikte, 2. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2001.

GÜRZUMAR, Osman Berat, Zorunlu Unsur Doktrinine Dayalı Sözleşme Yapma Yükümlülüğü: Hakim Durumun Rakiple Anlaşma Yapmaktan Kaçınmak Suretiyle Kötüye Kullanılması, Seçkin Yayınları, Ankara, 2006.

HARİRİ, Mehdi, “Force Majeure: A Comparative Approach to Different Legal Systems”, World Applied Programming, Year: 2013, Volume: 3, Number: 6, pp. 247-251.

HATEMİ, Hüseyin/GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2011.

JIN, Xioa-Hua, “Allocating Risks in Public-Private Partnerships using a Transaction Cost Economics Approach: A Case Study”, The Australasian Journal of Construction Economics and Building, Year: 2009, Volume: 9 Number: 1, pp. 19-26.

KARAHANOĞULLARI, Yiğit, “Kamu-Özel Ortaklığı Modelinin Mali Değerlendirmesi”, AÜSBF Dergisi, Year: 2012, Volume: 67, Number: 2, pp. 95-125.

KARAHANOĞULLARI, Onur, “Kamu Hizmetleri Piyasa İlişkisinde Dördüncü Tip: Eksik İmtiyaz (Kamu- Özel Ortaklığı)”, AÜSBF Dergisi, Year: 2011, Volume: 66, Number: 3, pp.177-215.

KILIÇOĞLU, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Genişletilmiş 19. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.

KIRATLI, Metin, “İdarenin Bayındırlık Hizmetleri”, AÜSBF Dergisi, Year: 1972, Volume: 27, Number: 4, pp.53-81.

KOÇHİSARLIOĞLU, Cengiz/ERİŞGİN, Özlem, “Yeni Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’nda Haksız Fiiller”, Rona Serozan’a Armağan, XII Levha, İstanbul, 2010, pp.12243-1271.

KORKUSUZ, Refik, “Hukukumuzda Tehlike Sorumluluğu Uygulaması ve Yeni Borçlar Kanunu Tasarısı’ndaki Düzenlemesi”, Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu (28-29 Mayıs 2009), Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara, 2009, pp.147-209.

KRAUSE, Monika, Schmerzensgeld und Gefährdungshaftung im österreichischen,deutschen und schweizerischen Recht, unveröffentlicht jur. Dissertation Universität Graz, 1994.

KUNTALP, Erden, “Bağımsız ve Sürekli Sınırlı Aynî Hakların Özellikle Üst Hakkının Taşınmaz Olarak İşlem Görmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Year: 1991, Number: 4, pp. 528-551.

LOOSEMORE, Martin, “Risk Allocation in the Private Provision of Public Infrastructure”, International Journal of Project Management, Year: 2007, Number: 25, pp.66-76.

LÜHN, Hans, Empfiehlt dich die Regelung der Gefährdungshaftung in einer Generalklausel?, unveröffentlicht jur. Dissertation Ludwig- Maximilians-Universität zu München, München, München, 1971.

OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 2, 12.Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2016.

PEKGÜÇLÜ KARABULUT, Güzin, Türk Özel Hukukunda Yap-İşlet- Devret (YİD) Sözleşmesi, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2007.

REİSOĞLU, Safa, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25.Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2014.

SADKA, Efraim, “Public-Private Partnerships: A Public Economics Perspective”, IMF Working Paper WP/06/77, 2006.

SANLI, Kerem Cem, “Kusursuz Sorumluluk Kurallarının Değerlendirilmesi”, Türk Borçlar Kanunu Sempozyumu, (Ed. M. M. İnceoğlu), XII Levha, İstanbul, 2012, pp.61-85.

SANLI, Kerem Cem, Haksız Fiil Hukukunun Ekonomik Analizi: Hukuk ve Ekonomi Öğretisi, Arıkan Yayıncılık, İstanbul, 2007.

SARAÇ, Senem, Türk Borçlar Kanunu’nda Tehlike Sorumluluğu, XII Levha, İstanbul, 2013.

SARISU, Ayhan, Kamu-Özel İşbirlikleri, Yaklaşım Yayınları, Ankara, 2009.

SAVAS, E. S, Privatization and Public-Private Partnerships, Seven Bridges Publishers, New York, 2000.

SCHÄFER, Hans-Bernd/OTT, Claus, The Economic Analysis of Law, Edward Elgar Publishing, London, 2004.

SHAVELL, Steven, Foundations of Economic Analysis of Law, Harvard Publications, Massachusetts, 2004.

SHAVELL, Steven/ KAPLOW, Louis, “Economic Analysis of Law”, Handbook of Public Economics Volume 3, (Ed. A.J. Auerbach / M. Feldstein), 2002, pp. 1661-1784.

SİRMEN, A. Lâle, Eşya Hukuku, 4. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.

SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, 9. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2013.

TAN, Turgut, “Sağlık Hizmeti İhale Yoluyla Satın Alınabilir Mi? ( Kamu Hizmetinin Özelleştirilmesi Konusunda Bir Örnek Olay)”, İÜHFM, Prof.Dr. İl Han Özay’a Armağan, Year: 2011, Volume: LXIX, Number: 1-2, pp. 287-296.

TAN, Turgut, Ekonomik Kamu Hukuku Dersleri, 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.

TANDOĞAN, Haluk, “Hukuka Aykırılık Bağı”, BATİDER, Year: 1979, Volume:X, No:1, pp.1-22.

TANDOĞAN, Halûk, Kusura Dayanmayan Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 1981.

TANDOĞAN, Halûk, Türk Mes’uliyet Hukuku, Ajans Türk Matbaası, Ankara, 1961.

ULUSAN, İlhan, Medeni Hukukta Fedakarlığın Denkleştirilmesi İlkesi ve Uygulama Alanı, 2.Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.

ULUSOY, Ali, Kamu Hizmeti İncelemeleri, Ülke Kitapları, İstanbul, 2004.

United Nations ESCAP, A Guidebook on Public-Private Partnership in Infrastructure, UNESCAP, Bangkok, 2011.

UZUN, A. Meral/ YAVİLİOĞLU, Cengiz, “Bir Özelleştirme Yöntemi Olarak Kamu-Özel Sektör İşbirlikleri (PPP)”, Dünyada ve Türkiye’de Özelleştirme Uygulamaları Teorik ve Tarihsel Bir Perspektif, (Ed. C. Yavilioğlu/ G. Delice/O. Özsoy), Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Yayını, Ankara, 2010, pp. 68-104.

WILL, Michael, Quellen erhöhter Gefahr:rechtsvergleichende Untersuchungen zur Weiterentwicklung der deutschen Gefährdungshaftung durch richterliche Analogie oder gesetzliche Generalklausel, C.H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München, 1980.

YASİN, Melikşah, Uygulama ve Yargı Kararları Işığında Özelleştirmenin Hukuki Rejimi, 2.Baskı, Betaş, İstanbul, 2007.

YILMAZ, Süleyman, “Türk Borçlar Kanunu Tasarı’nda Sebep Sorumluluklarına İlişkin Yeni Hükümler”, AÜHFD, Year: 2010, Volume: 59, Number: 3, pp. 551-578.

YÜCEL, Özge, Türk Borçlar Kanununa Göre Genel Tehlike Sorumluluğu, Seçkin Yayınları, Ankara, 2014.

ÇAL, Sedat, “İdare Hukukunda Metalaş(tır)ma Serüveni: 1980’lerden Bugüne Kamu Hizmetinde Başkalaşım ve İdare Hukukunun Bu Dönemeçteki Kimlik Sorunsalına Bakışlar”, Türkiye'nin Hukuk Sisteminde Yapısal Dönüşüm, (Ed. A.M. Özdemir/ M. Ketizmen)., İmge Yayınları, Ankara, 2014, pp.111-150. http://www.hukukfakultesi.hacettepe.edu.tr/cv/KamuHizmetiveMetalast irma.pdf (Access date: 31.10.2016)

JAKUTYTE, Jurgita, Analysing Public Private Partnership, Unpublished Master Thesis, Aarhus University Department of Business Administration Business and Social Sciences, 2012, p. 23. http://pure.au.dk/portal-asbstudent/ files/48150942/MSc_thesis_Jurgita_Jakutyte.pdf (Access date: 31.10.2016)

SCHÜNEMANN, Wolfgang B, “Kausalität in der Gefährdungshaftung”, NJW, 1981, pp.2796-2797.

https://beckonline.beck.de/default.aspx?vpath=bibdata%2Fzeits%2FNJ W%2F1981%2Fcont%2FNJW.1981.2796.1.htm (Access date: 31.10.2016)

http://web.stanford.edu/~wfsharpe/mia/prb/mia_prb2.htm (Access date: 31.10.2016)

http://people.stern.nyu.edu/adamodar/pdfiles/papers/riskprem.pdf (Access date: 01.02.2015).

http://www.forbes.com/sites/michaelkrauss/2014/04/17/pain-and-sufferingand- the-rule-of-law-why-caps-are-needed (Access date: 31.10.2016)

http://www.alllaw.com/articles/nolo/personal-injury/effect-tort-reform.html (Access date: 31.10.2016)