II. MEŞRUTİYET MECLİS TUTANAKLARINA GÖRE “MENAFİİ UMUMİYEYE MÜTEALLİK İMTİYAZAT HAKKINDA KANUN”UN KABULÜ

Osmanlı Devleti’nde XIX. yüzyılın ortasından itibaren yabancılara çeşitli alanlarda kamu hizmeti imtiyazları verilmiştir. II. Meşrutiyet dönemine gelindiğinde, yaklaşık altmış yıllık bir uygulamadan sonra imtiyazların bir kanunla düzenlenmesi ihtiyacı açıkça hissedilmiştir. Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan’da yapılan uzun tartışmaların sonucunda, 23 Haziran 1910 tarihinde Menafi-i Umumiyeye Müteallik İmtiyazat Hakkında Kanun kabul edilmiştir. Tartışmalar, imtiyazların Osmanlı Devleti’ndeki geçmişi, hukuki niteliği, doğurduğu hak ve yükümlülükler gibi konuların yanı sıra, özellikle imtiyaz verilmesinde yetki konusunda yoğunlaşmıştır. Söz konusu Kanun, Cumhuriyet dönemi imtiyaz uygulamalarının da dayanak noktasını oluşturması bakımından önem arzetmektedir. Bu çalışma, söz konusu Kanun hakkında meclislerde gerçekleşen tartışmaları detaylı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır

Anahtar Kelimeler:

Kamu hizmeti imtiyazı, Osmanlı Devleti, II. Meşrutiyet, Meclis-i Mebusan, Meclis-i Ayan.

Adopting “Law on Concessions Relating to Public Service” According to the Proceedings of Ottoman Parliament in Second

The public service concessions were granted to the foreigners in Ottoman Empire during the late 19th century. The legal framework of the concessions was determined by a law in the Second Constitutional Era. “Law on Concessions Relating to Public Service” was adopted by Meclis-i Mebusan and Meclis-i Ayan after long discussions. In addition to the historical background and legal character of concessions, the discussions were focused on the power to grant concession in Ottoman Empire. The Law dated on June 23rd 1910 is also the reference point of public service concession agreements in Republic of Turkey. This article aims to examine the discussions about “Law on Concessions Relating to Public Service”

Keywords:

Public service concession, Ottoman Empire, the Second Constitutional Era, Meclis-i Mebusan, Meclis-i Ayan.,

PDF

___

Ahmad, Feroz. (2007). İttihat ve Terakki 1908-1914, İstanbul: Kaynak Yayınları.
Akşin, Sina. (2009). Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Ankara: İmge Kitabevi.
Demirci, H. Aliyar. (2006). İkinci Meşrutiyet’te Âyan Meclisi 1908-1912, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Duran, Lütfi. (1982). İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul: Fakülteler Matbaası.
Ekinci, İlhan. (2007). Fırat ve Dicle’de Osmanlı-İngiliz Rekabeti (Hamidiye Vapur İdaresi), Ankara.
(Örsten) Esirgen, Seda. (2011). Osmanlı Devleti’nde Yabancılara Verilen Kamu Hizmeti İmtiyazları, Ankara: Yayınlanmamış Doktora Tezi.
Gazel, Ahmet Ali. (2001). “İkinci Meşrutiyet Döneminde Lynch İmtiyazı Meselesi ve Hüseyin Hilmi Paşa’nın İstifası”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 18, s. 259-266.
Güneş, İhsan. (1990). “II. Meşrutiyet Dönemi Hükümet Programları”, A.Ü. OTAM Dergisi, 1(1),s. 171-269.
Meclis-i Âyân Zabıt Ceridesi, (1325-1326), Ankara: T.B.M.M. Basımevi.
Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi, (1325-1326), Ankara: T.B.M.M. Basımevi.