HÂKİMİN HUKUKU KENDİLİĞİNDEN UYGULAMASI İLKESİ

Medeni yargılama hukukunda egemen olan taraflarca getirme ilkesine göre davanın sebebini oluşturan vakıaların getirilmesi taraflara yüklenmiş bir ödevdir. Buna karşılık bu vakıaları mümkün bütün hukuki görüş açılarından inceleme ve hukuku uygulama görevi ise hâkime yüklenmiştir. Bu sayede tarafların hukuku bilgisizliklerinden zarar görmeleri engellenmiş olacaktır. Bu bakımdan hâkim tarafların hukuki sebepleri hiç belirtmemiş ya da yanlış belirtmiş olması ile bağlı değildir. Hukuku kendiliğinden uygulama görevinin içerisine yabancı hukuk ile örf ve adet hukuku da girmektedir. Hâkim uygulanacak hukuk kuralının Anayasa’ya uygun olup olmadığını da kendiliğinden göz önüne alacaktır

Anahtar Kelimeler:

Medeni yargılama hukuku, iura novit curia, hukuki dinlenilme hakkı, örf ve adet hukuku, yabancı hukukun uygulanması

The principle of iura novit curia

According to the principle of party representation, which masters the law of civil procedural, the submitting of the facts that compose the ground of the suit is an obligation imposed to the parties. However the duty of investigating these facts from all the possible legal viewpoints and applying of law is imposed to the judge. Thanks to this; the parties will not be aggrieved by their lacks of knowledge about law. Therefore the judge is not bound by not stating or wrong statement of the legal grounds by the parties. The foreign law and customary law come within the scope of duty of the judge which is to apply the law ex officio. The judge will also take into account the compatibility of the legal rule, which will be applied, with the Constitution ex officio

Keywords:

Civil Procedural Law, iura novit curia, due process of law, customary law, application of foreign law,

PDF

___

Akyol, Şener : Medeni Hukuka Giriş, İstanbul 2006. Alangoya, Yavuz : Medeni Usul Hukukunda Vakıaların ve Delillerin Toplanmasına İlişkin İlkeler, İstanbul 1979.
Alangoya, Yavuz/Yıldırım, Kamil/Deren-Yıldırım, Nevhis : Medeni Usul Hukuku Esasları, 6. B., İstanbul 2006. Ansay, Sabri Şakir : Hukuk Yargılama Usulleri, 7. B., Ankara Arslan, Ramazan : Medeni Usul Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi, Ankara 1977. Arslan, Ramazan : Medeni Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı, Ankara 1989. Baumbach, Adolf/ Lauterbach, Wolfgang/
Albers, Jan/Hartmann, Peter : Zivilprozessordnung, 60. Aufl., München Bilge, Necip : Medeni Yargılama Hukukunda Karar Düzeltme, Ankara 1973. Bilge, Necip : Yargısal İçtihatların Bağlayıcı Etkileri ve İçhitat Birleştirme Kararları (A. Recai Seçkin’e Armağan, Ankara , s. 217-283).
Bilge, Necip/Önen, Bilge : Medeni Yargılama Hukuku, 3. B., Ankara Blomeyer, Arwed : Zum Leistungsprozess (FS für Friedrich Lent zum 75. Geburstag, München und Berlin 1957, s. 43-88). Urteilsgegenstand im Broggini, Gerardo : Die Maxime “iura novit curia” und das auslaendische Recht (AcP 1956/155, s. 469-485). Cahn, Andreas : Prozessuale
Dispositionsfreiheit und zwingendes materielles Recht (AcP 1998/98, s. 35-71).
Dural, Mustafa/Sarı, Suat : Türk Özel Hukuku Cilt 1, İstanbul 2004. Duran, Lütfi : Tevhid-i İçtihat Nedir? (SİM C. XXIII, Sayı: 269 s. 226-229). Edis, Seyfullah : Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, Ankara 1993.
Eren, Fikret : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 9. B., İstanbul 2006. Fasching, Hans W. : Lehrbuch des österreichischen
Zivilprozessrechts, Wien 1990. Geisler, Werner : Zur Ermittlung auslaendischen Rechts durch Beweis im Prozess (ZZP 91/2, s. 176-197).
Georgiades, Apostolos : Die Anspruchskonkurrenz im Zivilrecht und Zivilprozess recht, München 1967. Guldener, Max : Schweizerisches Zivilprozessrecht, 3. Aufl., Zürich 1979. Grunsky, Wolfgang : Zum Umfang der Dispositionsbefugnis des
Rechts- mittelklaegers bei der Bestimmung des Verfahrens- gegenstandes (ZZP 88/1 s. 49-64). Henckel, Wolfram : Parteilehre und Streitgegenstand im Zivilprozess, Heidelberg, 1961. Huber, Michael : Grundfragen der Entscheidungsgründe im
Zivilurteil (JuS 1987/6, s. 464-470). Işıktaç, Yasemin : Hukukun Kaynağı Olarak Örf ve Adet Hukuku, İstanbul 1992. Jauernig, Othmar : Zivilprozessrecht, 27. Aufl., München Kummer, Max : Grundriss des Zivilprozessrechts, Bern Kuru, Baki : Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. B., İstanbul 2001. Kuru, Baki : İçtihatların Birleştirilmesi Yolu ile İlgili
Bazı Sorunlar, Ankara 1977. Kuru, Bakil/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder : Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 18. B., Ankara 2007. Lüke, Gerhard : Grundsaetze des Verwaltungsprozesses (JuS 1961/2, s. 41-48). Meier, Isaak : Iura Novit Curia, Zürich 1975.
Musielak, Hans-Joachim : Grundkurs ZPO, 7. Aufl., München 2004.
Musielak, Hans-Joachim : Kommentar zur Zivilprozessordnung, 4. Aufl., München 2005. Muşul, Timuçin : Medeni Usul Hukukunda Terdit İlişkileri, İstanbul 1984. Nomer, Ergin : Davada Yabancı Kanun, İstanbul 1972.
Nomer, Ergin/Şanlı, Cemal : Devletler Hususi Hukuku, 12. B., İstanbul Oğuzman, Kemal/Barlas, Nami : Medeni Hukuk, 13. B., İstanbul 2006. Önen, Ergun : Medeni Yargılama Hukukunda Sulh, Ankara 1972. Önen, Ergun : Feragat ve Kabul Kesin Hüküm Teşkil Etmez (ABD 1976/1, s. 26-39). Özekes, Muhammet : Medeni Usul Hukukunda Hukuki
Dinlenilme Hakkı, Ankara 2003. Paulus, Christoph : Zivilprozessrecht, 3. Aufl., Berlin 2003.
Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet : Medeni Usul Hukuku, 6. B., Ankara 2007. Postacıoğlu, İlhan : Davanın ve Kaziyei Muhkemenin Unsuru
Olarak Hukuki Sebep (Dr. A. Recai Seçkin’e Armağan, Ankara , s. 497-527). Postacıoğlu, İlhan : Medeni Usul Hukuku, 6. B., İstanbul 1975. Ruhi, Ahmet Cemal : Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanun, Ankara 2003. Schilken, Eberhard : Zivilprozessrecht, 4. Aufl., Köln, Berlin, Bonn, München, 2002. Seçkin, A. Recai : Yargıtay-Tarihçesi, Kuruluş ve İşleyişi, Ankara 1967. Rechberger, Walter/
Simotta, Daphne-Ariane Grundriss des österreichischen Zivilprozessrechts, Wien 2003. Rosenberg, Leo/Schwab,
Karl Heinz/Gottwald, Peter : Zivilprozessrecht, 16. Aufl., München Tanrıver, Süha : İlamlı İcra Takibinin Dayanakları ve İcranın İadesi, Ankara 1996. Tekinalp, Gülören : Milletlerarası Özel Hukuk, 9. B., İstanbul Thomas, Heinz/Putzo, Hans : Zivilprozessordnung, 26. Aufl., München Schilken, Eberhard : Medeni Yargılamada Hakimin Rolü
(Çeviren: Deren-Yıldırım, Nevhis, İlkeler Işığı Altında Medeni Yargılama Hukuku, 5. B., İstanbul 2006, s. 38-58). Schwander, Vital : “Iura Novit Curia” und Das Verhaeltnis
Dieses Grundsatzes zum Rechtsgrund des Anspruchs (FS für Wilhelm Schönenberger, Fribourg 1968, s. 199-219). Sivrihisarlı, Ömer : Hukuk Yargılamasında Maddi Hukuka
İlişkin Temyiz Nedenleri ve Yargıtay Denetiminin Kapsamı, İstanbul 1978. Sungurtekin, Meral : Karar Düzeltmenin Kanun Yolu Niteliği ve Karar Düzeltme Dilekçesinde Sebep Gösterme Zorunluluğu
Bulunup Bulunmadığı Meselesi (YD 1990/4, s. 471-489). Taşpınar, Sema : Medeni Yargılama Hukukunda İspat
Sözleşmeleri, Ankara 2001. Uluocak, Nihal : Kanunlar İhtilafı, İstanbul 1971.
Umar, Bilge/Yılmaz, Ejder : İsbat Yükü, 2. B., İstanbul 1980. Üstündağ, Saim : Medeni Yargılama Hukuku, 7. B., İstanbul (Üstündağ-Usul). Üstündağ, Saim : İddia ve Müdafaanın Değiştirilmesi
Yasağı, İstanbul 1967 (Üstündağ-Yasak). Üstündağ, Saim : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun
Tadili Tasarısı Hakkında Düşünceler (İHFM 1967/1-2, s. 141-181), (Üstündağ-Tasarı). von Fritz, Baur Vereinbarungen der Parteien über praejudizielle Rechtsverhaeltnisse im Zivilprozess (FS für Edward
Bötticher, Berlin 1969, s. 1-11). von Lorenz, Fastrich : auslaendischen Rechts (ZZP 97/4, s. 423-445). Revisibilitaet der Ermittlung von Otto, Müller : Jura Novit Curia (ZBJV 1955/91, s. 41-58). Yıldırım, Kamil : Medeni yargılama hukukunda Reformatio in Peius Yasağı (Facultatis Decima Anniversaria, 10. Yıl Armağanı, İstanbul 1993, s. 145-177). Yılmaz, Ejder : Hukuk Sözlüğü, Ankara 2002. Yılmaz, Ejder : Medeni Yargılama Hukukunda Islah,
Ankara 1982 (Yılmaz-Islah). Yılmaz, Ejder : “İçtihadı Birleştirme” veya “Adaletteki
Çelişkiye Sonverme” İhtiyacı (Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, 9-10 Haziran 2000, Ankara 2000, s. 3-19). Zöller, Richard : Zivilprozessordnung, 25. Aufl. , Köln