BİR ADİL YARGILANMA HAKKI OLARAK TANIĞI SORGULAMA VE TANIK DİNLETME HAKKININ TÜRK VERGİ YARGILAMASINDAKİ YERİ

Tanık beyanı, yargılama hukuklarında takdiri delil olarak nitelendirilse de sıklıkla başvurulan kanıt araçlarındandır. Gerek medeni usul hukukunda gerek ceza usul hukukunda tanık beyanına dair ayrıntılı düzenlemeler yer alır. Vergi yargılaması açısından bakıldığında ise vergi mahkemelerinin de tabi olduğu idari yargılama usulünde mahkemede tanık beyanı deliline ilişkin her hangi bir yasal düzenleme bulunmamakta, bu da Danıştay tarafından idare ve vergi mahkemelerinde tanık dinletilemeyeceği şeklinde yorumlanmaktadır. Danıştay içtihatlarıyla fiilen oluşan bu yasağın anayasal bir hak olan adil yargılanma hakkı açısından sorgulanması gereklidir. Özellikle tanık beyanının önemli ölçüde etkili olduğu vergilendirme işlemlerine karşı açılan davalarda tarafların aleyhe olan tanıkları sorgulaması ve kendi tanıklarını dinletmesinin, vergiyi doğuran olayın gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespitine ne ölçüde katkı sağlayabileceği incelenmeye muhtaçtır. Çalışmada öncelikle vergi yargılaması hukukunda tanığı sorgulama ve tanık dinletme yasağı adil yargılanma hakkı açısından ele alınacak, daha sonra bu hakkın kullanımının vergiyi doğuran olayın gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespitine ne ölçüde etki edebileceği incelenecektir.

The Place of the Right to Question the Witness and the Right to Call Witness, Both Being Aspects of the Right to a Fair Trial, in Turkish Tax Litigation

Despite the fact that witness statement is characterized as a discretionary proof in the law of procedure, it is frequently used as a means in the realization of justice as proof. Detailed legal arrangements regarding witness statement exist in both civil procedure law and criminal procedure law. Looking from the perspective of tax litigation, there is no legal arrangement regarding witness proof in the administrative procedure law to which tax courts are also subjected. Considering this situation, Council of State decides that the witness should not be called in administrative and tax courts. This prohibition, which de facto exists due to Council State precedents, should be examined in terms of right to a fair trial which is a constitutional right. Especially in the legal actions taken against taxation process in which witness statement influences significantly, contribution of questioning and calling of witnesses to the determination of the taxable event occurs can be of great importance and should be taken into consideration. In the beginning, the paper deals with the prohibition of questioning and calling of witness in tax litigation, discussing it in terms of the right to the fair trial. Then the paper considers what extent the exercising of this right can have an influence on the determination of the taxable event occurs will be examined.

PDF

___

Akıncı, Müslüm. (2008). İdari Yargıda Adil Yargılanma Hakkı. Ankara: Turhan Kitabevi.
Alpar, Gül; Er, Nurhan; Boyraz, Fatma Uçar. (2007). Görgü Tanıklığında Bellek Hataları: Olay Sonrası Bilginin ve Tuzak Soruların Hatırlama ve Kaynak İzleme Üzerindeki Etkisi. Türk Psikoloj i Yazıları, Sayı 20, 1-17.
Centel, Nur; Zafer, Hamide. (2012). Ceza Muhakemesi Hukuku (9. bs.). İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
Çağlayan, Ramazan. (2003). İdari Yargılama Usulünde Tanık Delilinin Yeri. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 3-4, 195- 206.
Çırakman, Erol. (1991). Vergi Hukukunda Gelişmeler Semp ozyumu. Ankara: Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü Yayınları, 24-27.
Çiftçi, Erhan. (2003). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığı Altında Adil Yargılama İlkesi ve İdari Yargı, Danıştay Dergisi, Sayı 106. 2.2.2012 tarihinde http://www.danistay.gov.tr/3- AIHM_kararlari.htm adresinden erişildi.
Dinç, Güney. (2006). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne Göre Adil Yargılanma Hakkı. İzmir: İzmir Barosu Yayınları.
Doğrusöz, Bumin. (1991). Vergi Hukukunda Gelişmeler Sempozyumu, Ankara: Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü Yayınları, 49-52.
Er, Nurhan. (2005). Bellek İzi ve Kanıtlarının Adalet Sistemi İçindeki Rolü: Kodlama, Hatırlama ve Bildirme. Adli Psikiyatri Dergisi, 2 (2): 9-21.
Ergün, Çağdaş Evrim. (2006). Vergi Yargılamasında Resen Araştırma İlkesi. A ÜHFD, 55 (2), 65-89. 1.9.2012 tarihinde http://auhf.ankara.edu.tr/dergiler/auhfd-arsiv/AUHF-2006-55- 02/AUHF-2006-55-02-Ergun.pdf adresinden erişildi. Er, Nurhan; Alpar, Gül; Uçar, Fatma. (2005). Görgü Tanığının Bellek Yanılsamaları ve Güven Kararları: Bağımsız Bellek Bildirimlerinden Sonraki Test ve Soru Türü Değişkenlerinin Etkisi. Türk Psikoloj i Dergisi, 20 (56), 45-56.
Ertanhan, Mesut. (2005). Medeni Yargılama Hukukunda Tanık ve Tanıklık. Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
Feyzioğlu, Metin. (1996). Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanıklık. Ankara: US-A Yayıncılık Ltd. Şti.
Gümüşkaya, Gamze. (2008). Türk Vergi Yargılaması Hukukunda Duruşma. İ ÜHFM, LXVI (2), 15-48. 29.4.2013 tarihinde http://www.journals.istanbul.edu.tr/tr/index.php/hukukmecmua/article/v iew/10501/9738 adresinden erişildi.
Hondu, Selçuk. (2004). İdari Yargılama Usulünde Deliller ve Şahit. (Özay, İl Han. Günışığında Yönetim II Yargısal Koruma içinde). İstanbul: Filiz Kitabevi, 253-265.
İnceoğlu, Sibel. (2008). İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı-Kamu ve Özel Hukuk Alanlarında Ortak Yargısal Hak ve İlkeler (3.bs.). İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
Karakoç, Yusuf. (1997). Türk Vergi Yargılaması Hukukunda Delil Sistemi (2. bs.). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları. (1997-I olarak gösterilmiştir).
Karakoç, Yusuf. (1997). Vergi Yargılaması Hukukunda Tanık Beyanlarının Delil Olması. Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 104, 90-120. (1997-II olarak gösterilmiştir).
Karakoç, Yusuf. (2011). Genel Vergi Hukuku (5. bs.). Ankara: Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım San. ve Tic. A. Ş.
Karakoç, Yusuf. (2013). Vergi Anlaşmazlıklarının/Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları (Vergi Yargılaması Hukuku) (2. bs.). Ankara: Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım San. ve Tic. A. Ş.
Kunter, Nurullah; Yenisey, Feridun; Nuhoğlu, Ayşe. (2010). Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi (18. bs.). İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
Kuru, Baki. (2001). Hukuk Muhakemeleri Usulü (6. bs.). İstanbul: Demir Demir Müşavirlik ve Yayıncılık Limited Şirketi.
Kuru, Baki; Arslan, Ramazan; Yılmaz, Ejder. (2013). Medeni Usul Hukuku (24. bs.). Ankara: Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım San. ve Tic. A. Ş.
Öncel, Mualla; Kumrulu, Ahmet; Çağan, Nami. (2013). Vergi Hukuku (22. bs.). Ankara: Turhan Kitabevi.
Özok, Özdemir. (2011). Türkiye Barolar Birliği Başkanı Av. Özdemir Özok'un Danıştay'ın Kuruluş Yıldönümü ve İdari Yargı Yılı Günlerinde Yaptığı Konuşmalar 2002-2009. Ankara: Türkiye Barolar Birliği. 25.4.2013 tarihinde http://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/avozok-danistay-idari- konusmalar.pdf adresinden erişildi.
Postacıoğlu, E.İlhan. (1975). Medeni Usul Hukuku Dersleri (6. bs.). İstanbul: Sulhi Garan Matbaası Koll. Şti.
Sancakdar, Oğuz. (2007). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Türk Yargı Sistemindeki Konumu ve Kararlarının İdari Yargı Hakiminin Vereceği Kararlara Etkisi. 2007 İdari Yargı Sempozyumu, 2.9.2012 tarihinde http://www.danistay.gov.tr/Sempozyum.htm adresinden erişildi.
Taylar, Yıldırım. (2013). Vergi Hukukunda Vergiyi Doğuran Olay . Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Kamu Hukuku Programı (Yayımlanmamış) Doktora Tezi. İzmir.
Tezcan, Durmuş. (2008). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Açısından Vergi Cezaları ve Adil Yargılanma Hakkı. Prof . Dr. Turgut Akıntürk'e Armağan. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş. 372-373.
Umar, Bilge. (2011). Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi (2. bs.). Ankara: Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım San. ve Tic. A. Ş. Yaltı, Billur. (2006). Vergi Yükümlüsünün Hakları. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
Yaltı, Billur. (2007). Bir Danıştay Kararının Ardından: Adil Yargılanma Hakkı (Anayasa, 36- İHAS, 6) Vergi Ceza Davalarına Uygulanır. Vergi Dünyası Dergisi, Sayı 305, 4-11. ,
Yılmaz, Ejder. (2013). Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi. Ankara: Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım San. ve Tic. A. Ş.