The Maintaining Effect of Social Origin on the Distribution of Social Positions

Bu çalışma, modern işlevselci kuramda temellendirileneğitim ile meritokratik düşünce ilişkisini ele almaktadır. Budüşüncede, modern toplumlarda toplumsal mükafatlara erişimaçısından kazanılmış özelliklerin (achieved characteristics) toplumsalolarak verili özelliklere (ascribed characteristics) göre daha ağırbasacağına ilişkin bir önerme getirilmektedir. Bu önermeden yolaçıkan bu çalışma ulaşılan nihai toplumsal konumlar açısından veriliözelliklerin ve liyakatın etkisini sorgulamaktadır. Bunu araştırmak içinfarklı toplumsal kökenden üniversite mezunlarının yaşamöykülerinebaşvurulmakta, onların eğitim ve iş yaşantılarında seçme ve elemesüreçleri üzerinde durulmaktadır. Araştırma nitel yaklaşımlatasarlanmıştır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşmeformu kullanılmış, bu suretle elde edilen veriler niteliksel içerikanalizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada, verili özelliklerin -ekonomik, kültürel ve sosyal mirasın, etnik köken, din, toplumsalcinsiyet vb. özelliklerin- eğitim ile iş yaşamındaki eleme süreçlerindeoldukça etkili olduğu ve dolayısıyla insanların ulaşabildikleritoplumsal konumlar için halen önemini koruduğu tespit edilmiştir.

Toplumsal Konumların Dağılımında Toplumsal Kökenin Süregiden Etkisi

Bu çalışma, modern işlevselci kuramda temellendirileneğitim ile meritokratik düşünce ilişkisini ele almaktadır. Budüşüncede, modern toplumlarda toplumsal mükafatlara erişimaçısından kazanılmış özelliklerin (achieved characteristics) toplumsalolarak verili özelliklere (ascribed characteristics) göre daha ağırbasacağına ilişkin bir önerme getirilmektedir. Bu önermeden yolaçıkan bu çalışma ulaşılan nihai toplumsal konumlar açısından veriliözelliklerin ve liyakatın etkisini sorgulamaktadır. Bunu araştırmak içinfarklı toplumsal kökenden üniversite mezunlarının yaşamöykülerinebaşvurulmakta, onların eğitim ve iş yaşantılarında seçme ve elemesüreçleri üzerinde durulmaktadır. Araştırma nitel yaklaşımlatasarlanmıştır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşmeformu kullanılmış, bu suretle elde edilen veriler niteliksel içerikanalizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada, verili özelliklerin -ekonomik, kültürel ve sosyal mirasın, etnik köken, din, toplumsalcinsiyet vb. özelliklerin- eğitim ile iş yaşamındaki eleme süreçlerindeoldukça etkili olduğu ve dolayısıyla insanların ulaşabildikleritoplumsal konumlar için halen önemini koruduğu tespit edilmiştir.

___

  • Althusser, L. (2006). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (A. Tümertekin, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
  • Balamir, N. (1982). Kırsal Türkiye’de Eğitim ve Toplum Yapısı. Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını.
  • Bell, D. (1973). From Goods to Services. J.Holmwood (Ed.). Social Stratification Vol. 2 (p. 112-119 and 123-164). UK: The Elgar Publishing Ltd.
  • Bernstein, B. (2003). Class, Codes and Control: Volume 1 - Theoretical Studies Towards A Sociology of Language. London and New York: Routledge.
  • Blau, P.M. and Duncan, O.D. (1967). American Occupational Structure. New York: John Wiley.
  • Bourdieu, P. (1998a). The Forms of Capital. A.H.Halsey, H. Lauder, P. Grown , A.S. Wells (Eds.). Education: Culture, Economy, Society (p. 46-58). OxfordNew York: Oxford University Press,
  • Bourdieu, P. (1998b). Practical Reason: On the Theory of Action. California: Stanford University Press.
  • Bourdieu, P. (2006). Cultural Reproduction and Social Reproduction. David B. Grusky & Szonja Szelényi (Eds.). Inequality: Classic Readings in Race, Class, and Gender (p. 257-271). Boulder: Westview.
  • Bowles, S. & Gintis, H. (1976). Schooling in Capitalist America: Educational Reform and Contradictions of Economic Life. New York: Basic Books.
  • Böke, K. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Alfa Basım Yayım ve Dağıtım Ltd. Şirketi.
  • Cotter, D. A., Hermsen, J. M., Ovadia, S. & Vanneman, R. (2001). The Glass Ceiling Effect. Social Forces, 80(2), 655-681.
  • Lareau, A. (1997). Social Class Differences in Family-School Relationships: The Importance of Cultural Capital. A.H.Halsey, H. Lauder, P. Grown & A.S.
  • Wells (Eds.). Education: Culture, Economy, Society (p.703-717). Oxford-New York: Oxford University Press.
  • Kıray, M.B. (1999). Toplumsal Yapı ve Toplumsal Değişme. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Parsons T.(1970). The School Class as a Social System: Some of Its Functions in American Society. Robert R. Bell and Holger R. Stub (Eds). The Sociology of Education: A Sourcebook. Ontario: Irwin- Dorsey Ltd.
  • Punch, K.F (2005). Sosyal Araştırmalara Giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. (D. Bayrak, H. B. Arslan, Z. Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Treiman D. J.(1970). Industrialization and Social Stratification. E.O. Lauman (Ed.). Social Stratification: Research and Theory for the 1970’s. Indianapolis: Bobbs-Merril.
  • Willis, P. (1981). Learning to Labour: How Working Class Kids Gets Working Class Jobs. New York: Columbia University Press.
  • Yanıklar, C.(2010). Kültürel Sermaye, Eğitim ve Toplumsal Tabaklaşma: Pierre Bourdieu’nun Yeniden Üretim Kuramına Eleştirel Bir Bakış. Sosyoloji Dergisi, 22: 121-138.
  • Yarcı, S. (2011). Pierre Bourdieu’da Sosyal Sermaye Kavramı. Akademik İncelemeler Dergisi, 6 (1):125-135.