Televizyona Karşı Anababa Aracılığı Kısıtlayıcı Aracılığın Biçimleri
Televizyonun çocuklara yönelik olumsuz etkileri ile başa çıkma yöntemlerinden biri olan televizyona yönelik anababa aracılığının üç türünden biri kısıtlayıcı aracılıktır. Bu araştırmada, okulöncesi yaşta çocuğu olan dört ailede, kısıtlayıcı aracılık uygulamalarının nasıl gerçekleştirildiği, hangi durumlarda kısıtlayıcı aracılığa başvurulduğu ve farklı biçimler alabilen kısıtlayıcı aracılık uygulamalarının özelliklerinin neler olduğu niteliksel bir yaklaşımla (gözlem ve görüşme teknikleri ile) araştırılmıştır. Bulgular, doğrudan ve dolaylı kısıtlayıcı aracılık uygulamalarının varlığını göstermektedir. Açıklayıcı kısıtlayıcılık ve açık kısıtlayıcılık “doğrudan kısıtlayıcılık”; “çaktırmadan” kısıtlayıcılık, alternatifli kısıtlayıcılık ve “kuralın kaynağını dışarıda tutarak kısıtlayıcılık” ile “kısıtlama nedenini değiştirerek kısıtlayıcılık” ise anababaların başvurdukları “dolaylı kısıtlayıcılık” biçimleridir. Mekânsal kısıtlayıcılık ile üçüncü kişileri denetleyerek kısıtlayıcılık, kısıtlayıcılık için uygun ortam yaratma çabasının birer ürünü gibi görünmektedirler. Anababaların kısıtlama gerekçeleri, şiddet, cinsellik ve kötü dil kullanımıdır.
In order to cope with the negative effects of television, parents may restrict the use of television by their children. This kind of mediation is called “restrictive mediation” in the literature. In this study, in order to figure out the forms and “why”s of restrictive mediation, four families with preschool age children were visited in their homes and observed in the natural flow of their daily lives by the researcher. After the visits were completed, the researcher conducted interviews with parents on the details of their attitudes and regulations on television viewing and other aspects of their family life. The results indicated that the parents used direct and indirect ways to restrict their children’s television viewing. Forming and stating rules about viewing and restricting while explaining the reasons for restriction were among the direct restrictive mediations. It was seen that restricting without allowing children to know that they are restricted was carried out as a way of indirect restrictive mediation. The other indirect restrictive mediation ways were (a) offering alternative programs, channels or activities substituting the actual program or channel viewed, (b) implying that the reasons of the rules were different than the real ones, (c) pretending that source of the rules was not the parents themselves. Spatial restrictiveness (by regulating physical characteristics of their homes) and manipulating third persons (by telling what to do to other persons than the parent who tried to restrict) seemed the efforts to create an appropriate atmosphere for restriction. The reasons for restriction were the television content covering violence, sex and bad language.
___
- Avanoğlu, Y. (1998). Yönetici, öğretmen ve velilerin ilkokul Çevre-Sağlık- Trafik-Okuma ders programına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adana.
- Batak, F. (1997). Okulöncesi dönem çocuğunda çocuktan-çocuğa eğitim. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
- Berkes F. ve Kışlalıoğlu M. (1993). Ekoloji ve çevre bilimleri. Ankara: Türkiye Çevre Sorunları Vakfı yayınları.
- Borden, R. J. (1985). “Personality and ecolojical concerns.” Ecolojical beliefes and behaviour. Greenwood, Westport.
- Çabuk, B. (2001). Okulöncesi dönem çocuklarının çevre ile ilgili farkındalık düzeyleri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
- Çalışkan, M. (2002). Yetişkinlerde çevre duyarlılığını etkileyen etmenler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
- Çelikkıran, A. (1997). Çevre sorunları ve eğitim. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
- Çevre Bakanlığı. (1991). 2000’li yıllara doğru çevre. Ankara: Çevre Bakanlığı yayınları.
- Çevre Bakanlığı. (1998). Çevre notları. Ankara: Çevre Bakanlığı Yayınları.
- Devlet Planlama Teşkilatı. (1994). “Çevre eğitimi, insan gücü ve katılım planlaması”. VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu. Ankara.
- Dinçer, Ç. (1999). “Okulöncesi dönem çocuklarının çevresel farkındalıklarını artırma yolları”. Çevre ve İnsan. 44; 28-31.
- Ertan, B. (1991). Türkiye'de çevre hakkının gelişimi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
- Glover, J. M. ve Deckert, L. (1998). “What works in environmental education?” Parks and Recreation, 33(11), 30-39.
- Geray, C. (1992). “Çevre için eğitim. (Der. Keleş, R.)”. İnsan çevre toplum. İstanbul: İmge Kitabevi.
- Gökdağ, D. (1994). “Ortaöğretim programlarında çevre. Kirlenen çağ”. Cogita dergisi. 2 (2); 37-48.
- Kapyla, D. ve Wahlstrom, J. (2000). “Evaluating the Effectiveness of Residential Environmental Education Program” The Journal of Environmental Education. 31(2), 31-37.
- Tozlu, A. (1997). İlkokul çağındaki çocukların çevre sağlığı bilgileri ve etkileyen faktörler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
- Türksoy, Ö. (1991). “Çocuk ve çevre duyarlılığı eğitimi”. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. (19); 22-31.
- ISSN: 1301-3718
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1968
- Yayıncı: ANKARA ÜNİVERSİTESİ (EĞİTİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ)