Nazal yol; geniş yüzey alanı, ince membran özellliği, düşük enzim aktivitesi ve fazla damarlanma yapı göstermesi gibi avantajları ile sistemik etkili ilaçların da uygulanış yolu olmuştur. Düşük molekül ağırlıklı, lipofilik ilaçların nazal uygulanması sonucu i.v. uygulamaya yakın absorpsiyon profili elde edilmektedir. Ancak, yüksek molekül ağırlıklı ve hidrofilik ilaçlar nazal mukozadan geçişte zorlanmaktadır. Bunun için de pek çok stratejiler geliştirilmiştir. Bunlar arasında en fazla üzerinde çalışma yapılanı biyoadezif polimerli ilaç taşıyıcı sistemlerdir. Bu sistemler, ilacın mukozada kalış zamanını uzatarak ve epitel hücreleri arasındaki sıkı birleşme noktalarını (tight junction) aralayarak ilaçların absorpsiyonu arttırmaktadır. Bu derlemede, nazal yolun avantaj ve dezavantajları, nazal anatomi, mukozadan geçiş yolları, nazal yoldan ilaçların absorpsiyonunu etkileyen faktörler, nazal mukozadan geçişin arttırılması, ilacın nazal boşlukta kalış süresini uzatan sistemler ile lokal ve sistemik tedavi için nazal yolla kullanılan veya üzerinde çalışılan ilaç grupları, nazal aşı uygulamaları ve nazal yol ile ilaçların beyine hedeflendirilmesinden kısaca bahsedilecektir

The nasal passage has become an administration route of systemic drugs as well, due to such advantages as its wide surface area, thin membrane property, low enzyme acitivity and highly vascularised structure. The nasal application of lipophilic drugs with low molecular weight yield absorption profiles close to i.v. administration. But high molecular weight and hydrophilic drugs have difficulty transferring through the nasal mucosa. Many strategies have been developed in order to improve this transport. Among them the most studied are bioadhesive polymer drug carrier systems. These systems increase absorption of drugs by prolonging the drug residence time in mucosa and by opening up tight junctions between the epithelial cells. In this review, the advantages and limitations of the nasal passsage, nasal anatomy, transport routes across nasal mucosa, improvement of drug permeation, systems prolonging the drug residence time in mucosa, and drugs/vaccines applied nasally and targeting to brain are briefly presented