Türkiye'de Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Hasta Memnuniyeti Üzerine Etkileri

Amaç: Sağlık hizmetlerine erişebilirliğin arttırılması için 2003 yılından bu yana Türkiye’de ciddi reformlar uygulanmaktadır. Bu çalışma, yapılan sağlık reformlarının Türkiye’de hanehalkı düzeyindeki memnuniyete etkisini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Aynı zamanda memnuniyet ile sosyoekonomik özellikler arasındaki ilişki, sağlık eşitsizliğinin bir göstergesi olarak incelenmiştir. Yöntem: 2003 ve 2012 yıllarına ait Türkiye Yaşam Memnuniyeti Anketleri kullanılarak kesit veri analizi gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma, sağlık merkezlerine yapılan son ziyaret sırasında hastaların sağlık memnuniyetini ve karşılaştıkları sorunları esas almaktadır. Sağlık hizmetleri ve sağlıkla ilgili konulardaki genel memnuniyet t-testi ve Ki-Kare gibi istatistiksel testlerle kamu/özel ayrımı yapılarak analiz edilirken, sosyoekonomik özelliklerin sağlık memnuniyeti üzerindeki etkisini analiz etmek için Stereotip Sıralı Lojistik regresyon modeli kullanılmıştır. Bulgular: Sağlıkta Dönüşüm Programı sonucunda sağlık hizmetlerinden memnuniyet açısından “çok memnun” ve “memnun” kişi oranı 2003 yılında % 39'ken, bu sayı 2012'de % 76'ya yükselmiştir. Çalışılan her iki yılda da erkeklerin, evli olanların ve yaşlı insanların sağlık hizmetlerinden memnun olma olasılıkları daha yüksektir. Ele alınan zaman diliminde, reformların bir sonucu olarak, temel sağlık hizmetlerinden şikâyet oranı yaklaşık % 20 – 25 puan azalmıştır. Sonuç: Bir taraftan genel hasta memnuniyeti artarken; diğer taraftan kamu ve özel sağlık merkezlerindeki sağlık hizmetleri memnuniyet farkı azalmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen sonuçlar ışığında sağlık alanında yapılan reformların, sağlık hizmetlerine erişimi arttırdığı ve dolaylı da olsa sağlık eşitsizliğini azalttığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

sağlık politikası, sağlık reformları, hasta memnuniyeti

PDF

___

Aiken L.H., Sermeus W., Heede K.V., et al. 2012. Patient safety, satisfaction, and quality of hospital care: cross sectional surveys of nurses and patients in 12 countries in Europe and the United States. The BMJ, 344 (e1717), 1–14.
Akinci F., Mollahaliloglu S., Gursoz H., Ogucu F. 2012. Assessment of the Turkish health care system reforms: A stakeholder analysis. Health Policy, 107 (1), 21-30.
Anderson, J.A. 1984. Regression and ordered categorical variablea. Journal of the Royal Statistical Society, 46(1), 1-30.
Atun R., Aydin S., Chakraborty S. et al. 2013. Universal health coverage in Turkey: enhancement of equity. The Lancet, 382 (9886), 65-99.
Baris E., Mollahaliloglu S., Aydin S. 2011. Health care in Turkey from laggard to leader. The BMJ, 342 (c7456), 579-582.
Bleich S.N., Ozaltin E., Murray C.J.L. 2009. How does satisfaction with health-care system related to patient experience? Bulletin of the World Health Organization, 87, 271–278.
Brant R. 1990. Assessing Proportionality in the proportional odds model for ordinal logistic regression. Biometrics, 46(4), 1171-1178.
Footman K., Roberts B., Mills A., Richardson E., McKee M. 2013. Public satisfaction as a measure of health system: A study of nine countries in the former Soviet Union. Health Policy, 112 (1-2): 62–69.
Gursoy K. 2015. An overview of Turkish healthcare system after health transformation program: Main successes, performance assessment, further challenges, and policy options. Sosyal Güvence Dergisi, 7, 83 – 112. Jadoo S.A.A., Aljunid S.M., Sulku S.N., Nur, A.M. 2014. Turkish health system reform from the people’s perspective: a cross sectional study. BMC Health Services Research, 14, 30.
KONDA Research and Concultancy. 2011. Elections Summary Report, Ankara, Turkey: KONDA Research and Concultancy.
Kruk M.E., Freedman L.P. 2008. Assessing health system performance in developing countries: A review of the literature. Health Policy, 85(3), 263–276.
Ministry of Health of the Republic of Turkey (MoH). 2003. Transformation in Health. Ankara, Turkey: MoH; http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-2906/saglikta-donusum-programi.html
Ministry of Health of the Republic of Turkey (MoH). 2010. Turkey Health Transformation Program Evaluation Report. Ankara, Turkey: MoH; http://www.saglik.gov.tr/EN/dosya/2-1261/h/turkey-health-transformation-program-2003-2010.pdf
Naidu A. 2009. Factors affecting patient satisfaction and healthcare quality. International Journal of Health Care Quality Assurance, 22 (4), 366-381.
Papanicolas I., Cylus J., Smith P.C. 2013. An analysis of survey data from eleven countries finds that ‘satisfaction’ with health system performance means many things’. Health Affairs, 32(4), 734 – 742.
Schoenfelder T., Klewer J., Kugler J. 2011. Determinants of patient satisfaction: A study among 39 hospitals in an in-patient setting in Germany. International Journal for Quality in Health Care, 23 (5), 503-509.
Stokes J., Gurol-Urganci I., Hone T., Atun R. 2015. Effect of Health system reforms in Turkey on user satisfacition. Journal of Global Health, 5 (2), 1-10.
Tatar M., Mollahaliloglu S., Sahin B., Aydin S., Maresso A., Hernandez-Quevedo C. 2011. Turkey: Health system review. Health Systems in Transition, 13(6), 1-186.
Turkish Statistical Institute (TSI). 2012. Turkish Household Life Satisfaction Surveys. Ankara, Turkey: Turkish Statistical Institute.
Wolfe R., Gould W. 1998. An approximate likelihood-ratio test for ordinal response models. Stata Techincal Bulletin, 42, 24-27.
World Health Organization (WHO). 2012. Successful Health Care System Reforms: the Case of Turkey, Copenhagen, Denmark: World Health Organization Regional Office for Europe.
Yasar G.Y. 2011. Health transfomation programme in Turkey: an assessment. International Journal of Health Planning and Management, 26 (2), 110-133.
Zhang Y., Rohrer J., Borders T., Farrell T. 2007. Patient satisfaction, self-rated health status, and health confidence: an assessment of the utility of single-item questions. American Journal of Medical Quality, 22 (1), 42–49.