IDA JEAN ORLANDO’NUN ETKİLEŞİM MODELİNE GÖRE KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ TANILI HEMODİYALİZE GİREN HASTANIN İNCELENMESİ ve HEMŞİRELİK BAKIMI: VAKA SUNUMU

Bu olgu, kronik böbrek yetmezliği tanısı ile hemodiyaliz tedavisi gören bir hastanın bakımında Orlando’nun Etkileşim Modelini kullanarak, hemşireleri model kullanımına yönlendirmek, hastaya özgü hemşirelik girişimlerini geliştirmek ve hemşirelik bakımını sistematik olarak sunmak amacı ile planlanmıştır. Vaka 66 yaşında evli, 3 çocuk sahibi bir annedir. 57 yaşındayken ağız kuruluğu, sık sık idrara çıkma belirtileri ile iç hastalıkları polikliniğine başvuran hastadır. Yapılan tetkikler sonucunda Diabetus Mellitus tanısı konulmuş. 59 yaşında baş ağrısı belirtisi ile acil servise tekrar başvuran hastaya hipertansiyon tanısı konulmuştur. 64 yaşında tekrarlayan halsizlik, yorgunluk, öksürük ve enfeksiyon belirtileri ile hastaneye başvurmuş. Kronik böbrek yetmezliği tanısı ile takibe alınan hastaya, santral kateter takılarak hemodiyaliz tedavisi başlamış. Bu süreçte hastanın sol kolundan fistül açılıp hemodiyaliz tedavisi devam etmiştir. Hemodiyaliz tedavisi sürecinde hastada yorgunluk, halsizlik, el ve ayaklarda kramp, kaşıntı, ağrı, uykusuzluk şikayetleri oluşmuş. Aynı zamanda hasta diyetine uymakta zorlandığını, iyi bir eş olamadığını ve ölüm korkusu yaşadığını belirtmiştir. Tedavi sürecinde hasta sürekli olumsuz semptomlarla baş etmek zorunda kalmıştır. Hastanın KBY tanısı almış olması, özel ve zorlu bir tedavi sürecini yaşıyor olması birey için ciddi bir fizyolojik ve psikolojik gereksinimi beraberinde getirmektedir. Bu nedenle birey sistematik bir hemşirelik bakımına ve profesyonel iletişimle birlikte rehberliğe ihtiyaç duymaktadır. Orlando’nun ‘’etkileşim teorisi’’ne göre, hemşirelik süreci; hastanın davranışı, hemşirenin tepkisi ve hastanın yararına şekillendirilmiş hemşirelik girişimlerinin birbirlerini etkilemesi olarak belirtilmiştir. Orlando’nun "etkileşim teorisinde"; hasta ile bu çerçevede kurulan iletişim sürecinde sistematik bir hemşirelik bakımı planlanmış, geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Süreç sonunda hastanın sözel ve sözel olmayan davranışlarında olumlu geri bildirim alınmıştır. Sonuç olarak; Orlando’nun etkileşim teorisi, hasta ile iletişim kurma, hasta tepkilerini anlama, gereksinimlerini belirleme ve bakımı uygulamada kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler:

KBY, Hemodiyaliz, İda Jean Orlando

This case was planned with the aim of directing nurses to model use by using Orlando's Interaction Model in the care of a patient undergoing hemodialysis treatment with the diagnosis of chronic renal failure, developing patient-specific nursing interventions and systematically presenting nursing care. The case is a 66-year-old married mother with three children. The patient was admitted to the internal diseases outpatient clinic with symptoms of frequent dryness when he was 57 years old. Diabetes mellitus was diagnosed as a result of the examinations. 59 years old went to the emergency room with a symptom of headache. The patient was diagnosed with hypertension. At the age of 64 years, she was admitted to the hospital with symptoms of weakness, fatigue, cough and infection. Hemodialysis treatment was started with central catheter insertion. In this process, fistula was opened from the left arm of the patient and hemodialysis treatment was started. Hemodialysis treatment in patients with fatigue, fatigue, cramps, itching, pain, insomnia and hands occurred in the hands. She also stated that she had difficulty complying with the diet of the patient, had not been a good wife and had fear of death. During the course of the treatment, the patient had to cope with negative symptoms. The fact that the patient is diagnosed with CRF, is experiencing a special and challenging treatment process brings with it a serious physiological and psychological need for the individual. Therefore, the individual needs a systematic nursing care and professional communication and guidance. According to Orlando's ’interaction theory te, the nursing process; the behavior of the patient, nurses' response and shaped nursing interventions to benefit the patient are mentioned as affecting each other. According to Orlando's "interaction theory"; A systematic nursing care was planned, developed and implemented in the communication process established with the patient. At the end of this process, positive feedback was obtained in verbal and nonverbal behavior of the patient. As a result; Orlando’s interaction theory can be used to communicate with patients, understand patient responses, identify needs, and practice care.

PDF

___

1. Birol, L. 2009. Hemşirelik Süreci. 9. Baskı. pp. 92-147, İzmir: Etki Yayınları.
2. Ay Akça, F. 2007. Hemşirelik süreci. Temel Hemşirelik Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar. 1. Baskı. pp.61-71, İstanbul: İstanbul Medikal Yayımcılık.
3. Kaya, H. 2012. Uygulama ve Değerlendirme, Hemşirelik Esasları, Hemşirelik Bilimi ve Sanatı, Ed. Atabek Aşti T, Karadağ A, pp.201-9, İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık.
4. Elkin, M.K., Pery, A.G., Potter P. 2004. Nursing İntervention and Clinical Skills. Three Ed. pp.8-11. St Louis: Mosby Year Book.
5. Velioğlu, P. 1999. Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. pp.24-37, İstanbul: Alaş ofset.
6. Giggliotti, E. 2008. The value of nursing models in practice. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergi, 1(1):42-50. 15 Haziran 2017, http://deuhyoedergi.xm.com/ 20080702.pdf.Erişim Tarihi: 09.03.2019.
7. Tekin, A. Cengiz, U. 2017. Konu 3. Diyaliz Hemşiresi El Kitabı. pp.1.Ağustos 1.
8. TND Türk Böbrek Kayıt Sistemi Raporu. 2017. pp.17-94. http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/TND-2017-Kayit-Sistemi-Verileri.pdf.Erişim Tarihi:16.05.2019.
9. Erdem, N., Karabulutlu, E., Okanlı, A., Tan, M. 2004. Hemodiyaliz hastalarında umutsuzluk ve yaşam doyumu. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi; 1-14.
10. Broadbent, E., Donkin, L., Stroh, J.C. 2011. Illness and treatment perceptions are associated with adherence to medications, diet, and exercise in diabetic patients. Diabetes Care; 34, 338–340.
11. Ahrari, S., Moshki, M., Bahrami, M. 2014. The relationship between social support and adherence of dietary and fluids restrictions among hemodialysis patients in Iran. Journal of Caring Sciences; 3(1), 11-19.
12. Rafii, F., Fatemi, N.S., Danielson, E., Johansson, C.M., Modanloo, M. 2014. Compliance to treatment in patients with chronic illness: A concept exploration. Iran Journal of Nursing Midwifery Research; 19(2), 159-167.
13. Jin, J., Sklar, G.E., Oh, V.M.S., L, S.C. 2008. Factors affecting therapeutic compliance: a review from the patient’s perspective. Therapeutics and Clinical Risk Management; 4(1), 269– 286.
14. Khalil AA, Darawad M, Gamal EA, Hamdan Mansour AM, Abed MA. 2012. Predictors of dietary and fluid non-adherence in Jordanian patients with end-stage renal disease receiving haemodialysis: a cross-sectional study. Journal of Clinical Nursing; 22, 127–136.
15. Clark, S., Farrington, K., Chilcot, J. 2014. Nonadherence in dialysis patients: prevalence, measurement, outcome, and psychological determinants. Seminars in Dialysis; 27(1), 42–49.
16. Biçer, S., Şahin, F., Sarıkaya, Ö. 2013 Hemodiyaliz Hastalarının Yeterli Diyaliz Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin İcelenmesi ve Bu Konuda Eğitilmesi. Bozok Tıp Dergisi; 3(3):36-43.
17. Blackwell, D. A., Elam, S., Blackwell, T. J. 2006. Cancer and Pregnancy: A Healthcare Dilemma. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing; 29(4), 405-412.
18. Schmieding, N. 2002. Orlando's nursing process theory in nursing practice. pp. 1-10. St. Louis: Mosby.
19. Vandemark, L.M. 2006. Awareness of self & expanding consciousness: Using nursing theories to prepare nurse –therapists. Mental Health Nuring; 27(6), 605-15.
20. Pektekin, Ç. 2013. Hemşirelik felsefesi. Kuramlar-Bakım Modelleri ve Politik Yaklaşımlar. Bölüm 2: Konu 11, 1. Baskı. pp:73-78. Hemşirelik Kuramları ve Bakım Modelleri,. İstanbul; İstanbul Tıp Kitabevi.
21. Uslu, N., Bayat, M., Variyenli, N., Hatipoğlu, N. 2015. Orlando’nun Etkileşim Teorisinin Uygulamada Kullanımına Bir Örnek: Tip I Diyabetes Mellitus. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik E-Dergisi; 3:(1), pp: 64-70.
22. Akyüz, E., Uğurlu, Z., Çevik, B., Yaman, Ç., Ayhan, A. 2017. Liomyosarkom Tanılı Bir Gebenin Ida Jean Orlando’nun Etkileşim Modeline Göre İncelenmesi: Vaka Sunumu, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimler Fakültesi Dergisi; 2(1), 73-78.