Numan TAŞPINAR, Dilek ÖZTAŞ, Ufuk BERBEROĞLU

Tıp Eğitimi Başlangıcında Sigara Kullanımı ve Etkileyen Faktörler, Uşak-2018

Amaç: Tütün kullanımı, dünyanın karşılaştığı en büyük halk sağlığı sorunlarından birisidir. Tütün ürünleriiçinde en yaygın bağımlılık sorunu yaşanan sigaraya, sıklıkla gençlik döneminde başlanmaktadır. Budönemde sigaraya başlayanların önemli bir bölümü, birkaç yıl içinde bağımlı haline gelmekte ve kalıcı bireriçici olmaktadırlar. Çalışmamızda, tıp fakültesi 1. sınıf öğrencilerinin sigara içme alışkanlıkları, etki edenfaktörler ve bağımlılık düzeylerinin araştırılması amaçlanmıştır.Materyal ve Metot: Kesitsel tanımlayıcı tipte olan çalışmanın evrenini, Uşak Üniversitesi TıpFakültesinde, 2017-2018 öğretim yılında eğitime başlayan 1. sınıftaki 62 öğrenci oluşturmuştur. Veritoplama formunda demografik bilgilerin yanı sıra sigara içme alışkanlığı ve davranışlarını, yaşadıklarıortamda, ailede, yakın arkadaşlarında sigara içme durumları, sigaraya başlama yaşı, nedenlerini, bırakmadüşüncesini sorgulamaya yönelik sorular ve nikotin bağımlılık düzeyini ölçmeye yönelik FagerströmNikotin Bağımlılık Testi (FNBT) yer almıştır.Elde edilen veriler, Ki-kare testi, Mann-Whitney U testi ve Pearson Korelasyon testi kullanılarakdeğerlendirilmiştir.Bulgular: Çalışma grubunda yer alan tıp fakültesi 1.sınıf öğrencileri, erkekler daha ağırlıklı olmak üzere %20,30 oranında sigara içmektedirler. Arkadaşlarından çoğunluğu ve çok azı sigara içenlerin dağılımı, sigaraiçen ve içmeyen öğrencilerde anlamlı biçimde farklı bulunmuştur. Sigara içenlerde Fagerström bağımlılıkpuanı ortalaması 5,16 ± 2,1 (min: 2, maks: 9) dur. Yüksek oranda bağımlı olanların oranı % 16,80’dir.Sigara içen öğrencilerin % 58,30’unda, arkadaşlarının çoğu da sigara içmekte ve % 66,70’i lise dönemindeiçmeye başlamıştır. Yarıdan fazlasında (% 58,30) başlamada en önemli neden; arkadaş-çevre etkisidir vebırakmayı düşünmektedir. Öte yandan sigara ile mücadeleye katkı vermeyi düşünenlerin oranı sigaraiçmeyen grupta anlamlı olarak daha yüksektir. Araştırma grubunun yarısından çoğu (% 67,80), sigarayasasının kısmen uygulandığını düşünmektedir.Sonuç: Çalışmamızda, tıp fakültesinde eğitimine başlayan öğrencilerde sigara içme oranı, toplumungeneline göre daha az olmakla birlikte diğer alanlardaki üniversite öğrencileri ve genç nüfustakine benzerdüzeyde bulunmuştur. Gelecek yıllarda sigara ile mücadelede önemli görevler üstlenecek olan tıpöğrencileri, eğitimlerinin başından itibaren sigaradan uzak tutulmalı ve içenlerin de bırakmaları yönündeetkili çalışmalar yapılmalıdır. Hem eğitim hem de sosyal etkinlikler (topluluk kurma, farkındalık oluşturma,halk eğitimlerine katkı vb.) yolu ile öğrenim süreci boyunca yapılacak olan çalışmalar, sigarasız bir toplumoluşturmada önemli katkılar sağlayacaktır.

Smoking and Affecting Factors in Medical Education at the Beginning, Usak-2018

Objectives: Tobacco use is one of the world's largest public health problems. The most common addiction problem among tobacco products is smoking, which is often started in youth. In this period, a significant portion of those who start smoking become dependent and become permanent smokers in a few years. The aim of this study was to investigate the smoking habits, affecting factors and addiction levels of first year medical students. Materials and Methods: The universe of this cross-sectional descriptive study consisted of 62 students in the first grade who started education in the 2017-2018 academic year at Uşak University Faculty of Medicine. In addition to demographic information, the Fagerström Nicotine Dependence Test (FNBT) was used to measure smoking habits and behaviors, smoking conditions in the family, close friends, age at onset, reasons for questioning, and the level of nicotine dependence. The data were evaluated by using Chi-square test, Mann-Whitney U test and Pearson Correlation test. Results: In the study group, the first year students of the medical faculty smoked at a rate of 20.30%, mainly males. The distribution of smokers and the majority of their friends were found to be significantly different among smokers and nonsmokers. The average Fagerström dependence score in smokers was 5.16±2.1(min: 2, max: 9).The rate of highly dependent 16.80%.The 58.30% of the students who smoked, most of their friends smoked and 66.70% of them started to smoke during high school. In more than half of the smokers (58.30%), the most important reason to start is the friend-environment effect and they are considering quitting smoking. On the other hand, the rate of those who think to contribute to the fight against smoking is significantly higher in the non-smoking group. More than half (67.80%) of the study group thought that the cigarette law was partially implemented. Conclusıon: In our study, the rate of smoking among the students who started their education in the medical faculty was found to be similar to those of university students and young population in other areas, although it was less than the general population. Medical students, who will assume important duties in the fight against smoking in the coming years, should be kept away from smoking from the beginning of their education and effective studies should be conducted for the smokers to quit. Throughout the learning process, both through education and social activities (establishment community, raising awareness, contributing to public education, etc.), it will make a significant contribution to building a smoke-free society

PDF

___

1. World Health Organization Tobacco Free Initiative. Building blocks for tobacco control: a handbook. WHO 2015 pp 4-13. http://www.who.int/tobacco/resources/publications/tobaccocontrolhandbook/en/(erişim tarihi: 01.05.2018).
2. World HealthOrganization: Tobacco. Factsheet No. 339. Geneva, Switzerland, 2014. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs339/en (erişim tarihi: 01.05.2018).
3. World Health Organization, Who Report on the Global Epidemic 2011 http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789240687813/eng.pdf (erişim tarihi: 01.09.2017).
4. World HealthOrganization: Global status report on noncommunicable diseases. Geneva, Switzerland, 2010. http://www.who.int/nmh/publications/ncd/report/full/en (erişim tarihi: 01.04.2018).
5. Mackay J, Eriksen MP, Ross H. TheTobacco Atlas. 4th ed. American Cancer Society, Atlanta, GA, USA; 2012.
6. DSÖ Küresel Yetişkin Tütün Araştırma Raporu, www.who.int/tobacco/surveillance/survey/gats/report/tur/2012.pdf (erişim tarihi: 01.03.2017).
7. World Health Organization Regional Office for the Western Pacific (WHOPRO). Smoking statistics fact sheet. 27 May 2002. http://www.wpro.who.int/mediacentre/factsheets/fs/20020528/en (erişim tarihi: 01.12.2016).
8. Centers for Disease Control and Prevention. Preventing tobacco use among young people: a report of the Surgeon General (Executive Summary). MMWR 1994;43 (RR-4):1- 11.https://www.cdc.gov/mmwr/pdf/rr/rr4304.pdf (erişim tarihi: 01.11.2016).
9. World Health Organization. WHO Report On The Global Tobacco Epidemic, Brazil 2008.
10. World HealthOrganization, Adolescents: Health Risksand Solutions. Factsheet No. 345. Geneva, Switzerland, 2014.
11. Sönmez E, Akvardar Y. Gençlerde Madde Kullanımının Önlenmesinde Sosyal Norm Yaklaşımı: Daha çok içtiğimi düşünürsem daha çok içerim. Bağımlılık Dergi 2015;16(2):86-94.
12. Onan N, Kaplan H, Yalçın B, Erbaş S, Yıldırım D, Barlas GÜ, Karaca S, Öz YÖ. Üniversite Öğrencilerinin Madde Kullanma Durumu ile Kişilik Özelliklerinin İncelenmesi. Bağımlılık Dergi 2016;17(1):25-32.
13. Erboycu AE, Aksel N, Çakan A, Özsöz A. İzmir İlinde Sağlık Çalışanlarının Sigara İçme Alışkanlıkları. Toraks Dergisi. 2004;5(1):6-12.
14. 14. İlhan F, Aksakal N, İlhan M N, et al. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Sigara İçme Durumu. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2005;4(4):188-98.
15. Çan G, Özlü T, Torun P, et al. Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Ögrencilerinin Sigara Içme Aliskanliklari. Tüberküloz ve Toraks. 1998;46:245-249.
16. Mayda AS, Tufan N, Baştaş S. Düzce Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Sigara Konusundaki Tutumları ve İçme Sıklıkları. Kor Hek 2007;6(5):364-70.
17. Heatherton TF, Kozlowski LT, Frecker RC, et al. The Fagerström Test for Nicotine Dependence: a revision of the Fagerström Tolerance Questionnaire. Br J Addict 1991;86(9):1119-27.
18. Uysal MA, Kadakal F, Karşıdağ Ç, et al. Fagerstrom test for nicotine dependence: Reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004;52(2):115-21.
19. Kocabas A, Burgut R, Bozdemir N, et al. Smoking patterns at different medical schools in Turkey. Tob Control 1994;3(3):228-35.
20. Şenol Y, Dönmez L, Turkay M, et al. The incidence of smoking and risk factors for smoking initiation in medical faculty students: cohort study. BMC Public Health 2006;6:128.
21. Smith DR, Leggat PA. An International review of tobacco smoking among medical students. J Postgrad Med 2007;53(1):55-62.
22. İrgil E, Erkenci Y, Güner R, ve ark. Tıp Fakültesi öğrencilerinin sigara ve alkol kullanma alışkanlıkları. VI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Kongre Kitabı. 14-18 Nisan Adana,1998:474.
23. Güneş G, Pehlivan E, Eğri M, ve ark. Turgut Özal Tıp Merkezi Hekim, hemşire ve tıp öğrencilerinde sigara İçme sıklığı. Journal of Turgut Özal Medical Center 1997;4(4):407-12.
24. Kossler W, Lanzenberger M, Zwick H. Smoking habits of office-based general practitioners and internists in Austria and their smoking cessation efforts. Wien Klin Wochenschr 2002;114(17):762-5.
25. Barengo NC, Sandstrom PH, Jormanainen VJ, et al. Changes in smoking prevalence among Finnish physicians 1990-2001. Eur J Public Health 2004;14(2):201-3.
26. John U, Hanke M. Tobacco-smoking prevalence among physicians and nurses in countries with different tobacco-control activities. Eur J Cancer Prev 2003;12(3):235-7.
27. Öğüş C, Özdemir T, Kara A, et al. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem I ve VI Öğrencilerinin Sigara İçme Alışkanlıkları. Türkiye Klinikleri Arch Lung 2004;5(3):139-42.
28. Demirel Y, Sezer E. Sivas Bölgesi Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanma Sıklığı. Erciyes Tıp Dergisi. 2005;27(1):1-6.
29. İlhan F, Aksakal N, İlhan M N, et al. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Sigara İçme Durumu. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2005;4(4):188-98.
30. Marakoğlu K, Toprak D, Şensoy N. Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Sigara İçme Prevalansı ve Depresyon Durumu Arasındaki İlişki. Kocatepe Tıp Dergisi 2006;7:1-8.
31. İnandi T, Caman OK, Aydin N, et al. Global Health Professions Student Survey-Turkey: secondhand smoke exposure and opinions of medical students on anti-tobacco law. Cent Eur J Public Health 2013;21(3):134-9.
32. İlknur Vatan, Hande Ocakoğlu, Emel İrgil. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Sigara İçme Durumunun Değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2009;8(1):43-8
33. Baykan Z, Naçar M. Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Sigara Kullanımı ve Tütün Kanununa İlişkin Görüşleri. Dicle Tıp Dergisi. 2014;41(3):483-90.
34. World Health Organization. Why tobacco is a public health priority. Available from http://www.who.int/tobacco/ health_priority/en (erişim tarihi: 01.06.2018).
35. Şavlı Emiroğlu P, Taneri PE, Yapa AB ve ark. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen etmenler ile sigara yasağına karşı düşünceleri. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2014;40(2):57-61.
36. Karlıkaya C, Erdoğan S, Çakır E, ve ark. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Sigara Alışkanlığı ve İlişkili Faktörler. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2000;17(3):161-9.
37. Livaditis M, Samakouri M, Kafalis G, et al. Sociodemographic and Psychological Characteristics Associated with Smoking Among Greek Medical Students. Eur Addict Res 2001;7:24-31.
38. Çelikel S, Erkorkmaz Ü, Seyfikli Z. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Öğrencilerinin Sigara İçme Alışkanlıkları ve Nikotin Bağımlılık Algıları. Solunum Dergisi. 2009;11(3):97-104.
39. Çelepkolu T, Atlı A, Palancı Y, et al. Sigara kullanıcılarda nikotin bağımlılık düzeyinin yaş ve cinsiyetle ilişkisi: Diyarbakır örneklemi. Dicle Tıp Dergisi. 2014;41(4):712-6.