YENİ EKONOMİK İDARE HUKUKU: TEKNOLOJİK GELİŞMELER KARŞISINDA İDARENİN İKTİSADÎ HAYATA MÜDAHALESİNDEKİ DEĞİŞİM

İdarenin öncelikle piyasa aksaklıklarını önlemek için başlayan müdahalesi daha sonra sosyal amaçları da içeren bir şekil almıştır. Böylece sadece ekonomik kamu düzeninin sağlanmasının ötesinde piyasanın işleyişinde kamu yararına aykırı her türlü aksaklığın giderilmesi şeklinde bir müdahale türü olan regülasyon kavramı ortaya çıkmıştır. Veri temelli dijital ekonomi ile verilerin ve mahremiyetin korunması, inovasyonun teşviki ve fikri mülkiyet hakları da regülasyonun konusu haline gelmiştir. Bu konuların regülasyonu hem verileri ve mahremiyeti koruyan tasarımların tercih edilmesi ve dürtme gibi yeni müdahale yöntemlerinin geliştirilmesini hem de münhasır haklar tanımak yerine açık erişimi önceleyen bir yaklaşımı zorunlu kılmıştır. Ayrıca etik ilkeler oluşturulması ve kılavuzlar hazırlanması gibi yöntemler de bu regülasyonda kullanılmıştır. İdarenin piyasaya müdahalesi bunu meşru kılan bir sebebe dayanarak kanunla yapılmalıdır. Düzenleme şeklindeki müdahale, düzenlemenin ekonomik etkileri değerlendirilerek yapılmalı ve paydaşların katılımını sağlayan, geçiş süreci öngören ve düzenlemeyi bir takvime bağlayan bir idari usul çerçevesinde gerçekleştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Regülasyon, Endüstri 4.0, veri koruma, yumuşak hukuk, idari usul.

THE NEW LAW OF ECONOMIC ADMINISTRATION: CHANGE IN THE INTERVENTION OF THE ADMINISTRATION IN ECONOMIC LIFE AGAINST TECHNOLOGICAL DEVELOPMENTS

Government intervention into the market, which started primarily to prevent market failures, then took a form that included social purposes. Thus, the concept of regulation emerged, which is a type of intervention in the form of eliminating all kinds of disruptions contrary to the public interest in the functioning of the market, not only establishing the economic public order. With the data-driven digital economy, the protection of data and privacy, the promotion of innovation and intellectual property rights have also become the subject of regulation. The regulation of these issues required both the preference of designs that protect data and privacy, and the development of methods such as nudging, as well as an approach that prioritizes open access rather than granting exclusive rights. In addition, methods such as establishing ethical principles and preparing guidelines (soft law) were used in this regulation. Government intervention into the market should be done by law based on a reason that justifies it. The intervention in the form of regulation should be carried out by evaluating the economic effects of the regulation and within the framework of an administrative procedure that ensures the participation of stakeholders, envisages a transition process, and connects the regulation to a timetable.

Keywords:

Regulation, Industry 4.0, data protection, soft law, administrative procedure.,

PDF

___

Akıllıoğlu T, “İdari Usul ve Kişisel Verilerin Korunması”, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Akyılmaz B, “İkibinli Yıllarda Türkiye’de İdari Usul: Yoksa Var Mı?”, Danıştay ve İdari Yargı Günü 148. Yıl Sempozyumu, Danıştay Yayınları No. 91, 2016.
Akyüz Bilge C, Unutulma Hakkı ve Türk Hukuku’nda Görünümü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı, 2008, Ekonomi ve Hukuk, Cilt 4, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Atiyas İ, “Ne İçin ve Nasıl Regülasyon” in Devletin Düzenleyici Rolü, TESEV Yayınları 19, 2000.
Bakhoum M, vd. (eds.), Personal Data in Competition, Consumer Protection and Intellectual Property Law, Springer, 2018.
Banterle F, “Data Ownership in The Data Economy: A European Dilemma” içinde Tatiana-Eleni Synodinou vd. (eds.), EU Internet Law in the Digital Era, Springer, Cham, 2020.
Banterle F, “The Interface Between Data Protection and IP Law: The Case of Trade Secrets and The Database Sui Generis Right in Marketing Operations, and The Ownership of Raw Data in Big Data Analysis” içinde Mor Bakhoum vd. (eds.), Personal Data in Competition, Consumer Protection and Intellectual Property Law, Springer, 2018.
Beverley-Smith H, “Rights in Data and Information” içinde Rochelle Dreyfuss / Pila Justine (eds.), The Oxford Handbook of Intellectual Property Law, Oxford University Press, 2018.
Beverley-Smith H, vd., Privacy, Property and Personality: Civil Law Perspectives on Commercial Appropriation, Cambridge University Press, 2005.
Brownsword R / Scotford E / Yeung K, Law, “Regulation, And Technology: The Field, Frame, and Focal Questions” içinde Roger Brownsword / Eloise Scotford / Karen Yeung (eds.), The Oxford Handbook of Law, Regulation and Technology, Oxford University Press, 2017.
Buiten M. C, “Regulating Data Giants: Between Competition Law and Data Protection Law” içinde Klaus Mathis / Avishalom Tor (eds.), New Developments in Competition Law and Economics, Economic Analysis of Law in European Legal Scholarship 7, Springer, 2019.
Cassese S, “New Paths for Administrative Law: A Manifesto”, 2012, 10(3), International Journal of Constitutional Law, s. 603-613.
Conseil d’Etat Annual Study 2015: The Economic Action of Public Persons (Annual Study 2015), Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Conseil d’Etat Annual Study 2014: Fundamental Rights in the Digital Age, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Cuéllar M, Mashaw J. L, “Regulatory Decision-Making and Economic Analysis”, içinde Francesco Parisi (ed.), The Oxford Handbook of Law and Economics, Volume 3, Public Law and Legal Institutions, Oxford University Press, 2017.
Determann L, “No One Owns Data”, 2018, 70(1), Hastings Law Journal, Erişim Tarihi 13 Ocak 2022.
Dorwart H, / Mykhalchenko O, 8. Data Regimes: An Analytical Guide for Understanding How Governments Regulate Data, Special Collection on Artificial Intelligence, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Drexl J, Designing Competitive Markets for Industrial Data- Between Propertisation and Access, Max Planck Institute for Innovation & Competition Research Paper No. 16-13, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Düğer S, İdarenin Faaliyetleri ve Endüstri 4.0, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Erdoğan C, Nesnelerin İnternetinin Kamu Hizmetlerine İnovatif Etkileri ve Büyük Veri Yönetimi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, LPE, Bilişim ve Teknoloji Hukuku Yüksek Lisans Programı, İstanbul, 2018.
Ethics Guidelines for Trustworthy AI, High-Level Expert Group on Artificial Intelligence, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Fabbrini F, Celeste E, “The Right to Be Forgotten in the Digital Age: The Challenges of Data Protection Beyond Borders.”, 2020, 21(1), German Law Journal, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021, s. 55–65.
Falcıoğlu E, Düzenleyici ve Denetleyici Kurulların İdari İşlemlerinde Yargısal Denetimin Kapsamı ve Etkinliği, İstanbul Üniversitesi, SBE, Kamu Hukuku A.D., Doktora Tezi, İstanbul, 2018.
Finck M, Automated Decision-Making and Administrative Law içinde Peter Cane vd. (eds.), Oxford Handbook of Comparative Administrative Law, Oxford University Press, 2020.
Gözler K, İdare Hukuku, Cilt II, Ekin, 2009.
Güneş İ, “‘Creative Commons’ (Yaratıcılığı Teşvik Eden) Lisansların Hukuki Durumu”, 2013, 8(78), Terazi Hukuk Dergisi, s. 21-23.
Güran S, “ABD'nde Ekonomik Hayatın Düzenlenmesi”, 1985, 6(1-3), İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, s. 129-140.
Gürsel O, “Ekonomik Kamu Düzeni ve Devletin Ekonomiye Müdahalesi”, 2015, (6), Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, s. 363-393.
Handbook on European Data Protection Law 2018 Edition, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Harlow C, / Rawlings R, Law and Administration, Cambridge University Press, 2009.
Hauriou M, La Jurisprudence Administrative De 1892 À 1929, Sirey, Tome 2.
Heinemann A, “Blocking Patents and The Process of Innovation” içinde Klaus Mathis / Avishalom Tor (eds.), New Developments in Competition Law and Economics, Springer, 2019. s. 149-168.
Holland J, Webb J, Learning Legal Rules, Oxford University Press, 2016.
Industry 4.0 and the Legal Challenges, Digital Business, Autonomous Systems, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Jones H. S, The French State in Question, Cambridge University Press, 2002.
Kaya M. B, Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Kişisel Verilerin Korunması, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Leitzel J, Concepts in Law and Economics: A Guide for The Curious, Oxford University Press, USA, 2015.
Lundqvist, B, “Big Data, Open Data, Privacy Regulations, İntellectual Property and Competition Law in an Internet-of-Things World: The İssue of Accessing Data” içinde Mor Bakhoum vd. (eds.), Personal Data in Competition, Consumer Protection and Intellectual Property Law, Springer, 2018.
Lynskey O, The Foundations of EU Data Protection Law, Oxford University Press, 2015.
Mandel G. N., “Legal Evolution in Response to Technological Change” içinde Roger Brownsword, / Eloise Scotford / Karen Yeung (eds.), The Oxford Handbook of Law, Regulation and Technology, Oxford University Press, 2017.
Mathis K, “Cultures of Administrative Law in Europe: From Weberian Bureaucracy to ‘Law and Economics” içinde Klaus Mathis (ed.), Law and Economics in Europe Foundations and Applications, Springer, Dordrecht, 2014.
Misuraca G, vd., AI Watch-Artificial Intelligence in Public Services: Overview of the Use and Impact of AI in Public Services in the EU, JRC Working Papers, 2020, Jrc120399.
Moses L. B, “Regulating in the Face of Sociotechnical Change” içinde Roger Brownsword / Eloise Scotford / Karen Yeung (eds.), The Oxford Handbook of Law, Regulation and Technology, Oxford University Press, 2017.
Onar S. S, İdare Hukukunun Umumi Esasları I. Cilt, İsmail Akgün Matbaası, 1966.
Perroud, Thomas, “Administrative Law and Competition: How Administrative Law Protects the Market? Leviathan As an Ordinary Market Player in Europe?”, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Sarı Ö. K, İdare Hukuku Bağlamında E-Devlet Dönüşümü ve UYAP, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, SBE, Kamu Hukuku A. D., Kırıkkale, 2019.
Savaş V, “Anayasalarda Ekonomik Hak ve Özgürlükler: TC Anayasaları Örneği”, 1989, (6), Anayasa Yargısı Dergisi, s. 175-203.
Scassa T, Data Ownership, CIGI Papers No. 187- Ottawa Faculty of Law Working Paper No. 2018-26, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021, s. 17.
Sevig, V. R, “Borçlar Hukuku ve İktisat”, 1950, 7(3), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 227-265.
Sharma S, Data Privacy and GDPR Handbook, John Wiley & Sons, New Jersey, 2019.
Simon Castellano P, “The Right to be Forgotten Under European Law: A Constitutional Debate”, 2012, 16 (1), Lex Electronica, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Stalla-Bourdillon S, Re-Allocating Horizontal and Vertical Regulatory Powers in the Electronic Marketplace: What to do with Private International Law içinde Fabrizio Cafaggi / Horatia Muir-Watt (eds.), The Regulatory Function of European Private Law. Cheltenham, Edward Elgar, 2009, s. 290-342.
Tan T, “Anayasal Ekonomik Düzen”, 1990, 7, Anayasa Yargısı, s. 159-178.
Tan T, “Yeni Anayasa Hazırlıkları ve Ekonomi” içinde Serap Yazıcı vd. (eds.), Prof. Dr. Ergun Özbudun'a Armağan, Yetkin Yayınevi, 2008.
Tan T, Ekonomik Kamu Hukuku Dersleri, Turhan Kitabevi, Ankara, 2010.
Tekinsoy M. A, “Bağımsız İdari Otoriteler ve Regülasyon Anlayışı-Tartışmalar, Sorunlar”, 2007 (65), Ankara Barosu Dergisi, s. 119-134.
Tushnet R, “Intellectual Property as a Public Interest Mechanism” içinde Rochelle Dreyfuss, Pila Justine (eds.), The Oxford Handbook of Intellectual Property Law, Oxford University Press, 2018.
Ulusoy A. D, Yeni Türk İdare Hukuku, Yetkin Yayınları, 2020.
Ulusoy A. D, “Erkler Ayrılığı ve Yürütme-Yargı İlişkileri Bağlamında Kabahatler Kanununun Değerlendirilmesi”, Danıştay ve İdari Yargı Günü 140. Sempozyumu, 12 Mayıs 2008, Danıştay Yayınları, No: 77.
Vaidhyanathan S, Intellectual Property: A Very Short Introduction, Oxford University Press, 2017.
Vancauwenberghe G, Crompvoets J, Governance of Open Data Initiatives, içinde Bastiaan Van Loenen vd. (eds.), Open Data Exposed, TMC Asser Press, The Hague, 2018.
Vosskuhle A, Wischmeyer T, “The ‘Neue Verwaltungsrechtswissenschaft’ against the Backdrop of Traditional Administrative Law Scholarship” içinde Susan Rose Ackerman / Peter L. Lindseth (eds.), Comparative Administrative Law, 2nd Ed., Edward Elgar Publishing, 2017.
Wacks R, Privacy: A Very Short Introduction, Oxford University Press, 2015.
Yeung K, “A Study of the Implications of Advanced Digital Technologies (Including AI Systems) for the Concept of Responsibility Within a Human Rights Framework”, 2018, 05, MSI-AUT, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.
Yıldırım E, İdari Kolluk Faaliyetinin Özel Hukuk Kişilerince Görülmesi, İstanbul Üniversitesi, SBE, Kamu Hukuku ABD, YL Tezi, İstanbul.
Yılmaz S, Çavuşoğlu G. F, Kişisel Verileri Koruma Hukuku, Yetkin Yayınları, 2020.
Yücedağ N, “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Kapsamında Genel İlkeler”, 2019, 1(1), Kişisel Verileri Koruma Dergisi, s. 47-63.
Zuiderveen Borgesıus F, Steenbruggen W, “The Right to Communications Confidentiality in Europe: Protecting Trust, Privacy, and Freedom of Expression”, 2019, 20(1), Theoretical Inquiries in Law, Erişim Tarihi 05 Temmuz 2021.