Menkul Kıymet Borsalarında Alım Satıma Aracılık Faaliyeti Kapsamında Aracı Kurumlarla Yatırımcılar Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği

Menkul kıymet borsalarında alım satım işlemi yapmak isteyen yatırımcıların, Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca kurulan ve Borsa üyelik belgesini haiz bir aracı kurum ile alım satıma aracılık çerçeve sözleşmesi imzalaması gerekmektedir. Anılan sözleşme dairesinde aracı kurum, yatırımcının temsilcisi sıfatıyla, yatırımcı emirlerini Borsa’ya iletmektedir. Yatırımcı ile aracı kurum arasındaki ilişkinin hukuki niteliği, aracılığın aracı kurum tarafından kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına başkası hesabına gerçekleştirilmesine göre değişiklik göstermektedir. Bu çerçevede, anılan ilişkinin vekalet, komisyon veya satış sözleşmesinin unsurlarını içermesi mümkündür. Yatırımcı ve aracı kurumun söz konusu ilişkiden kaynaklanan değişik hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Yatırımcı, aracı kuruluş, fi nansal aracılık, menkul kıymet borsası, menkul kıymet alım satımı, vekâlet ve komisyon sözleşmesi.

Investors who wish to make a purchase and sale transaction in the securities exchange have to sign a purchase and sale framework contract with an intermediary institution which is established in accordance with Capital Markets Law and, has an exchange membership certiŞ cate. Within the context of this contract, the intermediary institution, as an agent of investor, transmits the investor’s orders to the securities exchange. The legal aspect of the relationship between intermediary institution and investor differs in connection with the intermediation carried out by intermediary institution in its own name and for its own account, in the name and for the account of another, and in its own name for the account of another. With this respect, this relationship may comprise the elements of power of attorney, commission or sale contracts. There are various rights and obligations arising from this relationship for investor and intermediary institution

Keywords:

Investor, intermediary institution, fi nancial intermediation, securities exchange, securities trading, power of attorney and commission contract.,

PDF

___

ACAR, Faruk, “Sermaye Piyasası Hukukunda Aracılık Faaliyeti ve Ara- cılık Yüklenim Sözleşmesi”, Prof. Dr. Vecdi ARAL’a Ar- mağan, Kocaeli, 2001
ARKAN, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, Ankara, 2004
ATAMER, Yeşim, Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması Çerçevesinde Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi, İstanbul, 2001
AYAN, Mehmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler; Konya, 2002
BARLAS, Nami, “Çerçeve Sözleşme Kavramı ve Çerçeve Sözleşmenin Özellikleri”, Prof. Dr. Erdoğan MOROĞLU’na 65. Yaş Günü Armağanı, İstanbul, 1999
BERZEK, Ayşe Nur, “Sermaye Piyasasında Aracılık Faaliyeti”, Prof. Dr. Reha POROY’a Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1995
EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2006
ERGİNCAN, Yakup, “Hisse Senetlerinin Kaydileştirilmesi: Dünya ve Türki- ye Uygulaması”, Geleneksel Finans Sempozyumu 2004, C. 2, İstanbul, 2005
GÖKYAYLA DEMİR, Cemile, “Aracı Kuruluşların İkinci El Piyasalardaki Alım-Satıma Aracılık Faaliyetlerinden Doğan İspat So- runları”, Prof. Dr. Mahmut TevŞ k BİRSEL’e Armağan, İzmir, 2001
GÜNAL, Vural, Sermaye Piyasası Hukuku, Ankara, 1986
İNCEOĞLU, Mehmet Murat, Sermaye Piyasasında Aracı Kurumların Hukuki Sorumluluğu, Ankara, 2004
KIRCA, İsmail, Hukuki Yönüyle Borsa Opsiyon İşlemleri, Ankara, 2000
KONURALP, Haluk, KONURALP, Aynur, “Borsa Uyuşmazlıkları”, Prof. Dr. Ali BOZER’e Armağan, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1998
KUNTALP, Erden, Karışık Muhtevalı Akit, Ankara Üniversitesi Hukuk Fa- kültesi Yayınları, Ankara, 1971
MANAVGAT, Çağlar, “Sermaye Piyasası Kanunu’nun 10/A Maddesi Hük- müne Göre Kaydi Sistemin Esasları”, AÜHFD, C. 50, S. 2, 2001
MANAVGAT, Çağlar, Sermaye Piyasasında Aracı Kurumlar, Ankara, 1991
ÖNAL, Recep, Sermaye Piyasasında Aracı Kurumlar, Türkiye’de Serma- ye Piyasası (Araçlar ve Kuruluşlar), Seminer Tebliğleri- Tartışmalar-Panel, İstanbul, 1984
REİSOĞLU, Sefa, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2000
SÜMER, Ayşe, Türk Sermaye Piyasası Hukuku ve Seçilmiş Mevzuat, İstan- bul, 2002
TANDOĞAN, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. 2, Ankara, 1987
TEKİNALP, Ünal, “Nama Yazılı Kaydi Payların Devrinde Merkezi Kayıt Kuruluşu Kayıtlarının Etkisi”, Prof. Dr. Tahir ÇAĞA’nın Anısına Armağan, İstanbul, 2000
TURANBOY, Asuman, “2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na 4487 Sa- yılı Kanunla Eklenen 10/A Maddesine Göre Kaydi Değer Düzenlemesi”, AÜHFD, C. 48, S. 1-4, 1999
TURANBOY, Asuman, Varakasız Kıymetli Evrak, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, Ankara, 1998
ÜNAL, Oğuz Kürşat, Aracı Kurumlar: Türk ve Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Aracı Kurumlar, Ankara, 1997
YASAMAN, Hamdi, Menkul Kıymetler Borsası Hukuku, İstanbul, 1992
ZEVKİLİLER, Aydın, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Yenilenmiş 8. Baskı, Ankara, 2004