HUKUK KLİNİKLERİ: BEKLENTİLER, UYGULAMALAR VE KKTC HUKUK FAKÜLTELERİ AÇISINDAN OLANAKLAR

Hukuk kliniği, hukuk eğitiminin geleneksel biçimine alternatif bir yaklaşım sunan, birbiriyle bağlantılı iki önemli amaca yönelmiş bir eğitim ve öğretme metodudur. Hukuk eğitim modelinin katı ve şekilci yaklaşımının sonucunda, hukuk fakültesinden mezun olan öğrenciler, hukuk uygulaması hakkında bilgi sahibi olmadan mezun olup, meslek hayatına atılmaktadır. Hukuk kliniklerinin pedagojik hedefi meslek öğretmek ve her türlü deneyime dayalı, uygulamalı ve katılımcı eğitimdir. Öğrencilerin çeşitli beceriler ve değerler kazanmaları amaçlanırken, bu hedeflerin sağlanması, hukuk hizmetini alacak kişilere kaliteli bir hizmetin verilmesi sonucunu doğuracaktır. Dolayısıyla iyi ve etkili bir hukuk eğitimi, sunulacak adalet hizmetinin kalitesini de belirleyecektir. Bu amaçlara yönelmiş hukuk klinikleri farklı biçimlerde sürdürülmektedir. Klinik çalışmalarının farklı yapılanmasında o bölgenin sosyo-ekonomik ve kültürel koşulları, dolayısıyla hukuksal bağlam önem arzetmektedir. Türkiye’de hukuk klinikleri, hukuk eğitimindeki aksaklıkların çözümü bağlamında, son yılların önemli konu başlıklarından biridir. Türkiye’de hukuk eğitiminin geleneksel biçimine karşı, hukuk kliniklerinin “deneyimsel öğrenme” yaklaşımı farklı hukuk fakültelerinde hayata geçirilmektedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin hibrid hukuki yapısı ve farklı kültürlerden beslenen sosyal karakteri, adada öğrenim gören hukuk fakültesi öğrencileri açısından, farklı bir hukuk kliniği deneyimi sağlayabilir ve kliniklerden beklenen faydayı artıran unsurlar olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Hukuk eğitimi, hukuk klinikleri, deneyim, hukuk uygulaması, adalete erişim

PDF

___

Adalet Bakanlığı, Adalet Bakanlığı Stratejik Planı (2015-2019). (http://www.adalet.gov.tr/stratejikplan/AdaletBakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1StratejikPlan%C4%B12010-2014.pdf., erişim 17.01.2019)
Adalet Bakanlığı, Adalet Bakanlığı Yargı Reformu Stratejisi 2015. (http://www.sgb.adalet.gov.tr/yargi_reformu_stratejisi.pdf., erişim 17.01.2019)
AKÇAOĞLU, Ertuğrul: “Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin Kuruluşu ve İlk Günleri.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C. 21, S. 80, Ocak-Şubat 2009, s. 367–79.
ANSAY, Tuğrul: “Hukuk Eğitiminde Reform (Bir Deneme).” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 26, S. 1–2, 1969, s. 261–321.
AZAPAĞASI, Alpaslan/ İNAN, Kubilay/ YILMAZ, Jale/ TOKAR GÜNEŞ, Zuhal (editörler): Uluslararası Hukuk Klinikleri Sempozyumu, Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, 2017.
BLOCH, Frank S./ MENON, N.R. Madhava: “The Global Clinical Movement.”, The Global Clinical Movement- Educating Lawyers for Social Justice, ed. BLOCH, Frank S., New York, Oxford University Press, 2011, s. 267-277.
BLOCH, Frank S./ NOONE, Mary Anne: “Legal Aid Origins of Clinical Legal Education”, The Global Clinical Movement- Educating Lawyers for Social Justice, ed. BLOCH, Frank S., Oxford University Press, 2011, s. 153-166.
CAN, Cahit: Hukuk Sosyolojisinin Antropolojik Temelleri ve Genel Gelişim Çizgisi, 3. baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2011.
CAPPELLETTİ, Mauro/ GARTH, Bryant: “Access to Justice: The Newest Wave in the Worldwide Movement to Make Rights Effective”, Buffalo Law Review, C. 27, s. 181-292.
CHODOSH, Hiram: “Hukuk Eğitimi: Trendler, Sorunlar ve Stratejiler”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 1–2, 2001, s. 327–36.
D’AMELIO, Mariano: “Hukuk Kliniği”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, S. 2, 1936, s. 70–74.
EDGEWORTH, Brendan: Law, Modernity, Postmodernity: Legal Change in the Contracting State, Ashgate, 2003.
ERGİNEL, Taner: Kusursuz Yargı Oluşturma Çabaları. Okman Printing Ltd., 2017.
ERKUT, Erhan: Yükseköğretimde Kontenjan Balonu, Ocak 2019. (http://erhanerkut.com/wp-content/uploads/2019/01/KontenjanBalonu.pdf., erişim 21.01.2019)
FRANK, Jerome: “Why Not a Clinical Lawyer-School?”, University of Pennsylvania Law Review and American Law Register, C. 81, S. 8, 1933, s. 907–23.
GÖZLER, Kemal: “Küreselleşme Sürecinde Hukuk Eğitimi”, Legal Hukuk Dergisi, C. 6, S. 69, Eylül 2008, s. 3021–30.
GRIMES, Richard: “Accessing Justice: The Role of Law School Legal Clinics in Conflict-Affected Societies”, Asian Journal of Legal Education, C. 1, S. 2, 2014, s. 71–87.
HİRSCH, Ernst E: Anılarım/ Kayzer Dönemi, Weimar Cumhuriyeti, Atatürk Ülkesi, 13. baskı, Tübitak Yayınları, Ankara, 2017.
HOWARD, Emma: “Legal Aid Cuts: ‘The Forgotten Pillar of the Welfare State’ – a Special Report”, The Guardian, 25 Eylül 2014. (http://www.theguardian.com/law/2014/sep/25/-sp-legal-aid-forgotten-pillar-welfare-state-special-report-impact-cuts., erişim 19.01.2019)
IŞIKTAÇ, Yasemin: “Hukuk Öğretim ve Eğitiminde Etiğin Yeri.” Uluslararası Yargı Etiği Sempozyumu, Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, 2016. KAHN-FREUND, Otto: “Reflections on Legal Education”, The Modern Law Review, C. 29, S. 2, 1966, s. 121–86.
LONBAY, Julian/ TOPRAK, Musa: “Legal Clinics in Turkey”, Clinical Legal Education in Asia/ Accessing Justice for the Underprivilege, ed. PROSUN SARKER, Shuvro, New York, Palgrave Macmillan, 2015, s. 215-227.
MACDONALD, Roderick A.: “Access to Justice in Canada Today- Scope, Scale, Ambitions”, Access to Justice for a New Century: The Way Forward, ed. BASS et al., The Law Society of Upper Canada, 2004, s. 19-112.
McQUOID, David: “The History and Purpose of the Clinical Legal Education/ Hukuk Kliniği Öğretiminin Tarihçesi ve Amacı”, Hukuk Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar: Hukuk Klinikleri Uluslararası Sempozyum, ed. AKBAŞ, Kasım/ İNCE, Asuman, Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir, 2013, s. 10-31.
MINOW, Martha: “Marking 200 Years of Legal Education: Traditions of Change, Reasoned Debate, and Finding Differences and Commonalities”, Harvard Law Review, C. 130, S. 9, 2017, s. 2279–2297.
ÖZTOPRAK SAĞIR, Meral: Güncel Gelişmeler Işığında Türkiye’de Hukuk Eğitimi, Türkiye Barolar Birliği, Ankara, 2010.
TOPÇUOĞLU, Hamide: Hukuk Sosyolojisi, 3. baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1969.
TURHAN, Turgut: “Tarihsel Bakış Açısıyla Kıbrıs Türk Hukuk Sistemi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 57, S. 2, 2008, s. 253–86.
UYGUR, Gülriz: “Hukuk Eğitiminde Geliştirilmesi Gereken Yetiler, Hukuk Felsefesi Öğretimi ve Alternatif Metotlar”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi 18, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul, 2008, s. 166-176.
UYGUR, Gülriz: Hukukta Adaletsizliği Görmek, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 2013.
V. KRICHMANN, Julius Hermann: “İlim Olmak Bakımından Hukukun Değersizliği”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 1, 1949, s. 181–212.
WILSON, Richard J.: “Gelişmekte Olan ve Yeni Demokratikleşen Ülkelerde Adaletin Sağlanmasını Geliştirmede Araç Olarak Uygulamalı Hukuk Eğitimi”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, 1997, s. 79–94.
Yükseköğretim Kurulu, Yükseköğretim Program Atlası. (https://yokatlas.yok.gov.tr/, erişim 20/01/2019)
YÜRÜK, Ayşe Tülin: “Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Klinik Hukuk Eğitimi Süreci Nasıl Başladı, Nasıl Devam Edecek?” Hukuk Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar: Hukuk Klinikleri Sempozyumu, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Eskişehir, 2013.