Maddi gerçeğin araştırılmasının ve ortaya çıkarılmasının, bilimsel yöntemlerle ve bilimsel verilere dayalı olarak icrasının taşıdığı önem kadar, bu amaçla kişilerin bedeni üzerinde muayene yapılabilmesinin, kişilerin vücudundan biyolojik örnekler alınabilmesinin, bu örnekler üzerinde bilimsel inceleme yapılabilmesinin ve bu inceleme sonucunda elde edilen verilerin muhafazasının insan haklarıyla ilişkisi itibarıyla da sorunlarla karşı karşıya bulunmaktayız. Maddi gerçeğin araştırılması uğuna özellikle iç beden muayenesine tabi tutulmasıyla kişinin sağlığı bakımından tehlike oluşması, kişinin özel (cinsel) hayatının gizliliğinin ortadan kaldırılması, vücuttan alınan biyolojik örnekler üzerinde yapılan moleküler genetik inceleme sonuçlarının (DNA verilerinin) muhafazası bağlamında önemli hukuki sorunlar ortaya çıkmaktadır Bu işlemler bağlamında ilgilinin rızasının hukuki değer taşıyıp taşımadığı, kişinin rıza göstermemesine rağmen bu işlemlerin yapılabilirliği, bu işlemlerin herhangi bir hak ihlaline mahal vermeden hukuk zemininde yapılabilmesi bakımından kimlerin ne ölçüde yetkili olduğu hususlarına açıklık getirmek gerekmektedir. Konunun kişi hak ve hürriyetleriyle sıkı ilişkisi dolayısıyla, Türkiye’nini taraf olduğu milletlerarası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükleri dikkate alınarak, mevzuatımızda kişinin vücudundan biyolojik örnek alınması, alınan biyolojik örnekler üzerinde inceleme yapılması ve tespit edilen bilimsel verilerin somut bir uyuşmazlık bağlamında delil olarak kullanılması ile ilgili karar ve işlem süreçleri, ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Bu çalışma, söz konusu düzenlemelerin rıza ve yetki bağlamındaki hükümlerine yönelik ve keza, eksik kalan yönlerine işaret zımnında açıklamalar içermektedir.

Seeking and revealing of the material truth should be done according to scientific methods and be based on scientific data. However, this requirement confronts us with human rights related issues arising from the physical examination of the individuals and collecting biological samples from them, upon which further scientific studies would be conducted and the related data would be stored. Actions taken for the sake of seeking the material truth triggers legal problems in the context of endangering one’s health as a result of internal bodily physical examination, violation of private (sexual) life and storage of molecular genetic test data (DNA data) obtained after studying of biological samples taken from the individuals. Within the context of all these activities, the question of whether the consent of the individuals bear any significance, whether such actions can be performed despite the lack of such consent and who is, and to what extent, is in charge in order to enable the performance of such actions without resulting in violation of any fundamental rights should be clarified. Taking into account the close relation of the topic with the human rights and that Turkey has several obligations coming from the international treaties to which she is a party, taking biological samples from an individual’s body, examination thereof and the decisions and processes regarding the admissibility of the evidence obtained in this manner are covered by a detailed body of rules. This study includes explanations on the provisions regarding consent and authority, in addition to other necessary aspects of such regulations.