Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması

İdare, faaliyetlerini kamu görevlileri eliyle yürütmektedir. Vatandaşların kamu hizmetine girme hakkı Anayasa’nın 70’inci maddesinde teminat altına alınmıştır. Kamu hizmetine girme hakkı ise yürütülecek kamu hizmetinin niteliği ile yakından ilgilidir. Kamu hizmetine alınacak personel hem kamu hizmetinin gerektiği gibi sunulmasını sağlayacak nitelikte olmalı hem de devlete, Anayasa ve kanunlara sadakat içerisinde hareket etmelidir. Bunu sağlamanın yollarından biri ise güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması uygulamasıdır. Fakat güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması uygulamasının gerekli hukuki dayanağa ve düzenlemeye kavuşması uzun zaman almıştır. Yapılan düzenlemelere rağmen belirsiz ve sübjektif niteliğinden dolayı tartışma konusu olmaya devam etmiştir. Bu konudaki son düzenleme ise 2016 yılında ilan edilen olağanüstü hal sonrasında çıkarılan olağanüstü hal kanun hükümde kararnameleri ile yapılmış ve kamu hizmetine alınmada temel kural olacak şekilde düzenlenmiştir. Bu çalışmada güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının hukuki dayanakları, yapılan düzenlemeler ve uygulaması ele alınacaktır.

SECURITY INVESTIGATION AND ARCHIVE RESEARCH

The administration, run its processes via public officials. The right to enter public service, is guaranteed by the 70th article of Constitution of Republic of Turkey. The right to enter public service, is closely related with the qualification of the public service which runs. The personnel which will enter public service, must has the quality which provides that carrying out the public service as required, and also he must act in loyalty with the State, the Constitutional and laws. One way to ensure that is the security investigation and archive research. It had token very long time that the security investigation and archive research have legal basis and regulation. It is continued to be subject of argument, due to its qualification is uncertain and subjective, in spite of the regulations that was made. The last regulation about this issue, was made by the decrees having force of law issued during periods of state of emergency which was enacted after the state of emergency which was declared on 2016. And they were regulated as a rule of thumb for recruitment into public service. In this study, the legal basis of the security investigation and archive research, the regulations that were made and their practices are going to be discussed.

___

  • AKER, Önder: “ILO Ayrımcılık Sözleşmesi Açısından Kamu Hizmetine Girme ve Hizmette Kalma hakkı”, İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri Sempozyum ve Açık Oturum Bildiriler ve Tartışmalar, Yay. Haz. Mesut GÜLMEZ, TODAİE Yayınları, Ankara 1992, (s. 203-208). AKSOY, Muammer: “Güvenlik Soruşturması Denilen Hukuksal Sapıklığın MİT Raporları Işığında Korkunç Yanlış ve Yalanlar Işığında Değerlendirilmesi”, Bahri Savcı’ya Armağan, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, Ankara 1988, (s. 69-165). ATAY, Ender Ethem: İdare Hukuku, 4. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2014. AVCI, Mustafa: Devlet Memurları Kanunu Kapsamında Kamu Görevliliğine Giriş, Yetkin Yayınevi, Ankara 2009. CAN, Osman/ŞİMŞEK AKTAŞ, Duygu: “Olağanüstü Hâl Dönemi Kanun Hükmünde Kararnamelerinin Yargısal Denetimi Üzerine”, MUHF–HAD, C.23, S.1, (s. 13-43). FENDOĞLU, Hasan Tahsin: Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara 2015. GİRİTLİ, İsmet/BİLGEN, Pertev/AKGÜNER, Tayfun/BERK, Kahraman: İdare Hukuku, 6. Baskı, Der Yayınları, İstanbul 2013. GÖZLER, Kemal: İdare Hukuku, Cilt 2, 2. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa 2009. GÖZLER, Kemal: Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukuki Rejimi (2000a), Ekin Yayınevi, Bursa 2000. GÖZLER, Kemal: Türk Anayasa Hukuku (2000b), Ekin Yayınevi, Bursa 2000, s. 766. GÖZÜBÜYÜK, Şeref/TAN, Turgut: İdare Hukuku, Cilt 1, 7. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2010. GÜNDAY, Metin: İdare Hukuku, 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara 2013. GÜNDAY, Metin: “OHAL, İhraç KHK’leri ve Hukuki Durum”, Ankara Barosu Dergisi, S. 1, 2017, (s. 29-39). KAMAN KARAN, Nur: Devlet Memurluğunun Sona Ermesi, Seçkin Yayınevi, Ankara 2003. KAPANİ, Münci: Kamu Hürriyetleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1981. KARAHANOĞULLARI, Onur: “Güvenlik Soruşturması”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi C. 53, S. 1-4, 1998, (s.159-185). KONUK, Mithat: “Olağanüstü Hal Kapsamında Yayımlanan Kanun Hükmünde Kararnamelerin Özellikleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 65, 2016, (s. 2177-2194). KUZU, Burhan: Olağanüstü Hal Kavramı ve Türk Anayasa Hukukunda Olağanüstü Hal Rejimi, Kazancı Yayınları, İstanbul 1993. MEMİŞ, Emin: “Mevzuatımızda ve Uygulamada Kamu Hizmetine Girme/Çekilme Hakları, Arşiv Araştırması ve Güvenlik Soruşturması Analizleri”, İdare Hukuku Sempozyumu (Kamu Personeli Sorunları), Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 4-5 Nisan 2003, (s. 209-262). Olağanlaşan OHAL: KHK’ların Yasal Mevzuat Üzerindeki Etkileri, https://tr.boell.org/sites/default/files/ohal_rapor_web.pdf, (s.e.t.1.10.2018). Olağanüstü Hal Tedbir Ve Düzenlemeleri 31 Ağustos 2017, http://www.ihop.org.tr/wp-content/uploads/2017/09/Olağanüstü-Hal-Tedbir-veDüzenlemeleri-31-Ağustos-2017.pdf, (s.e.t. 1.10.2018). ÖDEN, Merih: “Anayasa Mahkemesi Ve Olağanüstü Hal Ve Sıkıyönetim Kanun Hükmünde Kararnamelerinin Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.58, S.3, 2009, (s. 659-692). ÖZBUDUN Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 15. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara 2014. SEZER, Yasin: Türk Mahkemeleri ve Avrupa Topluluğu Adalet Divanı Kararları Işığında Kamu Hizmetine Girme Hakkı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2006. SEZER, Yasin: “Kamu Hizmetine Girme Hakkı”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 3-4, 2003, (s. 153-171). TAN, Turgut: İdare Hukuku, 5. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2016. YILDIRIM, Turan/YASİN, Melikşah/KAMAN, Nur/ÖZDEMİR, H. Eyüp/ÜSTÜN, Gül/OKAY TEKİNSOY, Özge: İdare Hukuku, 6. Baskı, XII Levha Yayıncılık, İstanbul 2015. YÜZBAŞIOĞLU, Necmi: 1982 Anayasası ve AYM Kararlarına Göre Türkiye’de KHK Rejimi, Beta Yayınevi, İstanbul 1996. ZABUNOĞLU, Yahya Kazım: İdare Hukuku, Cilt 1, Yetkin Yayınevi, Ankara 2012. ZABUNOĞLU, Yahya Kazım: “Kamu Hizmetine Girme, Hizmette Kalma ve Yükselme Hakkı”, İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri Sempozyum ve Açık Oturum Bildiriler ve Tartışmalar, Yay. Haz. Mesut GÜLMEZ, TODAİE Yayınları, Ankara 1992. ZAFER, Hamide: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 4. Baskı, Beta Yayınevi, Ankara 2015.