5941 Sayılı Çek Kanunu'nda düzenlenen idari ve cezai yaptırımlar
5941 sayılı Çek Kanununda 6273 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle birlikte, cezai hükümlerin Anayasa m. 13, m. 38/8 ve m. 48/1e aykırı olduğu, borcunu ödemeyene hapis cezasına dönüşen adli para cezası vermenin hiçbir anlamı olmadığı yönündeki eleştiriler doğrultusunda, çekin karşılığının çıkmaması halinde uygulanan cezai yaptırımlar kaldırılmıştır. Bunun yerine AB ülkelerinde olduğu gibi idari yaptırım niteliğindeki çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı getirilmiştir. Fakat bu durum istemeden de olsa borçlunun haklarının alacaklıdan daha çok korunmasına yol açmıştır. Ahde vefanın bir ahlaki değer olarak önemini koruduğu toplumlar açısından yeterli olabilecek idari yaptırımlar, borcunu üstlenme ahlakı sarsılmış Türk ticari hayatına uymadığı için Türkiyede borcunu ödememeyi alışkanlık haline getirenler adeta Hintlilerin kutsal ineği gibi dokunulmaz hale gelmiştir. Bu bakımdan çekin karşılığının ödenmemesi, sadece hukuki bir sorun değil, aynı zamanda sosyolojik bir sorundur.
Administrative and penal sanctions Established under the check Law numbered 5941
In accordance with the critics pointing out that penal provisions are incompatible with the articles numbered 13, 38/8 and 48/1 of the Constitution, that it is totally insignificant to give judicial fine convertible to imprisonment to those who do not pay their debts, the penal sanctions applied in case of dishonored checks have been abrogated together with the Law numbered 6273 which amended the Check Law numbered 5941. Instead, the interdictions to make out a check and open a check account have been introduced as in the EU countries. However, this situation has led to the protection of the rights of the debtor more than the creditor, although involuntarily. Since the administrative sanctions which might be enough for societies where the principle pacta sunt servanda keeps its importance as a moral value are not conform to the Turkish commercial life where the moral concerning to undertake liabilities has been outraged, those who get into the habit of not paying their debts in Turkey have become immune, almost as the sacred cow of Indians. In this regard, the non-payment of the check is not only a legal problem, but at the same time a sociological problem.
___
- Ağar, Serkan: Karşılıksız Çek suç Olmaktan Çıkarılıyor!, (www.yaklasim.com, erişim: 15.12.2012).
- Ağar, Serkan/Sandal, A. Evrim: Türk Ceza Kanunu ve 5941 Sayılı Çek Kanunu Kapsamında Karşılıksız Çek Suçu ve Uygulaması, Ankara 2010.
- Alışkan, Murat: Çek Kanunu Kapsamındaki Çek, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi 2009 Kasım, Aralık S. 63, 64, s. 7-38.
- Avcı, Mustafa: Borç İçin Hapis Yasağı Çetin Özek Armağanı, İstanbul 2004, s. 105 vd.
- Aydın, Sema: Sahte ve Tahrif Edilmiş Çekin Ödenmesinden Doğan Sorumluluk KHEBB (www.kazanci.com, erişim: 20.12.2012).
- Bahtiyar, Mehmet: Kıymetli Evrak Hukuku, 9. B. İstanbul 2012.
- Başbüyük, İsa: Karşılıksız Çekte Hapis Cezasının Kaldırılması Üzerine Bir Değerlendirme, ABD, 2012/2, s. 305-319.
- Bilgen, Mahmut: Uygulamada Kambiyo Senetleri (Poliçe, Bono, Çek), Ankara 2010.
- Can, Mertol: Kıymetli Evrak Hukuku (Ders Kitabı), 2. B. Ankara 2012.
- Donaniç, Hayri: Karşılıksız Çeke Hapis Cezası Anayasaya Aykırıdır, Legal Hukuk Dergisi Kasım 2003 S. 11, s. 2737-2743.
- Domaniç, Hayri: Ödenmeyen Çekleri Düzenleyenlere 1-5 Yıl Hapis Cezası ile Çek Bedeli Kadar Ağır Para Cezası Öngören Yeni Kanun Tarihte ve Dünyada Benzeri Bulunmayan Bir Soygun ve Tefecilik Aracıdır, Manisa Barosu Dergisi, 2002, S. 83. s. 9-44.
- Donay, Süheyl: Yeni Çek Kanunu Hakkında Görüşler, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi 2010 MartNisan S. 67, 68, s. 172-194.
- Gedik, Doğan: Hamiline Çek Defteri Yaprağını Kullanmadan Hamiline Çek Düzenleme Suçu, Terazi Hukuk Dergisi Mayıs 2011 Sayı-57.
- Günay, Meryem/Günay, Mehmet: 5941 Sayılı Çek Kanununa Göre Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2010 S. 2, s. 323-346.
- Helvacı, Mehmet: Çek Kanunu Tasarısının Genel Olarak Değerlendirilmesi , Prof. Dr. Reha Poroyun Anısına Armağan, Ankara 2009, s. 229-251.
- Kahyaoğlu, Emin Cem: 5941 Sayılı Çek Kanunu İle İlgili Bazı Tesbitler, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi 2010 Mart, Nisan S. 67, 68, s. 140-148.
- Kayançiçek, Murat: 5941 Sayılı Çek Kanununa İlişkin Eleştiriler ve Değişiklik Önerileri (Uygulama ve Doktrin), Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. 1, Yıl: 3, S. 8, s. 261-292.
- Kendigelen, Abuzer: Çek Hukuku, 4. B. İstanbul 2007.
- Keskin, Sanem Ülkü: Karşılıksız Çekten kaynaklanan Hukuki ve Cezai Sorumluluklar, Ankara 2011.
- Keskin-Kiziroğlu, Serap: 5941 Sayılı Çek Kanununa Göre Karşılıksız Çek Suçu Kazancı KHEBB (www.kazanci. com, erişim: 20.12.2012).
- Kırca, İsmail: 5941 Sayılı Çek Kanunu (Konferans 22 Ocak 2010), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2010.
- Narbay, Şafak: 5941 Sayılı Çek Kanununun Getirdiği Bazı Yenilikler ve Bunların Değerlendirilmesi, Terazi Hukuk Dergisi Mart 2010 S. 43, s. 65-97.
- Pulaşlı, Hasan: Kıymetli evrak Hukukunun Esasları, 3. B. Ankara 2013.
- Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal: Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 16. B. İstanbul 2005.
- Şen, Ersan/Malbeleği, Erkam: Son Değişiklikler Işığında Yeni Çek Kanununda Karşılıksız Çek, 3. B. Ankara 2012
- Soyer-Güleç, Sesim: Borç İçin Hapis Yasağı ve Karşılıksız Çek Suçu, 2. B. Ankara 2011.
- Özbek, Veli Özer: Karşılıksız İşlemi Yapılmasına Sebebiyet Verme Suçu (5941 Sayılı Çek Kanunu M.5/1-3) ve Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı (5941 Sayılı Çek Kanunu m.5/4-10) Ceza Hukuku Dergisi Yıl-5 S. 14 12/2010, s. 7-28.
- Öztan, Fırat: Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 2012
- ISSN: 1300-9885
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1942
- Yayıncı: Ankara Barosu Başkanlığı
Sayıdaki Diğer Makaleler
KİT'ler ve entellektüel sermayenin işletmelere katkısı: (1923-1939) dönemine ait bir inceleme
Hukuku Harita metaforu ile anlamak
5941 Sayılı Çek Kanunu'nda düzenlenen idari ve cezai yaptırımlar
Dış Ticaret işlemlerine konulan ek mali yükümlülüklerde öngörülebilirlik ilkesi üzerine bir deneme