Aydın Yöresinde Ev Kümeslerinde Yetiştirilen Tavuklarda Helmint Faunası

Özbilgi/Amaç: Kanatlılar içinde önemli bir yer tutan tavuklar dünyanın pek çok yerinde kümesler, kafesler, çitler ya da ticari üretim sistemlerinde tutulmaktadır. Tavuklarda pek çok paraziter hastalık ticari kapalı üretim sistemlerinin gelişmesi ile belirli ölçülerde azaltılmıştır. Bununla birlikte dünyanın pek çok yerinde kanatlıların geleneksel yöntemlerle yetiştiriliyor olması bu hayvanlarda çeşitli helmint enfeksiyonlarının varlığını sürdürmesine yol açmaktadır. Daha çok kırsal kesimlerde ticari amaçlı olmayan aile işletmeciliği şeklinde toprak üstünde kurulmuş kümeslerde yetiştiricilik yapılmaktadır. Bahçe içinde veya dışında gezerek dış ortam ile oldukça etkileşim içinde bulunan tavuklar bazen doğrudan bazen de ara konakları sindirim yoluyla almak suretiyle çeşitli helmint enfeksiyonları ile enfekte olmaktadır. Bu çalışma Aydın Merkez, İncirliova, Köşk ve Karacasu ilçelerinde halk elinde toprak tabanlı kümeslerde yetiştirilen tavukların helmint faunasını tespit etmek amacıyla yapılmıştır.Materyal ve Metot: 20’si erkek horoz ve 30’si dişi toplam 50 tavuğun ötenazisi yapılarak nekropsi muayeneleri yapılmış, helmint ve helmint yumurtası yönünden incelenmiştir. Toplam 460 dışkı örneği incelenmiştir. Dışkı örnekleri native, flotasyon ve sedimentasyon yöntemleri ile muayene edilmiştir. Organların muayenesi sonucu toplanan nematodlar serum fizyolojik ile yıkanarak kaynama derecesine yakın %70’lik ethanol içinde tespit edilmiştir. Sindirim sisteminde bulunan cestodların scolekslerini mukozadan zedelenmeden ayrılması için -20oC’de birkaç gün bekletilmiş ve sonra oda sıcaklığında çözdürülerek cestodların scolekslerinin mukozadan kolayca ayrılması sağlanmıştır. Nekropsi sonuncunda toplanan helmintlerin şeffaflandırma işlemi laktofenol ile gerçekleştirilmiş, ışık mikroskobu altında yardımcı programlar DP Controller 3.11.267, analySIS LS Starter 2.4 kullanılarak ölçümleri yapılmış ve ilgili literatürlerin Tolgay 1973, Güralp 1981, Soulsby 1986 doğrultusunda morfolojik kriterler göz önüne alınarak tür düzeyinde teşhisleri yapılmış ve fotoğrafları çekilmiştir. Toplanan cestodların boyları ölçülerek protokole kaydedilmiştir. Bir tavuktan toplanan her nematod türü için 10 erkek ve 10 dişinin ölçümleri yapılmış, örnek sayısının 10’dan az olduğu durumlarda bulunan örneklerin tamamı ölçülmüş ve parazitlere ait ortalama ölçümler belirlenmiştir.Bulgular ve Sonuç: Nekropsi yapılan 50 tavuğun 48’inde %96 ve muayene edilen 460 dışkı örneğinin 141’inde %30,65 helmint enfeksiyonuna rastlanmıştır. Tavuklarda rastlanan en yoğun helmint türü H. gallinarum %80 olmuştur. Bulunan diğer helmint türlerinin ise C. retusa %18 , R. tetragona %4 , A. cunatea %2 ve A. galli %2 olduğu belirlenmiştir. Nekropsi sonucunda toplam 5 helmint tespit edilmiştir. Tek bir tavukta üç, yedi tavukta iki ve 32 tavukta da tek bir helmint türüne rastlanmıştır. Dışkı muayenesi sonucunda 460 dışkı örneğinin 141’inde %30,65 helmint enfeksiyonu tespit edilmiştir. Bu çalışmada, sadece 3 tip nematod yumurtasına rastlanmıştır. Bulunan türler H. gallinarum %23,91 , Capillaria sp. %11,30 ve A. galli %0,21 ’dir. Nekropsisi yapılan tavukların sadece ince ve kalın bağırsaklarında helmintler toplanmıştır. Diğer doku ve organlarda herhangi bir helmint türüne rastlanmamıştır. Bu çalışmada trematod ile acanthocephala türlerine rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Aydın, Helmint, Civciv, Prevalans

Helminth Fauna in Chickens That are Kept in Rural Areas in Aydın

Background/Aim: Chickens have important place in poultry and normally grow in hencocks, cages, fences and commercially in the production system in many parts of world. Many parasitic diseases in poultry production systems is reduced as a result of the use of commercial off the production systems. However, traditional methods of poultry have been growing in many parts of the world and a number of these animals lead to the vulnarability of helminth infections. Chickens that walk around in garden sometimes directly and sometimes indirectly infected through intermediate hosts of a variety of gastrointestinal helminth infections. In this study, chickens kept in soil based hencock in rural areas in Aydın Centre District, Governor District of İncirliova, Köşk and Karacasu, have been examined to determine the prevalence of helminth fauna infection. Material and Method: A total of 50 chickens comprising 30 females and 20 males were euthanized and necropsy was performed for collection and examination of helminth and their eggs. A total of 460 faecal samples were collected. Faecal samples have been examined using native, flotation, sedimentation methods. Collected nematodes were washed in isotonic salty water 0.09% and fixed with ethanol 70%. Cestodes in digestive tract have been hold at -20oC to easily detaching of their scolices in a few days. Clearing of collected helminths have been performed with lactophenol. Their measurements were taken under light microscobe using helper computer programs DP Controller 3.11.267, analySIS LS Starter 2.4 an morphometric measures of detected helminth eggs have been recorded using digital photos of light microscope and diagnosis were made using parameters used in other literatures Tolgay, 1973; Güralp, 1981; Soulsby, 1986 . Collected cestoda were measured their lengths and recorded at protocol. 10 females and 10 males have been measured for their lengths for each chicken. In cases, where the number of samples was less than 10, measurements were taken from the average of all samples. Results and Conclusion: Helminth infections were observed in 48 96% of 50 necropsized chickens and 141 30.65% of 460 faecal samples. There were 5 helminth species were observed and the most abundant helminth species was found to be H. gallinarum 80% . Other helminth species were C. retusa 18% , R. tetragona %4 , A. cunatea 2% and A. galli 2% . Three helminth species were observed in one sample, 2 helminth species were observed in 7 samples and only one species was observed in 32 samples. Only three types of nematode eggs were examined in this study, which were H. gallinarum 23.91% , Capillaria spp. 11.30% and A. galli 0.21% . Helminths were only collected from small and large intestines of chickens. No helminth infections have been observed in other tissues and organs in examined chickens. Also, no trematoda and acanthocephala worms were observed in this study.

Keywords:

Aydın, Helminth, Chicken, Prevalence.,

PDF

___

Al-Rubai F (1987). Ankara ve yöresinde tavuklarda helmint enfeksiyon- larının yayılışı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimle- ri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
Ashenafi H, Eshetu Y (2004). Study on gastrointestinal helminths of lo- cal chickens in Central Ethiopia. Revue Med. Vet., 155(10):504-507.
Aydın A, Göz Y, Değer S (2010). Hakkari merkez köylerinde yetiştirilen tavuklarda dışkı bakılarına göre helmint türlerinin araştırılması. Dic- le Üniv. Vet. Fak. Derg., 1(1):8-12.
Biçek K, Gül A, Değer S (2000). Dışkı bakılarına göre Van’ın Edremit il- çesindeki ev kümeslerinde yetiştirilen tavuklarda helmint faunası. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 2(2):15-18.
Bowman DD, Lynn RC, Eberhard ML (2003). Georgis’ Parasitology for Veterinarians. Eight Edition. USA: Elseiver Science, p.287-309.
Dik B, Güçlü F, Gülbahçe S, Cantoray (1988) R. Konya yöresi tavukla- rında nematod ve sestodların yayılışı üzerine araştırmalar. Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 4:269-278.
Eslami A, Anwar NF (1973). Frequency of helminths is fowls in Iran. Revue Elev. Med. Vet. Pays. Trof., 26:309-312.
Ergün H (1956). Die Helminthen Fauna beim Huhn in der Umgebung von-Ankara. Vet. Med. Diss.
Goldstein CB (1968). A comparative survey of helminth in poultry from a primitive and modern farms in Southern Israel. Yüksek Lisans Tezi. Tel Aviv Üniversitesi, Tel Aviv, İsrail.
Gökçen A (2008). Helmintlerde tespit, boyama ve kalıcı preparat yapı- mı. Türkiye Parazitoloji Derneği Dergisi, 32(2):177-181.
Gökçen A, Sevgili M, Altaş MG (2003). Şanlıurfa yöresindeki tavuklarda helmintolojik araştırmalar. XVIII. Ulusal Parazitoloji Kongresi. SB03- 7. 8-12 Eylül, Konya.
Güçlü F (1992). Ankara civarında tavuk, hindi, ördek ve kazlarda hel- mint faunası. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ens- titüsü, Ankara, Türkiye.
Güralp N (1981). Helmintoloji. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları: 368, Ankara.
Hassouni T, Belghyti D (2006). Distribution of gastrointestinal helmint- hs in chicken farms in the Gharb Region-Morocco. Parasitol Re., 99:181-183.
Hedge KS, Rahman SA, Rajesekariah GR, Anath M, Joseph B (1973). Comparative studies on the incidence of intestinal helminths in desi birds reared on free-range systems and farm birds under under hygienic conditions. Mysore J. Agric. Sci., 7:102-105.
Hussain MZ (1967). Influence of different forms of management on the incidence of helminth parasitism in poultry. Oakit. J. Sci., 19:114- 117.
Islam AWMS (1985). Some common helminth parasites of turkeys in Zambia. Poult. Adviser, 18:69-72.
Jensen J, Pandy VS (1989). Observation on Helminths parasites of Do- mestic Fowls in Zimbabwe. Zimbabwe Vet. Jr., 20(1): 15-17.
Kaya G (2003). Parazitoloji Temel İlkeler ve Laboratuvar Teknikleri. Ha- tay: Mustafa Kemal Üniversitesi Basımevi, p. 45-54.
Köse M, Sevimli FK, Kozan EK, Çiçek HS (2009). Prevalence of Gastro- intestinal Helminths in Chickens in Afyonkarahisar District, Turkey. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 15(3):441-416.
Kurt M, Açıcı M (2003). Samsun yöresi tavuklarda helmint enfeksiyon- larının yayılışı. XVIII. Ulusal Parazitoloji Kongresi. PB: 089. 8-12 Eylül, Konya.
Merdivenci A (1967). Türkiye’nin Marmara bölgesinde Evcil tavuk, hin- di, ördek ve kazlarda görülen trematod, sestod ve nematodlara dair araştırmalar. İstanbul: İst. Üniv. Tıp Fak. Yay. No: 31.
Mwale M, Masika JM (2011). Point prevalence study of gastro-intes- tinal parasites in village chickens of Centane District, South Africa. African Journal and Agricultural Research, 6(9):2033-2038.
Ok ÜZ, Girginkardeşler N, Kilimcioğlu A, Limoncu E (1997). Dışkı İnce- leme Yöntemleri. Özcel M, Altıntaş N. (Eds). Parazit Hastalıklarında Tanı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, p.1-148.
Orunç Ö, Biçek K (2009). Van yöresi tavuklarında paraziter fauna tespiti. Türkiye Parazitoloji Derneği Dergisi, 33(2):162-164.
Özdal N, Ayaz E (2005). Van’da bir tavuk otopsisinde gördüğümüz hel- mintler. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 16(2):7- 10.
Pal RA, Ahmed KN (1985). A survey of intestinal helminths of poultry in some districts of the Punjab and N.W.F.P. Pakist. J. Zool., 17:193- 200.
Permin A, Esmann JB, Hoj CH, Hove T, Mukaratirwa S (2002). Ecto-en- do-and haemoparasites in free-range chickens in the Goromonzi District in Zimbabwe. Preventive Veterinary Medicine, 213-224.
Permin A, Hansen JW (1998). The Epidemiology, Control and Diagnosis of Poultry Parasites. Italy: Food and Agriculture Organization of the United Nations.
Soulsby EJL (1986). Helminths, Arthropods and Protozoa of Domestica- ted Animals. Nineth Edition. London: William Cloves Limited.
Tolgay N (1967). Ankara ve civarı tavuklarında tesadüf edilen bağırsak nematodları üzerinde sistematik araştırmalar. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları. Yayın No:89. Ankara.
Tolgay N. Evcil ve Yabani Kanatlıların Önemli Parazitleri (1973). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları: 294, Ankara.
TÜİK resmi sitesi. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?tb_id=46&ust_ id=13. Erişim tarihi: 13.07.2011.
Yardibi ME (2004). Hindilerde sindirim sistemi helmintlerinin araştırıl- ması. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Zeller B (1990). Vergleichende untersuchungen über den endopara- sitenbefall der Haushüner (Gallus gallus var. Domesticus L.) beim wirtschaftsund Rassegeflügel, Vet.Med. Dis. München.