Türkiye Enflasyon Görünümüne İlişkin Bir Değerlendirme; Reel Efektif Döviz Kuru İle Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin Analizi

Türkiye’de, 2006 yılından itibaren uygulanan “Enflasyon Hedeflemesi” rejimi ile enflasyondabelirgin bir iyileşme sağlanmıştır. Ancak, 2016 yılı ikinci yarısından itibaren ve özellikle 2018yılında döviz kurunda Türk Lirası aleyhine yaşanan aşırı değerlenme, enflasyonda yukarı yönlütrendi desteklemiş, 2018 yılsonu enflasyon oranı %20,30 seviyesinde gerçekleşmiştir. TürkiyeCumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından, para politikası faiz oranlarında belirgin bir faizartırımı yapılmış; Rezerv Opsiyon Mekanizması (ROM) kapsamında dövize ilişkin üst sınırınindirilmesi ve yabancı para zorunluk karşılık oranlarının arttırılması gibi adımlar atılarak, kurdakiyukarı hareketler sınırlandırılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın amacı, reel efektif döviz kuru iletüketici fiyat endeksi arasındaki ilişkinin, 2003:01-2018:12 dönemi aylık verileri esas alınarak veFourier ADF birim kök, Fourier SHIN kointegrasyon ve Fourier Granger nedensellik testlerininkullanılarak analiz edilmesidir. Çalışma sonuçları, reel efektif kur ve tüketici fiyat endeksi arasındakısa ve uzun dönemli ilişki olduğunu göstermektedir.

A Review of Inflation Outlook in Turkey; Analysis of the Relationship between Real Effective Exchange Rate and Consumer Price Index

Turkey experienced a significant improvement in the inflation thanks to the “Inflation Targetting” regime which has been implemented since 2006. However, the appreciation in the foreign exchange rates against Turkish Lira in the period from 2016 to 2018, supported the upward trend in inflation and led to a %20,30 year-end inflation rate in 2018. In response to the developments, the Central Bank of the Republic of Turkey (CBRT) made significant interest rate increase. At the same time, steps have been taken to reduce the upper limit for foreign exchange rates within the scope of the ROM and to increase the foreign exchange reserve requirements. The objective of this study is to investigate the relationship between real effective exchange rate and consumer price index in the period of 2003:01-2008:12 by using monthly data and by employing Fourier ADF unit root, Fourier SHIN cointegrasyon and Fourier Granger causality tests. The findings indicate that real effective exchange rate does have impact on consumer price index in both short and long-run.

PDF

___

Andıç, S., Küçük, H. & Öğünç, F., 2015. Inflation dynamics in Turkey: in pursuit of a domestic cost measure. Emerging Markets Finance and Trade, 51(2), pp.418- 431.
Aron, J., Macdonald, R. & Muellbauer, J. (2014). Exchange rate pass-through in developing and emerging markets: a survey of conceptual, methodological and policy issues and selected empirical findings, Journal of Development Studies, 50(1), 101-143.
Bozdağlıoğlu, Y. & Yılmaz, M. (2015). Türkiye’de enflasyon ve döviz kuru ilişkisi: 1994-2014 yılları arası bir inceleme, BEU Akademik İz düşüm, 2(3), 1-20.
Büyükakın, F., Cengiz, V. & Türk, A. (2009). Parasal aktarım mekanizması: Türkiye’de döviz kuru kanalının VAR analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 171-198.
Cambazoğlu, B. & Karaalp, H. S. (2012). Parasal aktarım mekanizması döviz kuru kanalı: Türkiye örneği”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(2), 53-66.
Damar, A.O. (2010). Türkiye’de döviz kurundan fiyatlara geçis etkisinin incelenmesi, TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi, 1-67. 08.12.2018 tarihinde http://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/ar maganonurdamar.pdf adresinden ulaşılmıştır.
Duman, Y.K. (2016). Parasal aktarım mekanizması döviz kuru kanalı: Türkiye, Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi, 09, 1-24.
Dünya Bankası (2018). Global economic prospects: broadbased upturn, but for how long?, January 2018. 08.03.2018 tarihinde http://documents.worldbank.org/curated/en/965861515 772893243/Global-economic-prospects-broad-basedupturn-but-for-how-long adresinden ulaşılmıştır.
Enders, W. & Lee, J. (2012). The flexible Fourier form and the Dickey-Fuller type unit root tests, Economics Letters, 117, 196–199.
Enders, W. & Jones, P. (2016). Grain prices, oil prices and multiple smooth breaks in a VAR, Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 20(4), 399-419.
Erarslan, C., & Katı, E. (2015) Parasal aktarım mekanizması ve döviz kuru kanalı: Türkiye örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 44, 79-91.
Gül, E. & Ekinci, A. (2006). Türkiye’de enflasyon ve döviz kuru arasındaki nedensellik ilişkisi: 1984-2003, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 91- 106.
Güven, E.T.A & Uysal, D. (2013). Türkiye’de döviz kurlarındaki değişme ile enflasyon arasındaki ilişki (1983-2012). Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 141-156.
IMF (2018). Economic outlook report, 05.12.2018 tarihinde https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2018 /09/24/world-economic-outlook-october-2018 adresinden ulaşılmıştır.
Kara, H., Küçük-Tuğer, H., Özlale, Ü., Tuğer, B. & Yücel, M. E. (2007). Exchange rate regimes and pass-through: evidence from the Turkish economy. Contemporary Economic Policy, 25(2), 206-225.
Kara, H. & Öğünç, F. (2008). Inflation targeting and exchange rate pass-through: the Turkish experience, Emerging Markets Finance and Trade, 44:6, 52-66.
Kara, H., Öğünç, F., Özmen, M. U. & Sarıkaya, Ç. (2017). Exchange rate pass-through: is there a magical coefficient?”, CBRT Blog, January 2017.
Özmen, M. U. & Sarıkaya, Ç. (2014). Enflasyonun çıktı açığı ve kredilere duyarlılığı, TCMB Ekonomi Notları, 2014/17. 14.12.2018 tarihinde http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/a1d2cbf6- 4183-412c-a5fd57c0104a2f51/EN1417.pdf?MOD=AJPERES&CACH EID=ROOTWORKSPACE-a1d2cbf6-4183-412c-a5fd57c0104a2f51-m3fB86X adresinden ulaşılmıştır.
Özmen, M. U. & Topaloğlu, M. (2017). Disaggregated evidence for exchange rate and import price passthrough in the light of identification issues, aggregation bias and heterogeneity, CBRT Working Paper, 17(08). 14.12.2008 tarihinde www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/3ac28a29-8e8a4dfe-84ad87c04b5c47ca/wp1708.pdf?MOD=AJPERES&CACH EID=ROOTWORKSPACE-3ac28a29-8e8a-4dfe-84ad87c04b5c47ca-m3fB9wj
TCMB (2018). Enflasyon IV. çeyrek raporu 2018. 12.12.2018 tarihinde https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/79b2b447- 1137-4eb6-b5af-319e85798d14/ki18- 4.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSP ACE-79b2b447-1137-4eb6-b5af-319e85798d14- mr9b58G adresinden ulaşılmıştır.
TCMB (2018). Elektronik veri dağıtım sistemi. 21.12.2018 tarihinde https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket adresinden ulaşılmıştır.
Tsong, C. C., Lee, C. F., Tsai, L. J. & Hu, T. C. (2016). The Fourier approximation and testing for the null of cointegration, Empirical Economics, 51(3), 1085-1113.
TÜİK (2019). Resmi istatistik veri tabanı. 05.01.2019 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist adresinden ulaşılmıştır.
Yılancı, V. (2017). Analyzing the relationship between oil prices and economic growth: a Fourier approach, Econometrics and Statistics, 27(2), 51-67.
Yüncüler, Ç. (2011). Pass-through of external factors into price indicators in Turkey. Central Bank Review, 11(2), 71-84.