Öğretim Elemanlarının Algıladıkları Psikolojik Sözleşme İhlalleri, Örgüte Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetleri Üzerine Bir Araştırma

Çalışma koşullarındaki hızlı değişimler, çalışanların işine karşı algılarının hassaslaşmasına nedenolmuştur. Bu hassas dönemde, çalışanı elde tutma yollarından biri de yazısız sözleşmeler olarakbilinen psikolojik sözleşmelerdir. Psikolojik sözleşmeler, çalışanların örgütlerine olan bağlılıklarınıetkilemektedir. Bu bağlamda psikolojik sözleşme ihlal algılarının akademisyenler üzerinde örgütebağlılık ve işten ayrılma niyetine etkilerini belirlemek için tesadüfi yöntemle Karadeniz bölgesindebulunan 3 üniversite belirlenmiş ve bu üniversitelerin akademik personeline online anketuygulanmıştır.Yapılan analizler sonucunda algılanan psikolojik sözleşme ihlallerinin örgüte bağlılıkve işten ayrılma niyeti üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu saptanmıştır. Ayrıca algılanan psikolojiksözleşme ihlallerinin örgütsel bağlılığın alt boyutlarından olan duygusal bağlılık ve devamlılıkbağlılığı üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu saptanmış fakat bir diğer alt boyut olan normatifbağlılık üzerinde istatistiki olarak anlamlı bir etkisi bulunamamıştır.

A Study on Psychological Contract Violation, Organizational Commitment and Intention to Leave Perceived by Academic Staff

Rapid changes in working conditions affect the sensitivity of employees to work. Psychological contracts are important in this sensitive period. So, an online questionnaire was applied to the academic staff of 3 Black Sea universities which were determined by random methods in order to determine the effects of perceptions of violations of psychological contract on the commitment of the organization and intention to leave. According to the research results, it was determined that the perceived of psychological contract violations had a significant effect on the organizational commitment and the intention to leave. In addition, it was determined that the violations of perceived psychological contract had a significant effect on the commitment of emotional commitment and continuity

PDF

___

Argyris, C. (1960). Understanding Organizational Behavior, 3. Baskı, Dorsey Pres, Homewood, Illinois.
Aydın, İ., Memduhoğlu, H. B., Oğuz, E. ve Güngör, S. (2008) “Academic and Non-Academic Staff’s Psychological Contract in Turkey” Higher Education Quarterly, 62(3): 252-272.
Bayram, L. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Sayıştay Dergisi, (59), 125-139.
Bayram, L. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Sayiştay Dergisi, (59), 125-139.
Büyükyılmaz, O., ve Cakmak, A. F. (2014). İlişkisel ve Işlemsel Psikolojik Sözleşmede Algılanan Ihlalin Işten Ayrılma Niyeti ve Algılanan Örgütsel Destek Üzerindeki Etkisi. Ege Academic Review, 14(4), 583- 596.
Cihangiroğlu, N., ve Şahin, B. (2012). Organizasyonlarda Önemli Bir Fenomen: Psikolojik Sözleşme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6(11), 1-16.
Çöl, G. (2004). İnsan Kaynakları Örgütsel Bağlılık Kavramı Ve Benzer Kavramlarla Ilişkisi, İşgüç The Journal Of Industrial Relations and Human Resources, 6(2), 4- 11.
Dabos, G. E. ve Rousseau, D.M. (2004). Mutuality And Reciprocity İn The Psychological Contracts Of Employees and Employers, Journal Of Applied Psychology, 89 (1), 52-72.
Dağlı, M. (2016). Psikolojik Sözleşme Ihlalleri, Örgütsel Vatandaşlık Ve Örgütsel Adalet Algısı Ilişkisine Yönelik Bir Araştırma. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme Programı. Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul.
Demiral, Ö. (2008). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirme ve Psikolojik Sözleşmenin Etkisine İlişkin Bir Araştırma. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde.
Doğan, S., ve Demiral, Ö. (2009). Örgütsel Bağliliğin Sağlanmasinda Personel Güçlendirme ve Psikolojik Sözleşmenin Etkisine Ilişkin Bir Araştirma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (32), 47-80.
Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., ve Çinko, M. (2016). Sosyal Bilimlerde Spss'le Veri Analizi. İstanbul: Beta Basım Yayın.
Durna, U., ve Eren, V. (2011). Üç Bağlılık Unsuru Ekseninde Örgütsel Bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219.
Eisen, M., Ware Jr, J. E., Donald, C. A., and Brook, R. H. (1979). Measuring Components Of Children’s Health Status. Medical Care, 902-921.
Gakovic, A., and Tetrick, L. E. (2003). Psychological Contract Breach As A Source Of Strain For Employees. Journal Of Business and Psychology, 18(2), 235-246.
İşçi, E. (2010). Psikolojik Sözleşme Ihlalinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Işten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Güvenin Rolü. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
İyigün, N., Ö. (2011). Psikolojik Kontratın Örgütsel Sapma Üzerindeki Etkisinde Kişilik Özelliklerinin Rolü ve Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Kaldırımcı, N. (1987). Motivasyon Için Anahtar Bir Kavram: Psikolojik Sözleşme. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 113-128.
Karataş, S., ve Güleş, H. (2010). Ilköğretim Okulu Öğretmenlerinin Iş Tatmini Ile Örgütsel Bağlılığı Arasındaki Ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74-89.
Karcıoğlu, F., ve Türker, E. (2010). Psikolojik Sözleşme Ile Örgütsel Bağlılık Ilişkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 121-140.
Kayış, A. (2017). Güvenirlilik Analizi. Ş. Kalaycı Içinde, Spss Uygulamalı Çok Değişkenli Istatistik Teknikleri Ankara: Dinamik Akademi Yayın.
Kotter, J. (1973). The Psychological Contract: Managing The Joining-Up Process, California Management 15(9), 91- 99.
Krivokapic-Skoko, B., O’Neill, G. and Dowell, D. (2011). Academics and Breach Of The Psychological Contract İn The University Sector: Insights From An Australian Business School, Bam2011: Building and Sustaining High Performance Organisations İn A Challenging Environment, British Academy Of Management (Bam) Annual Conference, (13-15 September 2011).
Meyer, John P. and Natalie J. Allen (1996). Affective, Continuance and Normative Commitment To The The Organization: An Examination Of Construct Validity, Journal Of Vocational Behavior, 49:252- 276.
Morrison, D. E. (1994). Psychological Contracts and Change. Human Resource Management, 33(3), 353- 372.
Morrison, E. W. and Robinson, S. (1997). When Employees Feel Betrayed: A Model Of How Psychological Contract Violation Develops, Academy Of Management Review, 22(1), 226-256.
Orvis, K.A., Dudley, N. M. ve Cortina, J. M. (2008) “Conscientiousness and Reactions to Psychological Contract Breach: A Longitudinal Field Study” Journal of Applied Psychology, 93(5): 1183-1193.
Özgen, H. M., ve Özgen, H. (2010). Psikolojik Sözleşme ve Boyutlarının Iş Tatmini Örgütsel Bağlılık ve Işten Ayrılma Niyetine Etkileri: Tibbi Satış Temsilcileri Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1).
Özler, D. E., ve Ünver, E. (2012). Psikolojik Sözleşmenin Iş Tatmini Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2).
Özyılmaz, D. (2016). Ikibinli Yıllarda Işgücü Piyasalarında Meydana Gelen Dönüşümün Eğitimli Gençlerin Istihdam Kararlarında Yarattığı Değişim: Bilişim Sektörü Uygulaması. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Polat, M., ve Meydan, C. H. (2010). Örgütsel Özdeşleşmenin Sinizm ve Işten Ayrılma Niyeti Ile Ilişkisi Üzerine Bir Araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 145- 172.
Poyraz, K., ve Kama, B. (2008). Algılanan Iş Güvencesinin, Iş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve Işten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin Incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 143-164.
Robinson, S. L., and Rousseau, D. M. (1994). Violating The Psychological Contract: Not The Exception But The Norm. Journal Of Organizational Behavior, 15(3), 245-259.
Robinson, S. L., and Morrison, E. W. (1995). Psychological Contracts and OCB: The Effect Of Unfulfilled Obligations On Civic Virtue Behavior. Journal Of Organizational Behavior, 16(3), 189-298..
Sekaran, U. (2003). Research Methods For Business: A Skill Building Approach, 4th Edition, New York: John Wiley & Sons.
Starnes, B. J. (2007). An Analysis Of Psychological Contracts In Volunteerism and The Effect Of Contract Breach On Volunteer Contributions To The Organization. The International Journal Of Volunteer Administration, 14(3), 31-41.
Tipples, R., Krivokapic-Skoko, B., and O'neill, G. (2007). University Academics' Psychological Contracts İn Australia and New Zealand. New Zealand Journal Of Employment Relations, 32(2), 32-52.
Torun, A., ve Üçok, D. (2014). Tükenmişliği Etkileyen Olumsuz Tutum ve Beklentiler: Sinik Tutum ve Psikolojik Sözleşme Ihlali Algısı Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1).
Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
Yılmaz, A. (2012). Psikolojik Sözleşme ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişkinin Analizi: Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.