MUŞ’UN İLK KADIN MİLLETVEKİLİ, NERMİN NEFTÇİ (1924-2003)

Türkiye’de kadınların yaşadığı sorunların çözüme kavuşturulmaya başlandığı ilk dönem Tanzimat Dönemi’ (1839-1976) dir. 1876 yılında Osmanlı’nın parlamenter sisteme geçiş yaptığı Meşrutiyet rejiminden Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar erkek egemen bir siyasal yapı mevcut olagelmiştir. Cumhuriyet’in ilanı ile inşa edilen yeni siyasal rejim, beraberinde kadına yeni siyasal haklar getirmiştir. Türkiye’de kadına ilk olarak 1930 yılında belediye seçimlerine katılma, 1933 yılında muhtar olma, 1934’te ise milletvekili seçme ve seçilme hakkı verilmiştir. Verilen bu yeni haklar ile kadın, siyasal alanda iradesini temsil etme imkânı bulmuştur. Dolayısıyla 1935 genel seçimlerini daha önceki seçimlerden ayıran önemli fark bu seçimlere kadınların da katılmış olmasıdır. Kadınların bu katılımı hem seçme hem de seçilme şeklinde gerçekleşmiştir. Nitekim yapılan seçimler sonucunda on yedi kadın milletvekili Mecliste ilk defa temsil yetkisini almıştır. Yeni rejim kadını da siyasal hayata katarak, kendi yapısına uygun bir karar almıştır. Böylece kadın sorunlarının siyasal yapı içerisinde temsili daha da kolaylaşmıştır. Günümüzde, Türkiye’de kadının siyasetteki temsil gücü yetersiz olmakla birlikte bu durum yoğun bir biçimde tartışılmaktadır. Siyasal hayata katılan kadınlardan biri de, Muş’un ilk kadın milletvekili ve aynı zamanda TBMM’nin de ilk kadın başkanvekili ve ilk kadın Kültür Bakanı olan, Nermin NEFTÇİ’ (Hayriye Ayşe Nermin NEFTÇİ) dir. Bu çalışmadaki temel gayemiz, Muş’ta iki dönem (1965-1973) milletvekili seçilen Nermin NEFTÇİ hakkında dönemin gazetelerini ve meclisteki konuşmalarını esas alarak Muş’un ilk kadın milletvekili hakkında bilgi vermektir.

Anahtar Kelimeler:

Kadın Milletvekili, İkinci Kadın Kültür Bakanı, Nermin Neftçi, Muş

THE FIRST WOMAN POLITICIAN OF MUŞ, NERMİN NEFTÇİ (1924-2003)

The first time, in Ottoman, when the resolution of the problems faced by women in our country is Tanzimat period (1839-1976) in which also intense westernization activities were seen. From constitutional regime that the Ottoman crossed to parliamentary system in 1876 till the first years of the republic a male-dominated political structure has always existed. New political regime built by the proclamation of the Republic has also brought with it new political rights for women. In Turkey, the rights to participate in the first municipal elections in 1930, to be headman in 1933 and to be elected as deputies and selection in 1934 were given to women. By these new given rights, women have the opportunity to represent their will in political field. The crucial difference between general elections in 1935 and the previous elections is that the women participated in it. Women’s participation has taken the form on both the selection and selected. Indeed, as a result of the elections, for the first time 17 women deputies had the authority to represent in Parliament. Taking women into political life, the new regime have taken a decision appropriate to its structure. This helps further issue of women’s representation in political structures. Today, the power of representation of women in politics in Turkey are both discussed and thought to be small. One of the women participated in the political life is Nermin NEFTÇİ’ (Hayriye Ayşe Nermin NEFTÇİ) who is Muş’s first and only woman member of parliament and also the first woman vice-chairpersons of parliament and the first female Minister of Culture. The aim of our work is to give information about Nermin NEFTÇİ’s (who was selected deputy in two periods (1965-1973) in Mus) studies in parliament and the news about her in that period’s newspapers. Keywords: Woman MP, Second Women Culture Minister, Nermin Neftçi, Muş.

Keywords:

Woman MP, Second Women Culture Minister, Nermin Neftçi, Muş,

PDF

___

Argunşah, H. (2002), Bir Cumhuriyet Kadını Şükûfe Nihal, Akçağ Yayınları Ankara.
Arıkoğlu Ündücü, C. ve Türk, F. (2012), “Kamu Hayatında Türk Kadını”, Trakya Üniver- sitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (31), 31-54.
Çaha, Ö. (1996), Sivil Kadın, Türkiye’de Sivil Toplum ve Kadın, Vadi Yayınları, Ankara.
Çağlayan, E. (2014), «TBMM’de Muş Milletvekilleri (1923-1943): Biyografik Bir Dene- me», Makalelerle Muş, (Ed. Ercan Çağlayan), Muş Alparslan Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2014. 112-130.
Duroğlu, S. (2007), Türkiye’de İlk Kadın Milletvekilleri, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Gökçimen,S. (2008), “Ülkemizde Kadınların Siyasal Hayata Katılım Mücadelesi”, Yasa- ma Dergisi, (10). 5-59.
Ka-der. (2005), Eşit Temsil İçin Cinsiyet Kotası Erkek Demokrasiden Gerçek Demokra- siye, Ka-der Yayını, İstanbul.
Konan, B. (2010), “Türk Kadınının siyasi Hakları Kazanma Süreci”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (60). 157-174.
Milliyet Gazetesi (1969), 14.10.1969, s. 11.
Neftçi, N. (1997), Demokrasinin Kilittaşı Anılar, Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştır- malar Vakfı Yayınları, Ankara.
Deniz, Ş. (2010), Türkiye’de Yazılı Basında Kadınların Siyasal temsili: 03 Kasım 2002 ve 22 Temmuz 2007 Genel Seçimleri, İzmir: Yaşar Üniversitesi Yayınları.
TBMM Albümü (1920 - 2010). (2010), TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Ya- yınları, (1-2). Ankara.
TBMM Tutanak Dergisi, (2-8-9-13-27-28-29-35-36-135).
Tuncer, E. (2006), Türkiye’de Seçim Uygulamaları/Sorunları, TESAV Yayınları, Ankara.
Türk İdareciler Derneği. (2012), İdarecinin Sesi, Türk idareciler Derneği, Ankara.
Yozgat, F. ve Zabun, S. (2009), “Seçim Sistemleri ve Uygulamaları”, Cumhuriyet Üni- versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10 (2), 73-91. ek-1:Nermin Neftçi (Hayriye Ayşe Nermin Neftçi)
Kaynak: TBMM Albümü (1920 - 2010), Cilt (2): 2010: 880.
ek-2: TBMM İlk Kadın Milletvekilleri (1935 -1939)
Aristoteles (2012), Metafizik. Çev., Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
Kuhn, Thomas (1995), Bilimsel Devrimlerin Yapısı. çev. Nilüfer Kuyaş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
Güzel, Cemal (2010), Bilim Felsefesi. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Arslan, Ahmet (2012), Felsefeye Giriş. Ankara: Adres Yayınları.
Demir, Ömer (2012), Bilim Felsefesi. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
Kabadayı, Talip (2011), Duhem’denLaudan’a Çağdaş Bilim Felsefecileri. Ankara: Bil- geSu Yayıncılık.
Lecourt, Dominique (2006), Bilim Felsefesi. Çev. Işık Ergüden. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Arslan, Ahmet. (2014), İlçağ Felsefe Tarihi 3. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Ya- yınları.