Kürtçe Ninnilerde Toplumsal Cinsiyet

Kürt folklorunda kadın ve folklor ilişki üzerine yapılan incelemelerin sayısı gittikçe artmaktadır.Bu çalışmalarda daha çok kadın temsili üzerinde durulmaktadır ve kadın birincil cinsiyet olarakromantize edilir. Bunlar arasında üzerine en az çalışma yapılan folklor türü ninnilerdir. Bizler debu çalışmayla araştırmacıların dikkatlerini bu konuya çekmek istedik. Kürtçe ninnilerin toplumsalcinsiyet çerçevesinde nasıl değerlendirilebileceğini inceledik. Yapılan çalışmaların aksine Kürtçeninnilerde kadının bir nesne olarak yer aldığını ve toplumsal cinsiyet rollerini tekrarladığını tespitettik. Her ne kadar üreticisi ve icracısı kadınların kendisi olsa da çoğunlukla bu ninnilerde ataerkildeğerlerin tekrar edilmesinden dolayı kadının kendine özgü sesi duyulmaz. Bununla birlikte onun,çocuklarının zihninde milli bir hafıza oluşturmak için çabaladığı görülür.

Gender in Kurdish Lullabies

Studies on the relationship between women and folklore have been increasing in the Kurdishfolklore. In these studies, more emphasis is placed on the representation of women and they areromanticized as the primary gender. Among these studies, lullabies are least studied folklore type.We wanted to draw the attention to this issue. We have examined how Kurdish lullabies can beevaluated within the framework of gender. We have found that women are included as an objectand repeat gender roles in Kurdish lullabies. Although the producer and performer are womenthemselves, the unique voice of the woman is’nt heard mostly because of the repetition ofpatriarchal values. However, she strives to establish a national memory in the minds of children.

PDF

___

Aça, M., Yolcu, M. Ali & Aça, M. (2019). Kadın Folkloru (Statü ve Famaj). İstanbul: Paradigma Akademi Yayınları.
Adams, Carol J. (2020). Etin Cinsel Poetikası (FeministVejeteryan Eleştirel Kuram). (G. Tezcan & M.E. Boyacıoğlu, Çev.). (5. Baskı), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Alakom, R. (2013). Di Folklora Kurdî De Serdestîyeke Jinan. (Çapa duyem) Avesta: Stenbol
Borak, M. (2019). Dengbêjî û rista jina Kurd di nava civaka Kurd da. Folklora Me, (1), 105-114.
Bozok, M. (2018). Toplumsal cinsiyet ve aile. N. Oktik & H. Ü. Reşitoğlu (Ed.), Aileyi Anlamak (Disiplinlerarası Yaklaşım) içinde (ss.101-114). Ankara: Nobel Akademik Yayınları.
Çağlayan, H. (2006). Feminist Perspektiften Kürt Kadın Kimliğini Üzerine Niteliksel Bir Araştırma. (Yayımlanmış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Çifçi, T. (2017). Di Kilamên Evînî Yên Dengbêjan De Temaya Jinê. (Çapa duyemîn). Stenbol: Weşanên Nûbihar.
Ezgi, S. (2012). Cinsel şiddet: ataerkil cinsellik anlayışının bir ürünü. Pivolka, (23), 5-7.
Hêja (2015). Hegemonyaya bavkanî jî dişikê: mîkro-têkoşîn û mîkro-şoreşa dengbêja jin. Zarema (Rexne û Teorî), (4), 38-49.
Jiyar C. (2018). Cawîdaniyek di bêdengiyê de (Loriyên dayîkên Kurd). Diyarbekir: Weşanên J&J.
Kaplan, Y. (2015). Kaniya Stranan (Narînk, Serê Zava, Şeşbendî, Dîlok). Stenbol: Weşanên Nûbihar.
Kousaleos, N. (2017). Feminist theory and folklore (Feminist teori ve folklor). M. A. Yolcu (Ed.), Kadın Folkloru Kuram Ve Yöntem Üzerine Yazılar içinde (s.115-138), (A. B. Töret, Çev.). Konya: Kömen Yayınları.
L. Muehlenhard, C. & Peterson, Z. D. (2011). Distinguishing between sex and gender: history, current conceptualizations and implications. Sex Roles, (64), 791–803.
M, Bilal & Bretéque, E. Amy de la. (2013). The oror and the lori Armenian and Kurdish lullabies in present day Istanbul. C. Allison, & P.G. Kreyenbroek (Ed.), Remembering The Past in Iranian Societies içinde (s.125-139). Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
Meretowar, A. (2017). Lorî. (Berhevkar). Diyarbekir Weşanên Wardoz. Minorsky, V. & Bois, Th. & Mac Kenzie, D.N. (2004). Kürtler ve Kürdistan. (K. Fıratlı, Çev.) (2. Baskı). İstanbul: Doz Yayınları.
Nenola, A. (2017). Gender, culture and folklore (Toplumsal cinsiyet, kültür ve folklor). M. A. Yolcu (Ed.), Kadın Folkloru Kuram ve Yöntem Üzerine Yazılar içinde (s.85-113). (M. Çeribaş, Çev.). Konya: Kömen Yayınları.
Oncu, M. (2020). Di Gotinên Pêşîyan De Jin. Wan: Weşanên Sîtav.
Roder, A. (2019). Li Gorî Teoriya Queer Û Femînîzmê Zayenda Civakî Di Destana Memê Alan De. (Teza neçapkirî ya masterê). Zanîngeha Mardin Artukluyê, Mardin.
Seyarî, A. (2019-2020). Rola jinê di destanên Kurdî yên epîk de. Folklora Me. (4), 68-78.
Ücar, H. (2019). Di çîrok û stranên gelêrî yên Colemêrgê de nasnameya jin. (Teza neçapkirî ya masterê). Zanîngeha Van Yüzüncü Yıl, Van.
Yildirimçakar, M. (2019/2020). Lorîyên Qelqelîyê-I. Folklora Me, (4), 6-9.
, (2020). Lorîyên Qelqelîyê-II. Folklora Me, (5), 9-12.
Yolcu, M. Ali. (2017). Giriş: kadın folkloru üzerine. M. A. Yolcu (Ed.), Kadın Folkloru Kuram ve Yöntem Üzerine Yazılar içinde (s. 1-16). Konya: Kömen Yayınları.
Yüksel, N. Aysun. (1999). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye'deki toplumsal cinsiyet kalıplarının televizyon dizilerindeki yansımaları. Kurgu Dergisi, (16), 67-81.