Köy Enstitülerinde Din Eğitimi: Analitik Bir İnceleme ve Değişim Dinamiklerinin İrdelenmesi

Bu çalışmanın temel amacı, 17 Nisan 1940 tarih ve 3803 sayılı "Köy Enstitüleri Kanunu" ile kurulan ve 27 Ocak 1954 tarihinde 6234 sayılı "Köy Enstitüleri ile Öğretmen Okullarının Birleştirilmesi Hakkında Kanun" ile kapatılan Köy Enstitülerinin müfredatlarına odaklanarak "Din Bilgisi" dersinin zaman içindeki değişimini analiz etmektir. Bu analiz, dersin varlığının ya da yokluğunun hangi faktörlerden etkilendiğini belirlemeyi ve bu değişikliklerin ardındaki motivasyonları anlamayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, 1940, 1943, 1947 ve 1953 dönemlerine ait müfredatlar detaylı bir analize tabi tutulmuş ve özellikle din bilgisi ve ahlak eğitimi açısından incelenmiştir. Veriler doküman analizi tekniğiyle toplanmış ve analiz sürecinde çalışmanın amaçlarına uygun olarak belirlenen kriterler çerçevesinde içerik analizi yaklaşımı kullanılmıştır. Köy Enstitüleri’yle alakalı birçok akademik makale ve kitapta kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Bu çalışmalar genellikle Köy Enstitülerinin işleyişi, kapatılma nedenleri, ideolojik etkileri, öncesi ve sonrası gibi konulara odaklanmaktadır. Bu çalışma ise müfredatı felsefi, siyasi, beşerî, sosyal ve tarihi temelleriyle değerlendirmekte, dini bilgi ve ahlak eğitimi unsurları üzerinden analiz etmektedir. Çalışma sonunda, Enstitülerin müfredatlarına yeni eklenen Din Bilgisi dersinin yüzeysel olduğu ve derinlemesine işlenmediği tespit edilmiştir. Köy Enstitüleri'ndeki din eğitimi müfredatının içeriğiyle ilgili herhangi bir araştırma veya yayının mevcut olmaması, çalışmanın önemini ve orijinalliğini vurgulayarak, ilgili alandaki literatür boşluğunu doldurma amacını taşımaktadır.

Religious Education in Village Institutes: An Analytical Review and Examination of the Dynamics of Change

The main purpose of this study is to analyze the evolution of the "Religious Knowledge" course over time, focusing on the curricula of the Village Institutes, which were established on April 17, 1940 with the "Law on Village Institutes" No. 3803 and closed on January 27, 1954 with the "Law on the Unification of Village Institutes and Teachers' Schools" No. 6234. This analysis aims to determine which factors influenced the presence or absence of the course and to understand the motivations behind these changes. In this context, the curricula from 1940, 1943, 1947 and 1953 were subjected to a detailed analysis and analyzed specifically in terms of religious knowledge and moral education. The data were collected through document analysis technique and content analysis approach was used in the analysis process within the framework of the criteria determined in accordance with the objectives of the study. Village Institutes have been extensively discussed in many academic articles and books. These studies generally focus on issues such as the functioning of the Village Institutes, the reasons for their closure, their ideological effects, before and after. At the end of the study, it was found that the Religious Knowledge course, which was newly added to the curriculum of the Institutes, was superficial and not in-depth. The lack of any research or publication on the content of the religious education curriculum in the Village Institutes emphasizes the importance and originality of the study and aims to fill the literature gap in the related field.

PDF

___

Abay, G. (2009). Demokrat Parti Döneminde Türk Basınında Din [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
Akagündüz, Ü. (2020). II. Meşrutiyet Yıllarında Köylü Eğitimi Üzerine Düşünceler. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 31, 49-78.
Akandere, O., Yılmaz, N. Y. (2017). Köy Enstvtülervne Alınacak Talebe Hakkında Maarvf Vekâletvnce Yayınlanan 18 Ağustos 1941 Tarvhlv Genelge’nvn Esasları ve Uygulanması. Atatürk Derg:s:, 6(2), 1-17.
Akdoğan, E. M. (2016). Köy Enst:tüler:nde Eğ:t:m Anlayışı ve Tar:h ve Yurttaşlık B:lg:s: Öğret:m: [Yayımlanmamış Doktora Tezv, Atatürk Ünvversvtesv]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezv/tezDetay.jsp?vd=k4vLsI6_CVVGWHqsXx8Wpg&no= mhXWI8yZTcFgEyvhHvt_9w
Akyüz, Y. (1982). Türk Eğ:t:m Tar:h:: Başlangıçtan 1982’ye. Ankara Ünvversvtesv Eğvtvm Bvlvmlerv Fakültesv Yayınları.
Altaş, N. (2002). Türkvye’de Örgün Öğretvmde Dvnvn Yerv (1924-1980 Arası Dvn Öğretvmv Anlayışı Üzervne Bvr Değerlendvrme). Mar:fe D:n: Araştırmalar Derg:s:, 2(1).219-229.
Altıntaş, E. (2017). Çoğulcu Din Eğitimi ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(36). 233-237
Altunya, N. (2010). Köy Enst:tüsü S:stem:. Cumhurvyet Kvtapları.
Arslan, L. (2021). Türk S:yaset:nde Köy Enst:tüler: Tartışmaları [Yayımlanmamış Doktora Tezv]. Ankara Ünvversvtesv Türk İnkılap Tarvhv Enstvtüsü.
Avcı, C. (2019). Cumhurvyetvn İlk Yıllarında Eğvtvm ve Kültür Kurumları 1923-1938 Yılları Arası. Kes:t Akadem: Derg:s:, 20, 1-10.
Aydın, A. (1998). Eğvtvm Fakültelervnvn Yenvden Yapılandırılması ve Öğretmen Yetvştvrme Sorunu. Kuram ve Uygulamada Eğ:t:m Yönet:m: Derg:s:, 4(3), 275-286.
Bahadırhan, C. (2020). Köy Enst:tüler:nde Uygulanan Eğ:t:m Programlarının Çoklu Zeka Kuramı Açısından İncelenmes: [Yayımlanmamış Yüksek Lvsans Tezv]. Cumhurvyet Ünvversvtesv.
Başaran, M. (2010). Özgürleşme Eylem: Köy Enst:tüler: (6. bs). Cumhurvyet Kvtapları.
Başgvl, A. F. (1950). Çeyrek Asır Devam Eden Zulüm Devrv. Seb:lürreşad Derg:s:, VI(85), 130-162.
Bozaslan, B. M. ve Çokoğullar, E. (2015). Modern Eğvtvmvn İnşası: Devletvn Kurtarılmasından Devletvn Kurulmasına. Gaz: Ün:vers:tes: İkt:sad: ve İdar: B:l:mler Fakültes: Derg:s:, 17(3),309-329.
Burgaç, M. (2003). Köy Enstvtülervnde Eğvtvm-Öğretvm. Atatürkçü Bakış Derg:s:, 2(4), 117-145.
Cündvoğlu, D. (1999). B:r S:yas: Proje Olarak Türkçe İbadet I (1. bs). Kvtabevv Yayınları.
Çelebv, N. ve Asan, T. (2016). Köy Enstvtülerv’nde Uygulanan Demokratvk Eğvtvm Çalışmaları ve Yetvştvrvlmek İstenen Bvrey Anlayışı. İçvnde K. Beycvoğlu, N. Özer, D. Koşar, İ. Şahvn (Ed.), Eğ:t:m Yönet:m: Araştırmaları (1. bs, ss. 126-139). Pagem Akademv.
Çelebı̇, N. ve Kazancı, E. (2021). Cumhurvyet Dönemv Eğvtvm Polvtvkaları ve Yabancı Eğvtvm Uzmanlarının Eğvtvmdekv Etkvlerv (1923-1960). Man:sa Celal Bayar Ün:vers:tes: Sosyal B:l:mler Derg:s:, 19(4),198-218.
Çoban, A. (2011). Öğretmen Yetvştvrme Polvtvkası Olarak Köy Enstvtülerv Örneğvnvn İncelenmesv. Kastamonu Eğ:t:m Derg:s:, 19(2), 449-458.
Dvnç, S. (1999). Cumhur:yet Dönem:nde Yapılan M:ll: Eğ:t:m Şuraları ve Alınan Kararların Uygulamaları: 1923/ 1960 [Yayımlanmamış Yüksek Lvsans Tezv]. Hacettepe Ünvversvtesv.
Doğan, İ. (2004). Toplum ve Eğ:t:m Sorunları Üzer:ne Felsef: ve Sosyoloj:k Tahl:ller. Pagem Akademv.
Duman, D. (2015). 1950 Seçvmlerv Öncesvnde Cumhurvyet Halk Partvsv’nvn Polvtvk Bvr Manevrası Olarak İmam Hatvp Kursları. Belg: Derg:s:, 10, 1343-1360
Efendvoğlu, A., Berkant, H. G., & Arslantaş, Ö. (2010). John Dewey’:n Türk Maar:f: Hakkında Raporu ve Türk Eğ:t:m S:stem:. 51-63.
Ergönenç, D. (2019). Köy Enst:tüler: Müfredatındak: Türkçe Dersler: Üzer:ne. VI. Yıldız Uluslararası Sosyal Bvlvmler Kongresv, İstanbul.
Erkek, M. S. (2009). II. Meşrut:yet Dönem:nde Türk Eğ:t:m S:stem:ndek: Gel:şmeler ve Ethem Nejat Bey [Yayımlanmamış Yüksek Lvsans Tezv]. Dokuz Eylül Ünvversvtesv Eğvtvm Bvlvmlerv Enstvtüsü.
Ertürk, S. (1986). Türk:ye’dek: Bazı Eğ:t:m Sorunları Üzer:ne Düşünceler. Yelkentepe Yayınları.
Furat, A. Z. (2018). "Islah mı? Yen:lenme m:? 18. Yüzyıl Osmanlı Eğ:t:m:nde Dönüşüm (A. H. Furat, N. K. Yorulmaz, O. S. Arı, Ed.; C. 1, ss. 243-272). Seçvl Ofset Matbaacılık.
Kapluhan, E. (2013). Atatürk Dönemv Eğvtvm Seferberlvğv ve Köy Enstvtülerv. Marmara Coğrafya Derg:s:, 26,172-194.
Kara, İ. (2010). Cumhur:yet Türk:ye’s:nde B:r Mesele Olarak İslam (4. bs). Dergâh Yayınları.
Kvrby, F. (2019). Türk:ye’de Köy Enst:tüler: (N. Berkes, Çev.; 8.baskı). Tarvhçv Kvtabevv. Köy Eğvtmenlerv Kanunu, 3238 (1937). https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc017/kanuntb mmc017/kanuntbmmc01703238.pdf
Köy Enst:tüler: D:n B:lg:s: Ders Saatler:. (1951). Talvm ve Terbvye Kurulu. ttps://ttkb.meb.gov.tr/meb_vys_dosyalar/2020_02/21165741_fvhrvst_1951.pdf
Köy Enstvtülerv Kanunu, 3803 13682 (1940). https://www.resmvgazete.gov.tr/arsvv/4491.pdf
Küçük, A. (2009). AB Üyesv Bazı Ülkeler vle ABD ve Türkvye’de Dvn Eğvtvm ve Öğretvmvnvn Hukukî Çerçevesv. L:beral Düşünce Derg:s:, 55, 61-91.
Maarvf Teşkvlatına Davr Kanun, 789 (1926). https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc004/kanuntb mmc004/kanuntbmmc00400789.pdf
MEB. (2022). 25/04/2022 tarvh ve E-48506312 sayılı yazısının eklerv.
M:llî Eğ:t:m Bakanlığı (MEB). (1953). 5.Mvllî Eğvtvm Şûrası Kararları. https://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/suralar/dokumanlar/5_sura.pdf
Muallvm Mekteplervne Muavenet Hakkında Kanun, 819 (1926). https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc004/kanuntb mmc004/kanuntbmmc00400819.pdf
Özcan, Z. (2014). Cumhur:yet Dönem: D:n: Hayat (1938-1950) [Yayımlanmamış Doktora Tezv]. Atatürk Ünvversvtesv.
Öztürk, C. (1998). Türk:ye’de Dünden Bugüne Öğretmen Yet:şt:ren Kurumlar. Marmara Ünvversvtesv Eğvtvm Fakültesv Yayınları.
Öztürk, C. (2007). Atatürk Devr: Öğretmen Yet:şt:rme Pol:t:kası. Türk Tarvh Kurumu.
Sak, R., Sak, İ. T. Ş., Şendı̇l, Ç. Ö. ve Nas, E. (2021). Bvr Araştırma Yöntemv Olarak Doküman Analvzv. Kocael: Ün:vers:tes: Eğ:t:m Derg:s:, 4(1), 227-256
Şı̇mşek, E. (2013). Çok Partvlv Dönemde Yenvden Dvn Eğvtvmv ve Öğretvmvne Dönüş Sürecv (1946-1960).
Atatürk Ün:vers:tes: Türk:yat Araştırmaları Enst:tüsü Derg:s:, 49, 391-414.
Tevhvdv-v Tedrvsat Kanunu, 430 (1924). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetvn/1.3.430.pdf
Tonguç, İ. H. (1997). K:taplaşmamış Yazıları (C. 1). Köy Enstvtülerv ve Çağdaş Eğvtvm Vakfı Yayınları.
Yıldız, N. ve Akandere, O. (2018). Köy Enstvtülervnvn İdeolojvk Yapısı. Çağdaş Türk:ye Tar:h: Araştırmaları Derg:s:, 17(35), 275-316.
Yılmaz, P. (2019). M:ll: Eğ:t:m Şuralarında Yabancı D:l Öğret:m: :le İlg:l: Alınan Kararlar ve Uygulamaya Yansımaları [Yayımlanmamış Yüksek Lvsans Tezv]. Akdenvz Ünvversvtesv.